Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van Haga over het toenemende aantal explosies, welke meestal drugsgerelateerd zijn

Antwoord van Minister Yeşilgöz-Zegerius (Justitie en Veiligheid) (ontvangen 7 december
2023). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2023–2024, nr. 307.

Vraag 1

Bent u bekend met het feit dat er in de stad Rotterdam met regelmaat (bom)aanslagen
plaatsvinden, meestal gerelateerd aan drugscriminaliteit?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Bent u bekend met het feit dat dit gewelddadige fenomeen zich in rap tempo over het
land aan het verspreiden is?2

Antwoord 2

Ja, we zien een toename van het aantal incidenten ten opzichte van voorgaande jaren.
We zien dit ook meer verspreid over het land voorkomen.

Vraag 3

Kunt u een overzicht geven van alle explosies over het jaar 2023 en kunt u daarbij
vermelden welke gerelateerd zijn aan drugs- en/of bendeoorlogen? Kunt u hier een gedetailleerd
antwoord op geven?

Antwoord 3

Onderstaand vindt u een het meest actuele overzicht van alle explosies over het jaar
2023. De cijfers dateren uit 4 oktober jl. Het is op basis van deze cijfers niet mogelijk
om een direct verband te leggen tussen deze explosies en drugs- of bendeoorlogen.

2023

aanslag

plofkraak

Aantr.
IED

Aantr.
vuurwerk

Anders

PL0100 Noord-Nederland

10

1

4

1

1

PL0600 Oost-Nederland

21

2

5

2

0

PL0900 Midden Nederland

40

5

13

4

0

PL1100 Noord-Holland

37

3

5

1

0

PL1300 Amsterdam

128

4

10

2

0

PL1500 Den Haag

46

3

2

1

0

PL1700 Rotterdam

149

1

9

4

0

PL2000 Zeeland West-Brabant

14

1

2

0

0

PL2100 Oost-Brabant

8

0

4

0

0

PL2300 Limburg

12

0

3

1

0

PL2600 Landelijke Eenheid

0

0

0

0

0

Totaal

465

20

57

16

1

Vraag 4

Wat is uw inzet om het geweldige fenomeen van bomaanslagen met wortel en tak uit te
roeien? Kunt u hier een gedetailleerd antwoord op geven?

Antwoord 4

Mijn inzet is er altijd op gericht om dergelijke incidenten te voorkomen. Dit doen
we onder andere door een langdurige, intensieve én gezamenlijke aanpak van de georganiseerde
en ondermijnende criminaliteit. De politie zet opsporingscapaciteit in om de daders
en opdrachtgevers op te sporen. We weten dat de daders vaak jong zijn en bereid om
voor relatief weinig geld ernstige geweldsdelicten te plegen. Daarom willen we jonge
aanwas voorkomen door integraal samen te werken en te investeren in de meest kwetsbare
wijken van Nederland met de aanpak Preventie met Gezag. Daarnaast vraagt de aanpak
van dit probleem een internationale samenwerking. Kern van het probleem is dat in
Europa de legale productie en handel in zwaar en explosief vuurwerk op enig moment
overgaat naar illegale handel en misbruik. De verschijningsvormen waarbij zwaar en
explosief vuurwerk gebruikt wordt (denk aan aanslagen, plofkraken of bestoken van
hulpverleners tijdens oud en nieuw) en de frequentie daarvan, verschillen per lidstaat.
Mede om die reden geven niet alle landen dezelfde prioriteit aan dit onderwerp en
kost het tijd om tot een gezamenlijke aanpak te komen en afspraken te maken. In EU
verband blijven het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en ik de problematiek
agenderen.

Vraag 5

Bent u bekend met het feit dat in sommige wijken het er zelfs op lijkt dat de onderwereld
de baas is en de autoriteiten nauwelijks nog grip hebben op de situatie? Zo ja, wat
gaat u hieraan doen?

Antwoord 5

Ik deel de stelling dat de onderwereld in sommige wijken de baas zou zijn en de autoriteiten
nauwelijks nog grip hebben op de situatie niet. We weten dat in sommige wijken de
leefbaarheid onder druk staat. De politie werkt in deze wijken nauw samen met alle
betrokken organisaties die in de wijken actief zijn.

Sinds mijn aantreden als Minister van Justitie en Veiligheid heb ik mij hard gemaakt
om de georganiseerde en ondermijnende drugscriminaliteit in ons land een halt toe
te roepen. Ik doe dit samen met alle relevante partners op lokaal, nationaal en internationaal
niveau. Naast overheidspartijen zijn private partijen van groot belang om de drugscriminaliteit
te bestrijden. De afgelopen periode hebben we gezamenlijk belangrijke stappen gezet
in de aanpak, die draait om de vier strategische prioriteiten: voorkomen dat jongeren
geronseld worden voor de drugscriminaliteit; verstoren van criminele netwerken en
hun geldstromen; bestraffen van drugscriminelen en beschermen van potentiële slachtoffers
zoals journalisten en officieren van justitie. Uw Kamer wordt twee keer per jaar geïnformeerd
over de stand van zaken van de aanpak.

Vraag 6

Bent u bekend met het schreeuwende tekort aan politieagenten? Zo ja, heeft u de bereidheid
het voorbeeld van Zweden te volgen door in risicowijken het leger in te zetten om
orde op zaken te stellen, bijvoorbeeld door te patrouilleren in wijken waar bomaanslagen
heel normaal lijken te worden? Kunt u hier een gedetailleerd antwoord op geven?

Antwoord 6

Zoals ik ook in mijn halfjaarbericht3 aan uw Kamer heb gemeld leidt op dit moment in álle politieregio’s de druk op politiecapaciteit
tot knelpunten. Dit verschilt overigens wel van plek tot plek. Maar omdat de politiecapaciteit
per definitie schaars is betekent dit dat er altijd keuzes moeten worden gemaakt over
de inzet van de politiecapaciteit. De politie werkt in risicowijken nauw samen met
alle betrokken organisaties die in die wijken actief zijn.

Het handhaven van de openbare orde is een verantwoordelijkheid van de burgemeester.
Onder gezag van de burgemeester worden primair afspraken gemaakt met politie en andere
relevante civiele instanties over de wijze van handhaving. Indien de civiele capaciteit
of expertise niet afdoende blijkt, kan aan Defensie een verzoek worden gericht om
het leveren van bijstand van de Koninklijke Marechaussee of andere defensieonderdelen.
Een dergelijk verzoek is ten aanzien van het patrouilleren in de betreffende wijken
momenteel niet aan de orde. Gerelateerd aan de incidenten met explosieven wordt wel
defensie-expertise ingezet bijvoorbeeld van de Explosieven Opruimingsdienst Defensie.