Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Van Nispen en Bikker over het bericht dat online casino’s spelers misleiden om overmatig te gaan gokken

Antwoord van Minister Weerwind (Rechtsbescherming) (ontvangen 7 december 2023). Zie
ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2023–2024, nr. 416.

Vraag 1

Bent u bekend met het onderzoek van de Consumentenbond waarin de grootste zes aanbieders
op het gebied van online casino’s allemaal zijn bekeken of zij in lijn handelen met
de huidige wetgeving Kansspelen op afstand?1

Antwoord 1

Ik ben bekend met het artikel waarnaar verwezen wordt en de Consumentenbond heeft
mij een toelichting op de bevindingen gegeven. De Consumentenbond heeft haar onderzoeksgegevens
niet openbaar gemaakt. De Consumentenbond heeft de bevindingen wel met de onderzochte
online kansspelaanbieders gedeeld. Deze bevindingen bespreken de Consumentenbond en
ik op korte termijn met de betreffende aanbieders.

Vraag 2

Wat vindt u van de verwerpelijke truc die wordt toegepast door een aantal casino’s
om de standaard inzet op een hoog bedrag te zetten, wat tegen de wet is, waardoor
de speler ook nog actie moet ondernemen om zelf het bedrag waarmee wordt gegokt te
verlagen?

Antwoord 2

De kansspelaanbieder dient de speler duidelijk te informeren over het kansspel waar
de speler aan deelneemt en de voorwaarden, op basis waarvan een speler geïnformeerde
keuzes kan maken. Ik betwijfel of een speler die keuze kan maken wanneer geluiden,
knipperende onderdelen, felle kleuren en animaties hem het zicht op zijn inzet mogelijkheden
ontnemen. Het is aan de Kansspelautoriteit (Ksa) als toezichthouder om te beoordelen
of de aanbieders de wet- en regelgeving hebben overtreden en of er gehandhaafd gaat
worden.

In de voortgangsbrief kansspelen van december 2023 kom ik met een pakket aan maatregelen
om spelers bewuster hun grenzen van het speelgedrag te laten bepalen en te kijken
hoe tijdens het gokken spelers gewezen kunnen worden op hun speelgedrag. Ik kijk hierbij
ook naar maatregelen om tegen te gaan dat spelers ertoe worden bewogen om meer in
te zetten dan de minimale inzet.

Vraag 3

Kunt u reflecteren op de conclusie van de Consumentenbond dat bijvoorbeeld Holland
Casino ervoor kiest voorwaarden die verbonden zijn aan aanbiedingen te verstoppen,
waardoor het onduidelijk is voor spelers waar zij mee akkoord gaan en aan vastzitten?

Antwoord 3

De kansspelaanbieder is verplicht de speler op passende, duidelijke en begrijpelijke
wijze te informeren over de bonus en de voorwaarden voor verstrekking van de bonus
moeten expliciet geaccepteerd worden.2 Het onderzoek van de Consumentenbond laat zien dat de informatie duidelijker en begrijpelijker
kan en misschien wel moet worden gemaakt. Dit zal aan de orde komen in de gesprekken
die ik samen met de Consumentenbond zal gaan voeren met de betreffende kansspelaanbieders.

Naar aanleiding van de signalen van de Consumentenbond is de Ksa met een vooronderzoek
gestart. Op basis van die uitkomsten kan indien nodig een uitgebreider toezichtsonderzoek
worden gestart.

Vraag 4

Wat vindt u van de constatering dat online casino’s hun spelers als het ware «stalken»
met aanbiedingen en bonussen zelfs als de spelers expliciet hebben aangegeven hier
niet van gediend te zijn?

Antwoord 4

Dit vind ik een zorgelijk signaal. De kansspelaanbieder is verplicht om de speler
in de gelegenheid te stellen om aan te kunnen geven geen bonussen meer te willen ontvangen.3 Bovendien is het verboden om tijdens het spelen reclame dan wel bonussen aan te bieden.4 Ik vind het bijzonder kwalijk als vergunde kansspelaanbieders regels overtreden die
kwetsbare spelers moeten beschermen. De vraag of de aanbieders de wet- en regelgeving
hebben overtreden en de mogelijke handhaving daarvan ligt bij de Ksa als toezichthouder
op kansspelen.

Vraag 5

Bent u het eens met de analyse van Sandra Molenaar, directeur van de Consumentenbond,
dat het beoogde doel van het legaliseren van de online gokmarkt: het verslaving voorkomen
en consumenten beschermen, op geen enkele manier van de grond komt?

Antwoord 5

Ik maak uit het artikel en mijn gesprek met de Consumentenbond op dat de Consumentenbond
zich zorgen maakt over de bescherming van consumenten. Ik deel deze zorgen, ik vind
dit signaal belangrijk en het bevestigt mijn inzet om, binnen de kaders van de wet,
maatregelen te nemen. De reeds lopende en geplande maatregelen zien in het bijzonder
op de invulling van de zorgplicht en speellimieten als ook bewustwordingsactiviteiten.
Ten aanzien van de zorgplicht werk ik samen met de Ksa aan aanscherpingen en duidelijkere
kaders om de invulling van de zorgplicht door aanbieders te verbeteren en te uniformeren.
De Ksa streeft ernaar om begin 2024 strengere kaders in beleidsregels op te nemen.
Op het gebied van speellimieten kom ik met een breed pakket aan maatregelen dat enerzijds
ziet op gedragsinterventies bij het instellen van speellimieten bij de eerste registratie
en anderzijds op maatregelen die tijdens het spelen kunnen bijdragen aan het bewaken
van de eigen grenzen. In de voortgangsbrief van december 2023 zal ik tevens de stand
van zaken delen ten aanzien van de bewustwordingsactiviteiten, waar ik samen met de
Staatssecretaris van VWS en de Ksa op inzet vanuit het Verslavingspreventiefonds (Vpf).

Vraag 6

Wat vindt u van de conclusie dat alle zes de aanbieders de wet overtreden door onvoldoende
informatie te verschaffen over risico’s, kosten te verzwijgen en te liegen over gratis
opties die niet gratis zijn?

Antwoord 6

Zoals aangegeven in mijn antwoord op vraag 4, ligt de vraag of door aanbieders de
wet- en regelgeving overtreden is en de mogelijke handhaving daarvan bij de Ksa als
toezichthouder. In algemene zin vind ik het bijzonder kwalijk wanneer vergunde kansspelaanbieders
regels overtreden die er juist voor bedoeld zijn om de spelers beter te beschermen
en te voorkomen dat spelers zich ontwikkelen tot probleemspelers of zelfs verslaafd
raken.

Uit de bevindingen en de toelichting die ik van de Consumentenbond heb gekregen blijkt
naast mogelijke overtredingen ook dat de regelgeving op een aantal punten strikter
geformuleerd kan worden, zodat de wettelijker kaders duidelijker en strenger zijn.
Deze punten neem ik mee in de aanpassingen in regelgeving die op dit moment worden
voorbereid en waar ik in mijn brief eind dit jaar nader op in zal gaan.

Vraag 7

Wat vindt u ervan dat zelfs twee Staatsbedrijven dit soort onwettige praktijken hanteren,
waaruit blijkt dat ook de controle hierop tekortschiet?

Antwoord 7

De twee staatsdeelnemingen Holland Casino en Nederlandse Loterij zijn actief op de
online markt voor kansspelen met Holland Casino Online respectievelijk TOTO Sport
en TOTO Casino. Het aandeelhouderschap van deze deelnemingen ligt bij het Ministerie
van Financiën en valt in de portefeuille van de Staatssecretaris voor Fiscaliteit
en Belastingdienst.

De Staatssecretaris heeft aangegeven dat het door de Consumentenbond gestelde nog
niet is bewezen, maar in zijn algemeenheid zeer te hechten aan de voorbeeldrol van
de deelnemingen en dat dergelijke aantijgingen een signaal kunnen zijn dat de deelnemingen
de voorbeeldrol onvoldoende hebben ingevuld. De Staatssecretaris heeft de beide deelnemingen
dan ook aangesproken naar aanleiding van het artikel van de Consumentenbond. De deelnemingen
zijn er in dit gesprek nogmaals op gewezen dat borging van publieke belangen door
beide deelnemingen in de vorm van responsible gaming altijd centraal moet staan en dat staatsdeelnemingen een voorbeeldrol in hun sector
dienen te vervullen. Deze voorbeeldrol houdt in dat deelnemingen niet alleen handelen
naar de letter van de wet, maar ook naar de geest ervan. Dat zij transparant zijn
in wat zij op dit gebied doen. Dat zij de lat hoog leggen, door niet alleen de wettelijke
verplichtingen na te komen maar ook verder gaan dan dat. Een belangrijk aandachtspunt
hierbij is dat er een spanningsveld bestaat tussen het acteren in de concurrerende
online kansspelmarkt en de verwachte voorbeeldrol van staatsdeelnemingen. Dit spanningsveld
blijft bestaan zolang de online activiteiten in staatshanden blijven.

De Staatssecretaris heeft de deelnemingen verder gevraagd naar een reactie op het
artikel van de Consumentenbond en welke acties zij uit eigen beweging hebben ondernomen
in reactie op de berichtgeving. Daarnaast heeft hij de deelnemingen gevraagd om te
reflecteren op structurele maatregelen om de voorbeeldrol voor de toekomst zo goed
mogelijk in te vullen.

In reactie hierop hebben de deelnemingen laten weten op basis van voor hen beschikbare
informatie een grondige controle te hebben uitgevoerd op de aantijgingen van de Consumentenbond.
De deelnemingen hebben aangegeven direct met (eventuele) aanvullende verbeterpunten
die hieruit naar boven kwamen aan de slag te gaan. Tot slot hebben de deelnemingen
aangegeven verdere structurele maatregelen te onderzoeken en daar met de aandeelhouder
in overleg over te blijven.

Vraag 8

Bent u, met ons, van mening dat op dit moment zelfs het tegenovergestelde gebeurt
van de doelen die deze wet tracht te halen, omdat het aantal verslavingen juist zal
gaan toenemen en consumenten op dit moment worden misleid door de online gokbranche
om juist veel en meer te gaan gokken?

Antwoord op 8

Zoals ik recentelijk ook heb aangegeven in mijn antwoorden op het schriftelijk overleg
naar aanleiding van de indicatieve kosten- en batenanalyse kansspelen, vind ik het
te vroeg om conclusies te trekken over de effecten van de Wet kansspelen op afstand
(Wet koa).5 Met de evaluatie van de Wet koa wordt de werking van de wet in de volle breedte tegen
het licht gehouden. Daarmee kan de vraag beantwoord worden of de gewenste effecten
met de wet zijn bereikt. Dat neemt niet weg dat ik de zorgen over de mate van bescherming
van kwetsbare groepen deel en ook vind dat wet- en regelgeving op die punten moet
worden aangescherpt. Vooruitlopend daarop heb ik inmiddels al stevige maatregelen
getroffen en neem ik aanvullende maatregelen binnen de gegeven wettelijke kaders,
zoals ook aangegeven in mijn antwoord op vraag 5.

Vraag 9

Gaat u in gesprek met de Autoriteit Consument en Markt en de Kansspelautoriteit om
een gevolg te geven aan de resultaten van het onderzoek van de Consumentenbond? Bent
u bereid de uitkomst van deze gesprekken te delen met de Kamer, zo nee waarom niet?

Antwoord 9

Zoals ik bij het antwoord op vraag 1 heb aangegeven, heb ik gesproken met de Consumentenbond
en zullen nog gesprekken per onderzochte kansspelaanbieder plaatsvinden.

Daarnaast bezie ik samen met de Ksa op welke wijze wet- en regelgeving kan worden
verbeterd om de kaders waar de kansspelaanbieders aan moeten voldoen te verduidelijken
en aan te scherpen. Hier zal ik in de voortgangsbrief van december 2023 nader op ingaan.

Vraag 10

Gaat u in gesprek met het Holland Casino en Toto over de onderdelen in de wet die
niet worden opgevolgd en zijn aangekaart door de Consumentenbond? Bent u bereid de
uitkomst van deze gesprekken te delen met de Kamer, zo nee waarom niet?

Antwoord 10

Zie het antwoord op vraag 7.

Vraag 11

Wat gaat u doen om ervoor te zorgen dat de Wet op de kansspelen (Wet Koa) in het vervolg
strikt wordt opgevolgd en dat ook het toezicht op het naleven van de wet Koa op orde
is?

Antwoord 11

Een belangrijk doel van het kansspelbeleid is dat de consument goed beschermd wordt.
Het toezicht op de naleving van de zorgplicht is een speerpunt voor de Ksa.

Zoals beschreven in mijn antwoord op vraag 8, zal de evaluatie van de Wet koa uitwijzen
of de gewenste effecten met de wet zijn bereikt. Ondertussen werk ik nu al aan aanscherpingen
in lagere regelgeving, waar duidelijk is dat er leemtes zijn. Ook is de Ksa een aanscherping
van haar beleidsregels rond de zorgplicht van aanbieders aan het voorbereiden. Daarover
bericht ik uw Kamer nader in mijn brief eind dit jaar. Als uit de evaluatie blijkt
dat de Wet koa inclusief de aangescherpte maatregelen onvoldoende bescherming bieden,
dan zal in het verlengde van de evaluatie een voorstel tot wijziging van wet- en regelgeving
worden gedaan.