Memorie van toelichting : Memorie van toelichting

36 560 B Jaarverslag en slotwet gemeentefonds 2023

Nr. 4 MEMORIE VAN TOELICHTING

Vergaderjaar 2023–2024

A ARTIKELGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL

Wetsartikel 1 (verplichtingen, uitgaven en ontvangsten)

De begrotingsstaten die onderdeel zijn van de rijksbegroting, worden op grond van artikel 2.3, eerste lid, van de Comptabiliteitswet 2016 afzonderlijk bij wet vastgesteld en ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om voor het jaar 2023 wijzigingen aan te brengen in de begrotingsstaat van het gemeentefonds.

Het in de begrotingsstaat opgenomen begrotingsartikel wordt in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht.

Wetsartikel 3 (verplichtingenbedrag als bedoeld in artikel 5 van de Fvw)

Ingevolge artikel 5, eerste lid, van de Financiële-verhoudingswet hebben gemeenten gezamenlijk recht op het bedrag dat in de begroting als verplichting voor het totaal van de algemene uitkering en de aanvullende uitkeringen is opgenomen. Ingevolge artikel 5, tweede lid, van de Financiële-verhoudingswet hebben de gemeenten gezamenlijk recht op de bedragen die in de begroting als verplichting voor het totaal van de integratie-uitkeringen en het totaal van de decentralisatie-uitkeringen zijn opgenomen.

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties,H.M.de Jonge

De Staatssecretaris van Financiën,M.L.A.van Rij

B ARTIKELGEWIJZE TOELICHTING BIJ DE BEGROTINGSARTIKELEN (SLOTVERSCHILLEN)

Artikel 1 Gemeentefonds

Uitgaven

In onderstaande tabel wordt een nadere uitsplitsing gegeven van de totstandkoming van het uitgavenbedrag van het gemeentefonds. Ten opzichte van de 2e suppletoire begroting 2023 is het uitgavenbedrag van het gemeentefonds met € 136,2 mln. verhoogd. De in tabel 1 weergegeven mutaties worden onder de tabel nader verklaard.

Tabel 1 Totstandkoming uitgavenbedrag gemeentefonds 2023 (bedragen x € 1.000)

Stand uitgavenbedrag vastgestelde begroting 2023

 

39.977.613

Stand uitgavenbedrag eerste suppletoire begroting 2023

 

41.517.210

Stand uitgavenbedrag tweede suppletoire begroting 2023

 

42.068.461

   

Voorgestelde mutaties bij slotwet 2023

  

1) Realisatie Kosten Financiële-verhoudingswet opdrachten

‒ 1.178

 

2) Realisatie Kosten Financiële-verhoudingswet bijdragen

‒ 565

 

3) Wijziging betalingsverloop algemene uitkering 2023

138.257

 

4) Wijziging betalingsverloop integratie-uitkeringen overig 2023

‒ 2

 

5) Wijziging betalingsverloop decentralisatie-uitkeringen 2023

‒ 270

    

Totaal mutaties bij slotwet

 

136.242

   

Stand uitgavenbedrag slotwet 2023

 

42.204.703

Waarvan uitgavenbedrag Algemene uitkering

 

36.341.095

Waarvan uitgavenbedrag Decentralisatie-uitkeringen

 

2.228.001

Waarvan uitgavenbedrag Integratie-uitkering Voogdij 18+

 

59.518

Waarvan uitgavenbedrag Integratie-uitkering Beschermd wonen

 

1.641.470

Waarvan uitgavenbedrag Integratie-uitkering Participatie

 

1.933.969

Waarvan uitgavenbedrag Integratie-uitkeringen Overig

 

0

Waarvan uitgavenbedrag Kosten Financiële-verhoudingswet opdrachten

 

183

Waarvan uitgavenbedrag Kosten Financiële-verhoudingswet bijdragen

 

467

De wijziging van het uitgavenbedrag is in de veegbrief in december 2023 (Kamerstukken II, 2023/2024, 36410, nr. 84) gemeld aan de Tweede Kamer en is het saldo van een aantal mutaties:

1 en 2) Realisatie Kosten Financiële-verhoudingswet opdrachten en bijdragen

Het gerealiseerde bedrag komt per saldo € 1,7 mln. lager uit dan bij tweede suppletoire begroting 2023 werd geraamd. Het budget voor 2023 is daarmee niet volledig tot besteding gekomen. Deze uitgaven zullen voor een deel in 2024 alsnog worden gedaan. Daarom zullen de uitgaven «Kosten financiële-verhoudingswet» bij Eerste suppletoire begroting 2024 opwaarts worden bijgesteld met € 1 mln., conform de bestaande afspraken hierover met het ministerie van Financiën.

3) Wijziging betalingsverloop algemene uitkering 2023

De uitbetalingen van voorschotten aan gemeenten in 2023 zijn hoger geweest dan het beschikbare uitgavenbudget bij tweede suppletoire begroting 2023. Het gaat hierbij om een verschil van € 138,2 mln. De belangrijkste reden voor het verschil ligt in het feit dat er in december een aanpassing heeft plaats gevonden op een zwaar meetellende maatstaf. In januari 2024 heeft op het uitbetaaaalde voorschot een verrekening met de gemeenten plaats gevonden. Het uitgavenbudget voor de algemene uitkering zal bij Voorjaarsnota 2024 met dit bedrag neerwaarts worden bijgesteld.

4) Wijziging betalingsverloop integratie-uitkeringen overig 2023

De uitbetalingen aan gemeenten zijn in 2023 lager dan het beschikbare uitgavenbudget bij tweede suppletoire begroting 2023. Het gaat hierbij om een verschil van € 2.000. Het uitgavenbudget voor de integratie-uitkeringen zal bij Voorjaarsnota 2024 met dit bedrag opwaarts worden bijgesteld.

5) Wijziging betalingsverloop decentralisatie-uitkeringen 2023

De uitbetalingen aan gemeenten in 2023 zijn lager dan het beschikbare uitgavenbudget bij tweede suppletoire begroting 2023. Het gaat hierbij om een verschil van € 0,3 mln. Een specificatie van dit bedrag is opgenomen in de bijlage bij deze slotwet. Het uitgavenbudget voor de decentralisatie-uitkeringen zal bij Voorjaarsnota 2024 met dit bedrag opwaarts worden bijgesteld.

Verplichtingen

In tabel 2 wordt ter toelichting een nadere uitsplitsing gegeven van de totstandkoming van het verplichtingenbedrag van het gemeentefonds. Ten opzichte van de tweede suppletoire begroting 2023 is het verplichtingenbedrag met € 1,4 mln. verlaagd.

Tabel 2 Totstandkoming verplichtingenbedrag gemeentefonds 2023 (bedragen x € 1.000)

Stand verplichtingenbedrag vastgestelde begroting 2023

 

39.977.613

Stand verplichtingenbedrag eerste suppletoire begroting 2023

 

40.860.720

Stand verplichtingenbedrag tweede suppletoire begroting 2023

 

41.412.035

   

Voorgestelde mutaties bij slotwet 2023

  

1) Realisatie Kosten Financiële-verhoudingswet opdrachten

‒ 1.016

 

2) Realisatie Kosten Financiële-verhoudingswet bijdragen

‒ 390

    

Totaal mutaties bij slotwet

 

‒ 1.406

   

Stand verplichtingenbedrag slotwet 2023

 

41.410.629

      

Waarvan verplichtingenbedrag Algemene uitkering

 

35.546.854

Waarvan verplichtingenbedrag Decentralisatie-uitkeringen

 

2.227.831

Waarvan verplichtingenbedrag Integratie-uitkering Voogdij 18+

 

59.518

Waarvan verplichtingenbedrag Integratie-uitkering Beschermd wonen

 

1.641.470

Waarvan verplichtingenbedrag Integratie-uitkering Participatie

 

1.933.969

Waarvan verplichtingenbedrag Integratie-uitkeringen Overig

 

0

Waarvan verplichtingenbedrag Kosten Financiële-verhoudingswet opdrachten

 

345

Waarvan verplichtingenbedrag Kosten Financiële-verhoudingswet bijdragen

 

642

De wijziging van het verplichtingenbedrag is als volgt te verklaren:

1) Realisatie Kosten Financiële-verhoudingswet opdrachten

Het gerealiseerde bedrag komt € 1 mln. lager uit dan bij tweede suppletoire begroting 2023 werd geraamd. Dit is veroorzaakt doordat in 2023 minder opdrachten zijn aangegaan dan vooraf geraamd.

2) Realisatie Kosten Financiële-verhoudingswet bijdragen

Het gerealiseerde bedrag komt totaal € 0,4 mln. lager uit dan bij tweede suppletoire begroting 2023 werd geraamd. Dit is veroorzaakt doordat in 2023 minder bijdragen zijn verstrekt dan vooraf geraamd.

Ontvangsten

Sinds de invoering van de Financiële-verhoudingswet zijn de uitgaven en de inkomsten op grond van artikel 4 van die wet over ieder uitkeringsjaar aan elkaar gelijk. Ten opzichte van de tweede suppletoire begroting 2023 worden de ontvangsten met € 136,2 mln. verhoogd.

Bijlage Specificatie integratie- en decentralisatie-uitkeringen

Tabel 3 Specificatie integratie- en decentralisatie-uitkeringen gemeentefonds 2023 (bedragen x € 1.000) 

Budget na NJN

Slotwet

Budget totaal

Uitgegeven

Verschil

      

Integratie-uitkeringen

     

Voogdij 18+

59.518

 

59.518

59.517

‒ 1

Beschermd wonen

1.641.470

 

1.641.470

1.641.470

0

Participatie

1.933.969

 

1.933.969

1.933.969

0

Wijziging betalingsverloop

2

 

2

0

‒ 2

      

SUBTOTAAL IU

3.634.959

0

3.634.959

3.634.956

‒ 3

            

Decentralisatie-uitkeringen

     

A58 Goes

1.243

 

1.243

1.243

0

Aanpak discriminatie naar herkomst

55

 

55

55

0

Aanpak laaggeletterdheid

6.650

 

6.650

6.650

0

Aanpak lerarentekort G4

4.000

 

4.000

4.000

0

Bed, bad en brood

1.600

 

1.600

1.600

0

Beeldende kunst en vormgeving

13.500

 

13.500

13.501

1

Begeleiding jongeren naar werk

7.895

 

7.895

7.895

0

Behoud sociale voorzieningen Groningen

787

 

787

787

0

Bodembescherming

8.583

 

8.583

8.583

0

BRP centralisering inschrijving vergunninghouders

4.731

 

4.731

4.731

0

Correctie Waterschapswegen (Knelpunten verdeelproblematiek)

3.956

 

3.956

3.956

0

Einde lening inburgeringsplichtig (ELIP)

2.749

 

2.749

2.749

‒ 1

Energietoeslag 2023

867.500

 

867.500

867.500

0

Erfgoed Deal

3.589

 

3.589

3.589

0

Experiment gesloten coffeeshopketen

1.610

 

1.610

1.610

‒ 1

Extra capaciteit BOA's

13.000

 

13.000

13.000

0

Faciliteitenbesluit opvangcentra

12.777

 

12.777

12.777

0

Inkomstenderving (covid-19)

132.526

 

132.526

132.526

0

Jeugd

21.700

 

21.700

21.700

0

Jeugdcontributie bibliotheken

312

 

312

312

0

Jeugdhulp aan kinderen in een AZC

5.100

 

5.100

5.100

0

Kansen voor alle kinderen

85.000

 

85.000

85.000

0

Leerlingenvervoer Oekraine

21.400

 

21.400

21.400

0

LHBTI beleid regenboogsteden

1.208

 

1.208

1.208

0

Maatschappelijke begeleiding

20.942

 

20.942

20.941

‒ 1

Maatschappelijke opvang

385.057

 

385.057

385.057

0

Meerkosten Oekraine sociaal domein

20.200

 

20.200

20.200

0

Nationaal Actieplan Dakloosheid

55.000

 

55.000

55.000

0

Nederlands-Soedanese repatrianten

1.278

 

1.278

1.278

0

Nedersaksische taal

75

 

75

75

0

Opruimen dode vogels ivm vogelgriep

65

 

65

65

0

Outreachend werken

496

 

496

496

‒ 1

Pilot EU burgers

7.430

 

7.430

7.430

0

Regionale doelgroepen specifieke aanpak

2.392

 

2.392

2.392

‒ 1

RES regio's

8.781

 

8.781

8.781

0

Sectorale ontwikkelpaden

1.188

 

1.188

1.188

0

Slavernijverleden

958

 

958

958

0

Social Labs

469

 

469

469

0

Startbanen statushouders

2.000

 

2.000

2.000

0

Taal voor ontheemden uit Oekraine

15.000

 

15.000

15.000

0

Uitstapprogramma prostituees

6.000

 

6.000

6.000

0

Uitvoeringskosten gebiedsgerichte aanpak

10.000

 

10.000

10.000

0

Uitvoeringskosten Omgevingswet

103.659

 

103.659

103.659

0

Veerkracht en weerbaarheid

308

 

308

307

‒ 1

Veilig wonen

2.415

 

2.415

2.415

0

Veilige steden

675

 

675

675

0

Veiligheidshuizen

7.699

 

7.699

7.699

0

Verkeersveiligheid

95

 

95

95

0

Versterking arbeidsmarktregio's

14.541

 

14.541

14.541

0

Versterking dienstverlening gemeenten: personen met verward gedrag

10.000

 

10.000

10.000

0

Versterking omgevingsveiligheidsdiensten

3.825

 

3.825

3.825

0

VN decennium aanpak racisme

61

 

61

60

‒ 1

Voorschoolse voorziening peuters

30.000

 

30.000

30.000

0

Vrouwenopvang

229.725

 

229.725

229.725

0

VTH-taken

46.700

 

46.700

46.700

0

Weerbare gemeenschappen tegen ondermijnende criminaliteit

70

 

70

70

0

Wet goed verhuurderschap

9.188

 

9.188

9.189

1

Wet kwaliteitsborging bouw

10.068

 

10.068

10.068

0

Wijziging betalingsverloop decentralisatie uitkeringen

440

 

440

174

‒ 266

      

SUBTOTAAL DU

2.228.271

0

2.228.271

2.228.001

‒ 270

      

TOTAAL IU en DU

5.863.230

0

5.863.230

5.862.957

‒ 273