Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Van Hijum en Olger van Dijk over het activistisch aandeelhouderschap van Schiphol door de gemeente Amsterdam en de inzet op krimp tot maximaal 440.000 vluchten

Antwoord van Minister Van Weyenberg (Financiën) mede namens de Minister van Infrastructuur
en Waterstaat (ontvangen 18 januari 2024).

Vraag 1

Hoe bekijkt u het voornemen van activistisch aandeelhouderschap van Schiphol door
de gemeente Amsterdam en de inzet op krimp tot maximaal 440.000 vluchten?1, 2

Antwoord 1

Ik heb kennisgenomen van het voornemen van de gemeente Amsterdam met betrekking tot
haar rol als aandeelhouder. Het is goed dat de gemeente meer aandacht wil geven aan
de leefomgeving rondom Schiphol. In de Hoofdlijnenbrief Schiphol van juni 2022 heeft
het kabinet aangekondigd een nieuwe balans te willen vinden tussen het economische
belang van een internationale luchthaven en de kwaliteit van de leefomgeving en ook
de rechtszekerheid van de omwonenden te verbeteren.3 Daarmee zie ik veel gemeenschappelijkheid.

Vraag 2

De staat streeft op grond van de nota deelnemingenbeleid 2022 als aandeelhouder geen
winstmaximalisatie na en is betrokken bij de strategie van deelnemingen om ervoor
te zorgen dat de koers van de onderneming in lijn is met het publieke belang. Hoe
krijgt dat bij Schiphol vorm en worden aspecten van duurzaamheid en omgevingskwaliteit
meegewogen?

Antwoord 2

Vanuit het deelnemingenbeleid wil de staat als aandeelhouder betrokken zijn bij zowel
nieuwe strategieën als tussentijdse strategiewijzigingen. In de statuten van Schiphol
is vastgelegd dat de algemene vergadering van aandeelhouders geconsulteerd wordt bij
de totstandkoming van de strategie.

De Nota Deelnemingenbeleid rijksoverheid 2022 gaat uit van een strategiecyclus en
toetsingscriteria voor de strategie. De strategie wordt periodiek herzien en door
de staat getoetst aan het publieke belang, maatschappelijk verantwoord ondernemen,
financiële criteria en ambitieniveau (d.w.z. is de strategie uitdagend en haalbaar).4 Het publieke belang dat het aandeelhouderschap van de staat in Schiphol rechtvaardigt,
wordt gedefinieerd door het beleidsdepartement en is primair het borgen van optimale
internationale bereikbaarheid en netwerkkwaliteit, gecombineerd met een concurrerende
en hoogwaardige luchtvaart en het borgen van de kwaliteit van de leefomgeving. Duurzaamheid
en omgevingskwaliteit, waaronder klimaat en stikstof, zijn daarnaast ook onderdeel
van het toetsingscriterium MVO en worden op die manier meegenomen bij de beoordeling
van de strategie.

De uitvoering van de strategie en het MVO-beleid komen daarnaast als vaste onderwerpen
terug bij de periodieke gesprekken van de staat als aandeelhouder met de raad van
bestuur en raad van commissarissen van Schiphol.

Vraag 3

Wat betekent een sterkere focus op omgevingskwaliteit voor de financiële doelstellingen
van de overheidsdeelneming, waaronder de instandhouding van kapitaal en een zeker
financieel rendement?

Antwoord 3

Als aandeelhouder streef ik naar lange termijn waardecreatie en niet naar winstmaximalisatie.
Ik onderschrijf het belang van een sterkere focus op omgevingskwaliteit en het inhalen
van achterstallig onderhoud. Dat neemt niet weg dat de rationale van strategie en
investeringen ook vanuit financieel perspectief nog steeds goed moet worden gewogen.

Vraag 4

Minimaal elke 5 jaar vraagt de staat deelnemingen een nieuwe strategie te formuleren
en treedt meer dan voorheen in overleg met de staatsdeelneming over in het bijzonder
borging van het publiek belang5. Wanneer heeft dit voor het laatst plaatsgevonden bij Schiphol, wanneer is de volgende
keer voorzien en welke inzet heeft de staat daarbij voor ogen?

Antwoord 4

De huidige strategie loopt van 2021 tot 2025. Het primaat bij het vaststellen van
een nieuwe strategie ligt in beginsel bij de raad van bestuur, onder toezicht van
de raad van commissarissen. Ik verwacht dat dit jaar in nauw overleg met de aandeelhouders
wordt gestart met de voorbereidingen van een nieuwe strategie. De precieze inzet van
de staat daarbij moet nog worden bepaald, maar ik zal in lijn met de algemene aandachtspunten
uit de Nota Deelnemingenbeleid rijksoverheid 2022 oog hebben voor het publiek belang,
MVO, financiële criteria en het ambitieniveau van de strategie. Daarnaast zal ik kijken
naar actuele thema’s als verduurzaming, beheer van bestaande activa, kwaliteit van
leefomgeving en aandacht voor de werknemer.

Vraag 5

Hoe vullen de andere aandeelhouders, de gemeente Rotterdam en Schiphol zelf, het aandeelhouderschap
in? En hoe vindt hierover onderling afstemming plaats?

Antwoord 5

Deze vraag kan ik niet voor de gemeente Amsterdam, gemeente Rotterdam en Schiphol
beantwoorden en ik verwijs u daarvoor graag door naar (het deelnemingenbeleid van)
de desbetreffende aandeelhouders. De aandeelhouders voeren zelfstandig hun bevoegdheden
uit. Maar de aandeelhouders houden elkaar wel op de hoogte van elkaars standpunten.

Vraag 6

Hoe gaat u als meerderheidsaandeelhouder om met een eventueel afwijkend minderheidsstandpunt
van de overige aandeelhouders?

Antwoord 6

Iedere aandeelhouder is vrij om zijn eigen standpunt te bepalen. Hoe ik daar als meerderheidsaandeelhouder
mee om ga hangt af van het specifieke geval.

Vraag 7

Kunt u de antwoorden op deze vragen voor de behandeling van de begroting van het Ministerie
van Infrastructuur en Waterstaat, eind januari, aan de Kamer toezenden?

Antwoord 7

Ja, dat is hierbij gebeurd.