Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van Haga over deWob/Woo-documentatie over de gang van zaken rondom ‘Het GrootsteCoronaspreekuur’

Antwoord van Minister Kuipers (Volksgezondheid, Welzijn en Sport), mede namens de
Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (ontvangen 27 november 2023). Zie ook
Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2023–2024, nr. 88.

Vraag 1

Hebt u kennisgenomen van de berichtgeving rondom vrijgegeven Wet openbaarheid van
bestuur (Wob)-documentatie met betrekking tot de totstandkoming en financiering van
de tweede editie van het SBS-televisieprogramma «Het Grootste Coronaspreekuur»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Klopt de beschrijving van de gang van zaken zoals deze wordt gesteld in het hierboven
aangehaalde artikel? Zo nee, kunt u dan gedetailleerd uiteenzetten wat niet klopt,
op welke manier de context in het artikel eventueel verkeerd is en welke feitelijke
informatie uit de gepubliceerde Wob-documenten niet juist zijn en/of anders geïnterpreteerd
zouden moeten worden?

Antwoord 2

De informatie uit de Wob/Woo-documenten geeft de gang van zaken goed weer. Het artikel
laat ik voor rekening van de auteur.

Vraag 3

Bent u van mening dat het decreet uit 2008 met betrekking tot de Aanwijzingen inzake
coproducties en andere omroepprogramma’s in het geval van «Het Grootste Coronaspreekuur»
is geschonden? Zo nee, kunt u dan verklaren op welke manier gerechtvaardigd kan worden
dat het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en daarmee de Nederlandse
overheid op een dergelijke manier betrokken waren bij het vormgeven van dit programma?

Antwoord 3

Het Vaststellingsbesluit aanwijzingen inzake coproducties en andere omroepprogramma’s,
waarnaar wordt verwezen, is op 23 juli 2008 komen te vervallen. Hiervoor in de plaats
heeft elk ministerie een beleidsregel opgesteld waarin is bepaald dat er geen financiële
bijdragen kunnen worden geleverd aan omroepprogramma’s.2 Agentschappen, zoals het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) vallen
onder de reikwijdte van deze beleidsregel. Op grond van de Algemene wet bestuursrecht
is het mogelijk om van het eigen beleid af te wijken, mits daarvoor een gegronde reden
is. Gezien de epidemiologische situatie, het starten met vaccineren tegen COVID-19
en de grote hoeveelheid publieksvragen hierover werd er veel waarde gehecht aan het
beantwoorden van deze vragen en het correct informeren van mensen over vaccinatie.
«Het Grootste Coronaspreekuur» kon hier een bijdrage aan leveren. Uiteindelijk is,
alle voor- en nadelen afwegend, besloten – gezien de uitzonderlijke situatie – de
productie voort te zetten. De betreffende productie is op initiatief van het CBG tot
stand gekomen zonder enige vorm van inhoudelijke bemoeienis vanuit het CBG en/of het
kerndepartement. De invulling van het programma is mede mogelijk gemaakt door het
CBG door onder andere het aandragen van feitelijke informatie en beantwoording van
vragen die door kijkers zijn ingestuurd. De betrokkenheid van het CBG is voor alle
kijkers duidelijk gemaakt, conform de uitgangspunten voor overheidscommunicatie.

Vraag 4

Op welke manier waren het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en de Staatssecretaris
van Cultuur en Media betrokken bij de totstandkoming van en/of advisering over dit
televisieprogramma en de rol van de overheid hierbij? Zo ja, op welk moment is het
Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap hierbij betrokken en welke bewindspersoon
of bewindspersonen waren hiervan op de hoogte? Is er door dit departement bezwaar
gemaakt tegen de gang van zaken zoals deze wordt beschreven in de Wob-documenten,
of heeft het departement de totstandkoming van het programma wellicht juist op enige
manier gefaciliteerd? Zo nee, waarom is het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
hierbij niet betrokken geweest en bent u van mening dat het departement hierover geconsulteerd
had moeten worden?

Antwoord 4

In de voorbereiding van het programma is er alleen contact geweest tussen het CBG,
het Ministerie van VWS en het Ministerie van Algemene Zaken (AZ). Het Ministerie van
Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) is niet betrokken geweest bij de totstandkoming
van het programma. Het consulteren van het Ministerie van OCW was ook niet noodzakelijk.

Vraag 5

Kunt u reflecteren op de onafhankelijkheid en objectiviteit van deze journalistieke
tv-productie waarbij de overheid duidelijk nauw betrokken was en grote inhoudelijke
invloed op had? Hoe verhoudt zich dit met de bepalingen in de Mediawet, die voorschrijft
dat de pers autonoom moet zijn, zelf gaat over de inhoud van haar programma’s en die
de overheid verbiedt daarop invloed uit te oefenen?3

Antwoord 5

De betreffende productie is tot stand gekomen zonder enige vorm van inhoudelijke bemoeienis.
De invulling van het programma is mede mogelijk gemaakt door het CBG door onder andere
het aandragen van feitelijke informatie en beantwoording van vragen die door kijkers
zijn ingestuurd. Het CBG streeft hierbij naar objectiviteit en heeft zich gebaseerd
op feiten uit de wetenschappelijke literatuur en productinformatie/bijsluiters.

Vraag 6

Kunt u uitleggen waarom het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en de
voormalig Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport bewust hebben gekozen om
waarschijnlijk de letter, maar in ieder geval de geest van de Mediawet niet te respecteren,
terwijl door ambtenaren van de ministerie en andere betrokkenen gedurende de totstandkoming
van «Het Grootste Coronaspreekuur» herhaaldelijk is gewezen op het feit dat de bemoeienis
van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport op zijn minst discutabel
was?

Antwoord 6

Er was, zoals valt te lezen in de openbaar gemaakte documenten, op 8 januari 2021
op ambtelijk niveau een principeakkoord gegeven en het CBG was reeds van start gegaan
met de voorbereidingen voor «Het Grootste Coronaspreekuur». Zie verder het antwoord
op vraag 3.

Vraag 7

Welke Ministers, aangezien uit de Wob-documentatie blijkt dat dat er meerdere waren,
waren allemaal op de hoogte van de gang van zaken rondom de totstandkoming en financiering
van «Het Grootste Coronaspreekuur»? Op welk moment werden deze bewindspersonen aangehaakt
en welke rol hebben zij gespeeld? Kunt u een gedetailleerde beschrijving geven van
de rol en invloed van deze personen en op welke manier zij welke besluiten (mede)
hebben genomen?

Antwoord 7

Zoals u in de vrijgegeven documenten kunt zien, is de toenmalig Minister van VWS geïnformeerd
over de financiering. Op 20 januari 2021 heeft hij gereageerd op een memo hierover
en op 24 januari 2021 heeft hij toestemming gegeven voor een financiële bijdrage aan
het CBG. In het vrijgegeven document van 19 januari 2021 13:45 uur wordt onder «medewerkers
van VWS met wie wij contact hebben gehad» twee keer het woord Minister genoemd. Het
betreft hier niet verschillende Ministers maar twee ondersteunde ambtenaren van de
Minister waarvan de functienaam op basis van artikel 5.1.2.e van de Woo is gelakt.

Vraag 8

Kunt u de financiering van «Het Grootste Coronaspreekuur» gespecificeerd inzichtelijk
maken, aangezien dit programma uiteindelijk (indirect) gefinancierd is met gelden
vanuit het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport? Zo nee, waarom kunt u
deze specificatie niet overleggen? Wat is de rechtmatigheid van het wegschrijven van
deze kosten als «onvoorzien» op het implementatiebudget? Waarom staan deze kosten
niet nader gespecificeerd?

Antwoord 8

Voor de financiering is een bedrag van 144.980 euro beschikbaar gesteld aan het CBG.
Zie verdere specificatie in onderstaande tabel.

Wat

Specificatie

Totaal

Projectleiding CBG

Aansturing productiebedrijf; afstemming inhoud van het Spreekuur met het Netwerk Patiënteninformatie

€ 5.000

Inhoudsdeskundigen CBG

Inhoudelijke kennis over de werking en beoordeling van de COVID-19-vaccins

€ 7.500

Redactie

Ontwikkeling van de inhoud en productie van het Spreekuur

€ 34.100

Regie/vormgeving

Regie en vormgeving van de instarts en het Spreekuur

€ 9.350

Techniek

Camera, licht en verbindingen

€ 48.580

Locatie

Studio, catering en presentatie

€ 17.850

PR en advertenties

Onder de aandacht brengen van het Spreekuur op onder andere radio en televisie

€ 20.000

Bijkomende kosten

Beveiliging en verzekering

€ 2.600

Totaal bedrag

€ 144.980

Vraag 9

Aangezien de voormalig Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport akkoord heeft
gegeven voor de productie van «Het Grootste Coronaspreekuur», heeft hij dan ook het
akkoord gegeven/de handtekening gezet voor de 140.000 euro vanuit het Ministerie van
Volksgezondheid, Welzijn en Sport, waarmee dit programma is gemaakt? Zo nee, wie heeft
dan getekend voor deze financiering vanuit het ministerie en met welke mandaat?

Antwoord 9

De Minister van VWS is akkoord gegaan met de financiering van het CBG voor de productie.
Daarna heeft de directeur van de programmadirectie COVID-19 (PDC-19) namens de Minister
van VWS het daadwerkelijke akkoord gegeven voor de financiering.

Vraag 10

Welke personen van het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) waren actief
binnen de Denktank Desinformatie en op welke manier en vanuit welke expertise waren
zij betrokken bij het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, het coronabeleid
en de vaccinatiecampagne?

Antwoord 10

Zoals beschreven in de beantwoording van de Kamervragen van 29 augustus 20224, worden de namen en functies van de individuele deelnemers van de Denktank niet openbaar
gemaakt in verband met de bescherming van de persoonlijke levenssfeer van de deelnemers.

Vraag 11

Klopt het dat de kijkersvragen in «Het Grootste Coronaspreekuur» waren gebaseerd op
bevindingen van de Coronagedragsunit? Zo ja, kunt u dan uitleggen waarom op deze manier
is gestuurd op bepaalde beeldvorming richting het publiek en wederom op welke manier
dat gerechtvaardigd en in lijn is met de Mediawet?

Antwoord 11

Het klopt niet dat de kijkersvragen zijn gebaseerd op de bevindingen van de Coronagedragsunit.
Voorafgaand aan de uitzending is herhaaldelijk via sociale media (onder de #coronaspreekuur)
en via de website van het CBG gevraagd om vragen in te sturen.5 Daarnaast is de oproep van het CBG om vragen te stellen door andere media en websites
van patiëntenverenigingen overgenomen. In het door u in vraag 1 aangehaalde artikel
wordt vermeld dat de beantwoording van de vragen voorbereid was. Dat klopt. Maar waar
het artikel aan voorbij gaat is dat de vragen eerst via diverse sociale mediabronnen
bij burgers zijn verzameld. Het ging dus over echte vragen die op dat moment in de
samenleving leefden en mensen zorgen baarden.

Vraag 12

Hoe wordt de integriteit en de objectiviteit van organisaties zoals het CBG, de Reclame
Code Commissie (RCC), het Lareb, etc. gewaarborgd als zij op een dergelijke manier
betrokken zijn bij gremia zoals de Denktank Desinformatie, die direct in dienst staan
van de rijksoverheid en sterk inhoudelijk betrokken zijn bij het maken en uitdragen
van overheids- en kabinetsbeleid? Wat gaat u doen om de onafhankelijkheid van dit
soort organisaties te herstellen en daarmee de veiligheid van en betrouwbaarheid voor
de burger te verzekeren?

Antwoord 12

De Denktank Desinformatie verbindt personen met verschillende expertises om te bespreken
hoe om te gaan met circulerende desinformatie over vaccinaties. De Denktank maakt
een eigen afweging of zij reageren op meldingen van desinformatie en wat deze reactie
inhoudt. Daarin heeft de Denktank een onafhankelijke positie.