Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Michon-Derkzen en Peter de Groot over het bericht 'Pandeigenaren zijn vernielingen door krakers zat: ‘Met een moker heb ik de deur ingebeukt’'

Antwoord van Minister Yeşilgöz-Zegerius (Justitie en Veiligheid), mede namens de Minister
van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (ontvangen 16 mei 2024).

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Pandeigenaren zijn vernielingen door krakers zat: «Met
een moker heb ik de deur ingebeukt»» uit de Telegraaf van 24 maart 2024?1

Antwoord 1

Ja, daar ben ik mee bekend.

Vraag 2

Hoe beoordeelt u de stelling van vastgoedondernemers en pandeigenaren dat het aangescherpte
kraakverbod weinig tot geen oplossing biedt?

Antwoord 2

Wetgeving werkt normerend en biedt een grondslag om op te treden. In hoeverre de aanscherping
van de ontruimingsmogelijkheden van een gekraakt pand een verbetering opleveren zal
moeten blijken uit de evaluatie die ik komend jaar zal laten uitvoeren.

Vraag 3, 4, 5, 7, 8, 10 en 11

Is het onderzoek naar een toename of afname van het aantal krakers over de afgelopen
jaren inmiddels afgerond? Wanneer volgt de brief van het kabinet hierover?

Kunt u aangeven hoeveel kraakpanden sinds de inwerkingtreding van de nieuwe wetgeving
zijn ontruimd? Hoeveel van die kraakpanden zijn vreedzaam ontruimd en hoeveel ontruimingen
zijn gepaard gegaan met wanordelijkheden en openbare ordeverstoringen?

In hoeveel gevallen is er ontruimd voor leegstand?

In hoeveel gevallen vertrekken krakers vrijwillig uit een gekraakt pand?

Zien politie en gemeenten vaak dezelfde individuele krakers? Behoren deze krakers
tot een collectief?

Is de wetgeving waarin kraken is verboden voldoende effectief? Geeft de wet voldoende
juridische instrumenten en capaciteit om het aantal krakers terug te dringen?

Wat gaat u doen om het kraakverbod beter te handhaven en het aantal krakers terug
te dringen?

Antwoord 3, 4, 5, 7, 8, 10 en 11

Zoals de Eerste Kamer bij de plenaire behandeling van het wetsvoorstel in 2021 is
toegezegd2, zal de aldus gewijzigde wet drie jaar na inwerkingtreding worden geëvalueerd. Aangezien
de wetswijziging op 1 juli 2022 in werking is getreden, volgt de eindevaluatie in
2025. Overigens bestaat het gehele evaluatie-onderzoek uit een zogenaamde 0- en 1-meting
en een eindevaluatie. De 0-meting is vorig jaar naar uw Kamer gestuurd en ik verwacht
uw Kamer in de loop van dit voorjaar de 1-meting te kunnen toesturen. De eindevaluatie
volgt, zoals gezegd, in 2025. Op basis van deze onderzoeken zal ook iets gezegd kunnen
worden over de ontwikkeling van het aantal kraakincidenten, ontruimingen en overige
hierboven in de vragen aangehaalde kwesties.

Vooruitlopend daarop kan ik wel stellen dat het strafrechtelijk instrumentarium, dat
met opeenvolgende wetswijzigingen is aangescherpt, voldoende aanknopingspunten biedt
om op te treden. Ook is het zo dat gemeenten gebruik kunnen maken van de Leegstandwet
en eigenaren van vastgoed leegstandbeheerders kunnen inschakelen teneinde te voorkomen
dat een pand wordt gekraakt

Vraag 6

Houden politie en gemeenten bij welke kraakpanden er in hun stad of regio zijn en
of deze ontruimd zijn of nog ontruimd gaan worden? Welke knelpunten zijn er bij de
informatiehuishouding over kraakpanden?

Antwoord 6

De Vereniging Nederlandse Gemeenten heeft voor mij een uitvraag gedaan bij gemeenten
en daarop reacties ontvangen van 9 gemeenten van verschillende omvang. Informatie
over kraakincidenten wordt bijgehouden via de reguliere systemen van de politie en
het Openbaar Ministerie. Daarbij zijn geen knelpunten gemeld.

Vraag 9

Deelt u de mening dat kraken diefstal is?

Antwoord 9

Kraken is in juridische zin niet gelijk aan diefstal maar kan wel dezelfde gevolgen
hebben.

Vraag 12

Bent u bekend met de documentaire over de kraak en ontruiming van Hotel Mokum?3 Is het in een documentairefilm verwerken van instructies over hoe te kraken strafbaar?

Antwoord 12

Ik ben bekend met de documentaire. Het is in zijn algemeenheid niet strafbaar om in
een journalistiek document te berichten over wat door derden gezegd wordt. Tegelijkertijd
is het altijd afhankelijk van feiten en omstandigheden of er sprake is van een strafbaar
feit. Dit is aan het Openbaar Ministerie en ultiem de rechter om te beoordelen.

Vraag 13

Bent u bereid om publieksvoorlichting op het verbod op kraken in te zetten? Zo nee,
waarom niet? Zo ja, op welke wijze?

Antwoord 13

Hierin is niet voorzien. Ik acht een publiekscampagne weinig zinvol gezien de beperkte
omvang van het fenomeen.

Vraag 14

Valt het online oproepen tot een kraak onder opruiing? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 14

Opruiing, oftewel het oproepen tot het plegen van strafbare feiten of tot gewelddadig
optreden, is strafbaar gesteld in artikel 131 van het Wetboek van Strafrecht. Het
is aan het Openbaar Ministerie om aan de hand van de feiten en omstandigheden te beoordelen
of sprake is van een verdenking ter zake van opruiing. Of een verdachte schuldig wordt
bevonden aan overtreding van artikel 131 van het Wetboek van Strafrecht is uiteindelijk
aan de rechter4.