Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van Haga over aardbevingsschade aan stal en mestkelder

Antwoord van Staatssecretaris Vijlbrief (Economische Zaken en Klimaat) (ontvangen
28 november 2023). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2023–2024, nr. 220.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht dat boer Peter schade aan zijn mestkelder heeft door
aardbevingen, maar dat de overheid een nieuwe stal niet wil betalen?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat het bizar is dat de overheid niet ruimhartig over de brug komt
met het vergoeden van aardbevingsschade? Graag verzoek ik u om een gedetailleerd antwoord.

Antwoord 2

Door aardbevingen kunnen bestaande scheuren in mestkelders verergeren en ook nieuwe
scheuren ontstaan, waardoor grondwater naar binnen lekt en het mestvolume verandert.
Veehouders moeten als gevolg hiervan meer mest uitrijden en/of afvoeren. Dit kost
veel geld en reparatie is lastig.

Ruimhartigheid is een belangrijk uitgangspunt sinds de kabinetsreactie Nij begun bij
het vergoeden van schade2. Dit geldt ook voor de schade aan mestkelders. Bij de beoordeling van schade wordt
aangenomen dat de schade in het effectgebied is veroorzaakt door mijnbouwactiviteiten.
Het IMG wil deze schade zo snel mogelijk afhandelen met zo min mogelijk gedoe voor
de agrariër. De afgelopen jaren bleek dat lastig. Daarom heeft het IMG deze zomer
de werkwijze voor de schadeafhandeling van mestkelders aangepast, waardoor sneller
en ruimhartig schade aan mestkelders kan worden vastgesteld en afgehandeld.3

Het IMG benadert nu iedere agrariër die een melding heeft gedaan voor een keukentafelgesprek.
Doelstelling van de nieuwe werkwijze is om met een snellere en persoonlijkere procedure
(drie tot zes maanden) tot een adequate oplossing te komen. Er wordt, in overleg met
de agrariër, gekeken naar verschillende mogelijkheden om het probleem op te lossen.
Als de mestkelder niet gerepareerd kan worden, dan wordt de agrariër gecompenseerd
voor het (vaker) leegmaken van de mestkelder. Deze kosten, de bedrijfsschade, worden
vergoed tot het einde van de levensduur van de mestkelder.

Voor de agrariër waarvoor deze regeling toch onvoldoende oplossing biedt, is door
het IMG een werkgroep ingesteld. De werkgroep Mestkelders is op 19 oktober jl. van
start gegaan. De werkgroep, waar de sector aan deel neemt, buigt zich over complexe
situaties bij schade aan mestkelders. Zij bekijken ook of de nieuwe werkwijze van
de mestkelderregeling de schadeafhandeling in algemene zin verbetert en waar nog bijstelling
nodig is. Tijdens het eerste overleg kwam naar voren dat de mestkelderregeling een
positieve start heeft gemaakt met 20 afgeronde zaken.

Vraag 3

Deelt u de mening dat het lariekoek is dat een woordvoerder van het door de Staat
aangestelde Instituut Mijnbouwschade Gronningen (IMG) heeft gesteld dat er bij het
vergoeden van de stal en mestkelder sprake zou zijn van ongeoorloofde staatssteun?
Zo ja, wilt u als overheid zo snel mogelijk een nieuwe stal en mestkelder realiseren?
Graag verzoek ik u om een gedetailleerd antwoord.

Antwoord 3

Bij de afhandeling van schade aan lekkende mestkelders moet onder andere gekeken worden
naar de nog resterende levensduur van de mestkelder. Als de vergoeding ver uitstijgt
boven daadwerkelijk ontstane schade gegeven de nog resterende levensduur, dan zal
niet langer sprake zijn van schadevergoeding, maar van subsidiëring. Dat zou gezien
kunnen worden als ongeoorloofde staatssteun en zou in strijd zijn met het Europees
recht. Een gedupeerde agrariër loopt dan het risico dat de Europese Commissie vraagt
om een deel van de uitbetaalde schadevergoeding terug te betalen. Daarom wordt met
de nieuwe werkwijze van de mestkelderregeling in overleg met de agrariër gekeken naar
een passende oplossing.

Vraag 4

Bent u bekend met het feit dat bij de Stichting Boerenbelang Mijnbouwschade vele tientallen
meldingen van boeren bekend zijn en dat negen op de tien boeren die zich melden allemaal
schade hebben aan hun mestkelder? Graag verzoek ik u om een gedetailleerd antwoord.

Antwoord 4

Het IMG voert periodiek gesprekken met de sector en maatschappelijke organisaties,
waaronder ook de Stichting Boerenbelang Mijnbouwschade. De gevolgen van de schade
aan mestkelders heeft effect op de bedrijfsvoering van de agrariër hetgeen naast het
vele ongemak, overlast en ook extra werk oplevert.

Met de aanpassing van de mestkelderregeling hoop ik dat er een goede stap gemaakt
kan worden in het oplossen van de problematiek. Een goede vinger aan de pols is hier
van groot belang. Daartoe is tevens de werkgroep Mestkelders voor ingericht. (zie vraag 2 over de werkgroep Mestkelders).