Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van der Velde over weghalen VOC-vlaggen van De Amsterdam door het Scheepvaartmuseum

Antwoord van Staatssecretaris Gräper-van Koolwijk (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap)
(ontvangen 27 februari 2024).

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht op de website van het Scheepvaartmuseum inzake de op
donderdag 18 januari 2024 gehouden meet-up «VOC-schip Amsterdam: een eerlijk gesprek
over presentaties over koloniaal verleden»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat het weghalen van de vlaggen met het VOC-logo een onnavolgbare
actie is en dat deze vlaggen, alleen al in het kader van historische nauwkeurigheid,
gewoon op De Amsterdam moeten wapperen? Zo nee, waarom niet? Graag een gemotiveerd
antwoord.

Antwoord 2

Musea zijn zelfstandige instellingen die eigen keuzes maken over de inhoud en wijze
van tentoonstellen. Daarbij voorzien zij hun publiek van informatie en context bij
de tentoongestelde werken. Als verantwoordelijk bewindspersoon is het mijn rol de
juiste voorwaarden te scheppen voor het in stand houden en toegankelijk maken van
cultureel erfgoed. Ik ga niet over de inhoudelijke uitingen van culturele instellingen.

Vraag 3

Wat vindt u ervan dat het Scheepvaartmuseum in samenwerking met het activistische
Sites of Memory tot het besluit is gekomen om de genoemde vlaggen te verwijderen,
waardoor opnieuw een stukje Vaderlandse geschiedenis wordt weggepoetst? Graag een
gemotiveerd antwoord.

Antwoord 3

Het Scheepvaartmuseum vertelt het verhaal van de Nederlandse maritieme geschiedenis,
voorzien van informatie vanuit verschillende perspectieven. Als zelfstandige instelling
bepaalt het Scheepvaartmuseum zelf op welke manier zij dit doet.

Vraag 4

Kunt u achterhalen wat er (indien van toepassing) naar aanleiding van deze meet-up
allemaal is besloten, alsmede wat deze meet-up in totaal heeft gekost en dat de Kamer
doen toekomen? Zo nee, waarom niet? Graag een gemotiveerd antwoord, waarbij de kosten
zoveel mogelijk gespecificeerd worden.

Antwoord 4

De gevraagde informatie is niet op mijn ministerie beschikbaar. Ik stuur niet op individuele
activiteiten, maar op het nakomen van de subsidievoorwaarden. Voor nadere toelichting
op de subsidievoorwaarden verwijs ik tevens naar het antwoord op vraag 5.

Ik hecht er aan vast te houden aan de bestaande verantwoordingssystematiek die toeziet
op het naleven van de subsidievoorwaarden, en die recht doet aan de onafhankelijke
positie van de stichting ten opzichte van mijn ministerie.

De jaarverantwoording bestaat uit een door de accountant goedgekeurde jaarrekening
en een bestuursverslag. De jaarrekening moet voldoen aan de door OCW opgestelde richtlijnen
die zijn beschreven in het Handboek verantwoording cultuursubsidies. Het handboek,
en de jaarverslagen van musea zijn openbare documenten. Deze bevatten niet het detailniveau
dat individuele activiteiten hieruit kunnen worden afgeleid.

Vraag 5

Kunt u aangeven wat het Scheepvaartmuseum in 2023 en mogelijk ook al in 2024 in totaal
aan subsidiegeld heeft gekregen van OCW, aan welke voorwaarden (indien van toepassing)
moet worden voldaan? Graag een gemotiveerd antwoord met zoveel mogelijk details.

Antwoord 5

Het Scheepvaartmuseum ontvangt subsidie op grond van de Erfgoedwet en de Regeling
beheer rijkscollectie en subsidiëring museale instellingen (RBR). De hoogte van de
subsidie is beschreven in de RBR en is bedoeld voor het beheer van de collectie, waaronder
huisvesting, en publieksactiviteiten. De voorwaarden die aan de subsidie zijn verbonden
staan eveneens in de genoemde Wet en Regeling. Hierin wordt onder andere beschreven
dat een instelling met een wettelijke taak planmatig collectiebeleid dient te voeren.
Aan de subsidie zijn bewust geen voorwaarden verbonden over de inhoudelijke koers.
Hier gaan de instellingen zelf over.

Op grond van de Erfgoedwet en de RBR heeft het Scheepvaartmuseum in 2023 in totaal
€ 9.677.925,- ontvangen. Voor 2024 ontvangt het museum € 10.517.140,-.

Vraag 6

Kunt u nagaan wat de relevantie is om huidige geopolitieke gebeurtenissen (zoals Gaza)
te betrekken bij het Nederlandse koloniale verleden, laat staan in het licht van waar
het scheepvaartmuseum zich eigenlijk mee bezig moet houden, namelijk het zich neutraal
richten op de Nederlandse scheepvaartgeschiedenis? Graag een gemotiveerd antwoord.

Antwoord 6

Het betrekken van de actualiteit bij het vertellen van verhalen over de collectie
is een manier die door veel musea wordt toegepast om aan te sluiten bij de belevingswereld
van het publiek. De kennis die bij musea aanwezig is over geschiedenis en collecties
kan een waardevolle bijdrage leveren aan publieke debatten. Het staat musea vrij zelf
te bepalen of zij daarin voor zichzelf een rol zien weggelegd. Ik verwelkom maatschappelijke
betrokkenheid van musea en vertrouw in de deskundigheid van musea om hierin een eigen
afwegingen te maken.

Vraag 7

Deelt u de mening dat het Scheepvaartmuseum zich neutraal moet richten op de Nederlandse
scheepvaartgeschiedenis en geen aandacht, alsmede belastinggeld moet besteden aan
de volledig doorgeslagen discussie over het koloniale verleden en buitenlandse conflicten?

Zo ja, bent u bereid (gezien het feit dat het Scheepvaartmuseum een structurele OCW-subsidie
krijgt) deze boodschap aan het Scheepvaartmuseum over te brengen? Zo nee, waarom niet?
Graag een gemotiveerd antwoord.

Antwoord 7

Ik zie geen aanleiding Het Scheepvaartmuseum een dergelijke boodschap over te brengen.
Op grond van de Erfgoedwet dient het museum zorg te dragen voor de collectie en deze
toegankelijk te maken voor het publiek. Musea zijn zelfstandige instellingen en hebben
daarmee binnen de kaders van de subsidievoorwaarden vrijheid in de wijze waarop zij
uitvoering geven aan deze taken. Het betrekken van de actualiteit bij het vertellen
van verhalen over de collectie kan hier onderdeel van zijn.