Memorie van toelichting : Memorie van toelichting
Tweede Kamer der Staten-Generaal
InhoudsopgaveA. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL B. BEGROTINGSTOELICHTING1 Leeswijzer2 Het beleid2.1 Voorstel van wet2.2 Uitgavenmutaties2.3 Ontvangstenmutaties2.4 Budgettaire gevolgen van beleidBeleidsartikel 1 InzetBeleidsartikel 2 Koninklijke MarineBeleidsartikel 3 Koninklijke LandmachtBeleidsartikel 4 Koninklijke LuchtmachtBeleidsartikel 5 Koninklijke MarechausseeBeleidsartikel 7 Commando Materieel en ITBeleidsartikel 8 Defensie OndersteuningscommandoNiet-Beleidsartikel 9 AlgemeenNiet-Beleidsartikel 10 Apparaat kerndepartementNiet-Beleidsartikel 11 GeheimNiet-Beleidsartikel 12 Nog onverdeeldNiet-Beleidsartikel 13 Bijdrage aan Defensiematerieelbegrotingsfonds3 Bijlage subsidieoverzicht
36 470 X Wijziging van de begrotingsstaten van het Ministerie van Defensie (X) voor het jaar 2023 (wijziging samenhangende met de Najaarsnota)
Nr. 2 MEMORIE VAN TOELICHTING
Vergaderjaar 2023‒2024
A. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL
Artikel 1
De begrotingsstaten die onderdeel zijn van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 2.3, eerste lid, van de Comptabiliteitswet 2016 elk afzonderlijk bij de wet vastgesteld en derhalve ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om voor het jaar 2023 wijzigingen aan te brengen in de departementale begrotingsstaat van het Ministerie van Defensie (X).
De in de begrotingsstaten opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht (de zgn. begrotingstoelichting).
DE MINISTER VAN DEFENSIE,K.H. Ollongren
B. BEGROTINGSTOELICHTING
1 Leeswijzer
De voorliggende 2e suppletoire begroting bevat de voorgestelde wijzigingen ten opzichte van de 1e incidentele suppletoire begroting 2023 (Prinsjesdag suppletoire begroting) van hoofdstuk X van de begroting van het Rijk.
In deze 2e suppletoire begroting van Defensie zijn de besluiten van het kabinet uit de Najaarsnota verwerkt. Deze suppletoire wet dient dan ook in samenhang te worden gezien met de Najaarsnota.
In paragraaf 2.1 wordt de cijfermatige aansluiting ten opzichte van de 2e incidentele suppletoire begroting uiteengezet. Vervolgens worden in paragraaf 2.2 de uitgavenmutaties en in 2.3 de ontvangstenmutaties worden toegelicht. Afsluitend is in paragraaf 2.4 per artikel een tabel opgenomen met daarin de budgettaire gevolgen van beleid en de uitgaven- en ontvangstenmutaties. Per artikel worden de mutaties groter dan of gelijk aan onderstaande staffel op het niveau van de financiële instrumenten (en eventueel artikelonderdeel) toegelicht.
Omvang begrotingsartikel (stand ontwerpbegroting) in € miljoen
Beleidsmatige mutaties (ondergrens in € miljoen)
Technische mutaties (ondergrens in € miljoen)
< 50
1
2
=> 50 en < 200
2
4
=> 200 < 1000
5
10
=> 1000
10
20
De toelichtingen op de uitgaven gelden ook voor de verplichtingen. Alleen indien sprake is van een groot verschil van de verplichtingenmutaties ten opzichte van de uitgavenmutaties wordt dit verschil apart toegelicht. Deze verschillen ontstaan bijvoorbeeld doordat verplichtingen zijn aangegaan die niet tot een uitgavenmutatie leiden of door regelingen waarvoor de verplichtingen dit jaar worden aangegaan terwijl de uitgaven pas volgend jaar (of in de jaren daarna) plaatsvinden.
2 Het beleid
2.1 Voorstel van wet
Met het onderhavige wetsvoorstel wordt voorgesteld de uitgavenbegroting 2023 van het Ministerie van Defensie (X) ten opzichte van de 2e incidentele suppletoire begroting met een bedrag van € 289,3miljoen te verlagen. Voor het begrotingsbedrag van de ontvangsten 2023 wordt voorgesteld dit met € 98,9 miljoen te verhogen. Dit leidt voor het Ministerie van Defensie tot een uitgavenbudget van € 15.062,3 miljoen en een ontvangstenbudget van € 292,6 miljoen. De begroting voor de in 2023 aan te gane verplichtingen neemt toe met € 552,9 miljoen tot € 16.878,7 miljoen. De cijfermatige aansluiting ten opzichte van 2e incidentele suppletoire begroting 2023 is als volgt:
Uitgaven (bedragen x € 1.000)
Stand 2e incidentele suppletoire begroting 2023
€ 15.351.607
Wijzigingen 2e suppletoire begroting 2023
€ ‒ 289.278
Stand begroting Defensie (X) in de Najaarsnota 2023
€ 15.062.329
Ontvangsten (bedragen x € 1.000)
Stand 2e incidentele suppletoire begroting 2023
€ 193.652
Wijzigingen 2e suppletoire begroting 2023
€ 98.915
Stand begroting Defensie (X) in de Najaarsnota 2023
€ 292.567
2.2 Uitgavenmutaties
Belangrijkste suppletoire uitgavenmutaties 2023 (2e suppletoire begroting) (bedragen x € 1.000)
Artikelnummer
Uitgaven 2023
Standen ontwerpbegroting 2023
15.038,7
Mutaties 1e incidentele suppletoire begroting
1.240,0
Mutaties 1e suppletoire begroting 2023
‒ 726,4
Mutaties 2e incidentele suppletoire begroting
‒ 200,7
Stand 2e incidentele suppletoire begroting 2023
15.351,6
Belangrijkste suppletoire mutaties
1. Kasschuif Oekraïne
1
‒ 180,9
2. Vrijgave Defensiebudget
12
‒ 46,9
3. Vrijval HGIS
1
‒ 40,0
4. Vrijval overige inzet
1
‒ 10,0
5. Overige overboekingen
2, 4, 5, 9, 10, 12, 13
‒ 7,1
6. Overige mutaties
1, 2, 3, 4, 5, 7, 8, 9, 10, 12, 13
‒ 4,4
Stand 2e suppletoire begroting 2023
15.062,3
Toelichting overzicht uitgavenmutaties
1. Kasschuif Oekraïne
Als gevolg van een kasschuif van de voor de steun aan Oekraïne bestemde middelen van 2023 naar 2024 wordt de begroting met € 180,9 miljoen naar beneden bijgesteld. De kasgelden verschuiven naar 2024, met name vanwege een krappe defensiemarkt.
2. Vrijgave Defensiebudget
Als gevolg van onder andere de gevolgen van krapte op de Defensiemarkt en op de arbeidsmarkt op het realisatievermogen van Defensie, wordt met deze suppletoire begroting een bedrag van € 46,9 miljoen vrijgegeven.
3. Vrijval HGIS
Het Budget Internationale Veiligheid (BIV) is op artikel 1.1 van de Defensiebegroting geplaatst, maar valt ook onder de Homogene Groep Internationale Samenwerking (HGIS). Het BIV is een voorziening die het mogelijk maakt om op verwachte en onverwachte internationale ontwikkelingen te reageren. Wat in een boekjaar van deze voorziening niet nodig blijkt te zijn vloeit terug naar de HGIS.
4. Vrijval overige inzet
Het budget voor de overige inzet wordt met name ingezet voor Vessel Protection Detachments (VPD). In 2023 worden niet veel VPD's meer verwacht, vandaar dat een deel van het resterende budget vrijvalt.
5. Overige overboekingen
Per saldo daalt de begroting van Defensie als gevolg van de interdepartementale budgetoverhevelingen met € 7,1 miljoen.
6. Overige mutaties
Per saldo daalt de begroting van Defensie als gevolg van de overige mutaties met € 4,4 miljoen. Het betreft onder andere het naar benden bijstellen van het uitgavenkader als gevolg van minder ontvangsten en het doorwerken van de bijdrage vanuit de begroting Hoofdstuk X Defensie aan hoofdstuk K Defensiematerieelbegrotingsfonds ten behoeve van uitgaven die op het fonds worden verantwoord.
2.3 Ontvangstenmutaties
Belangrijkste suppletoire ontvangstenmutaties 2023 (2e suppletoire begroting) (bedragen x € 1.000)
Artikelnummer
Ontvangsten 2023
Standen ontwerpbegroting 2023
142,2
Mutaties 1e incidentele suppletoire begroting
0,0
Mutaties 1e suppletoire begroting 2023
3,2
Mutaties 2e incidentele suppletoire begroting
48,3
Stand 2e incidentele suppletoire begroting 2023
193,7
Belangrijkste suppletoire mutaties
1. Samenwerking steun Oekraïne
1
97,5
2. Afromen eigen vermogen Paresto
8
5,0
3. Overige mutaties
3, 5 ,7
‒ 3,6
Stand 2e suppletoire begroting 2023
292,6
Toelichting overzicht ontvangstenmutaties
1. Samenwerking steun Oekraïne
De ontvangsten stijgen met € 97,5 miljoen als gevolg van de samenwerking met Denemarken om steun te leveren aan Oekraïne. Denemarken draagt een deel van de financiële lasten hiervan. Dit leidt tot ontvangsten op de Defensiebegroting.
2. Afromen eigen vermogen Paresto
Door de krapte op de arbeidsmarkt was Paresto niet in staat de gevraagde hoeveelheid inhuurcapaciteit te verkrijgen. Desondanks zijn er nauwelijks aanvragen afgewezen. De baten zijn hierdoor niet aangetast. De uitgaven vallen wel lager uit, hierdoor is het eigen vermogen gestegen. Het surplus eigen vermogen is afgeroomd conform de regeling agentschappen. Het eigen vermogen van een baten-lastenagentschap is gebonden aan een maximumomvang van 5% van de gemiddelde jaaromzet, berekend over de laatste drie jaar.
3.Overige mutaties
Het ontvangstenbudget is vanwege enkele meer- en minderontvangsten met per saldo € 3,6 miljoen naar beneden bijgesteld. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door lagere ontvangsten voor goederen en diensten bij COMMIT (€ 4,0 miljoen).
2.4 Budgettaire gevolgen van beleid
Beleidsartikel 1 Inzet
Artikel 1 Inzet (bedragen x € 1.000)
Vastgestelde begroting (incl. Suppletoire begrotingen, NvW en amendementen) (1)
Mutaties 2e suppletoire begroting (2)
Stand 2e suppletoire begroting (3) = (1) + (2)
Art.
Verplichtingen
2.280.036
396.393
2.676.429
Uitgaven
1.286.789
‒ 228.813
1.057.976
Apparaatsuitgaven
0
0
0
Programmauitgaven
1.286.789
‒ 228.813
1.057.976
1.1
Programmauitgaven
1.286.789
‒ 228.813
1.057.976
Opdrachten
1.286.789
‒ 228.813
1.057.976
Crisisbeheersingsoperaties
1.269.085
‒ 218.813
1.050.272
Financiering nationale inzet krijgsmacht
2.986
0
2.986
Overige inzet
14.718
‒ 10.000
4.718
Ontvangsten
50.332
97.491
147.823
Voor dit artikel worden mutaties met een grootte van € 10,0 miljoen of meer toegelicht. Voor 2023 is 77% juridisch verplicht ten opzichte van het totaal beschikbare budget.
Toelichting op de verplichtingen
De verplichtingenruimte stijgt met € 396,4 miljoen. Dit is het gevolg van € 444,0 miljoen hogere verplichtingen om de samenwerking met Denemarken mogelijk te maken. In deze samenwerking gaat Nederland het contract met de leverancier aan en compenseert Denemarken een deel van de uitgaven voor te doneren materieel. Dit leidt tot een hogere verplichtingenruimte. Daarnaast is er een hogere verplichtingenruimte benodigd om de steun aan Oekraïne in 2024 te continueren via bilaterale commerciële leveringen.
Voor € 48,0 miljoen daalt de verplichtingenruimte binnen de Crisisbeheersingsoperaties en de Overige inzet. Deze daling is gelijk aan de daling die bij de uitgaven wordt toegelicht.
Toelichting op de uitgaven
De totale uitgaven worden met € 228,9 miljoen naar beneden bijgesteld in 2023, vooral door een kasschuif voor Oekraïne van 2023 naar 2024 van € 180,9 miljoen. Met name vanwege een krappe defensiemarkt verschuiven kasgelden naar 2024. Daarnaast zijn de uitgaven voor de Crisisbeheersingsoperaties (€ 40,0 miljoen) verlaagd, dit is het gevolg van eenzelfde daling bij het Budget Internationale Veiligheid (BIV). Het BIV is een voorziening die het mogelijk maakt om op verwachte en onverwachte internationale ontwikkelingen te reageren. Wat in een boekjaar van deze voorziening niet nodig blijkt zijn vloeit terug naar de Homogene Groep Internationale Samenwerking (HGIS), waar het BIV binnen de Rijksbegroting aan gekoppeld is. Voor 2023 is de verwachte vrijval € 40,0 miljoen.
De verwachte uitgaven voor de Overige Inzet dalen met € 10,0 miljoen. Dit budget wordt met name ingezet voor Vessel Protection Detachments (VPD). In 2023 worden niet veel VPD's meer verwacht, waardoor een deel van het resterende budget vrijvalt. Tegenover deze bijstellingen staan € 2,1 miljoen hogere uitgaven door overige mutaties.
Toelichting op de ontvangsten
De ontvangsten stijgen met € 97,5 miljoen als gevolg van de samenwerking met Denemarken om steun te leveren aan Oekraïne. Denemarken draagt een deel van de financiële lasten hiervan. Dit leidt tot ontvangsten op de Defensiebegroting.
Beleidsartikel 2 Koninklijke Marine
Artikel 2 Koninklijke Marine (bedragen x € 1.000)
Vastgestelde begroting (incl. Suppletoire begrotingen, NvW en amendementen) (1)
Mutaties 2e suppletoire begroting (2)
Stand 2e suppletoire begroting (3) = (1) + (2)
Art.
Verplichtingen
1.044.776
114.142
1.158.918
Uitgaven
1.029.631
26.756
1.056.387
Apparaatsuitgaven
935.889
19.790
955.679
2.2
Apparaatsuitgaven
935.889
19.790
955.679
Personele uitgaven
911.610
16.876
928.486
Eigen personeel
831.284
‒ 2.235
829.049
Externe inhuur
7.726
744
8.470
Overige personele exploitatie
38.831
19.682
58.513
Kustwacht NL
9.239
865
10.104
Kustwacht CARIB
24.530
‒ 2.180
22.350
Materiële uitgaven
24.279
2.914
27.193
Overige materiële exploitatie
21.218
4.214
25.432
Kustwacht NL
102
0
102
Kustwacht CARIB
2.959
‒ 1.300
1.659
Programmauitgaven
93.742
6.966
100.708
2.1
Programmauitgaven
93.742
6.966
100.708
Opdrachten
93.742
6.926
100.668
Gereedstelling
16.452
6.648
23.100
Kustwacht NL
75.862
‒ 1.507
74.355
Kustwacht CARIB
1.428
1.785
3.213
(Schade)vergoeding
0
40
40
Schadevergoeding overig
0
40
40
Ontvangsten
12.324
0
12.324
Voor dit artikel worden mutaties met een grootte van € 10,0 miljoen of meer toegelicht. Voor 2023 is 99% juridisch verplicht ten opzichte van het totaal beschikbare budget.
Toelichting op de verplichtingen
De verplichtingen van de Koninklijke Marine stijgen met € 114,1 miljoen. Gedeeltelijk lopen deze mutaties gelijk met de uitgaven.
Het verschil binnen de verplichtingen wordt voor € 49,4 miljoen veroorzaakt door de prijsbijstelling voor de resterende looptijd van de contracten Luchtverkenningscapaciteit en helikoptercapaciteit van Kustwacht Nederland. Daarnaast wordt dit jaar naar verwachting nog een meerjarig contract afgesloten voor het ontwikkelen, inrichten en uitvoeren van een leerlijn Marine Technicus ter waarde van € 22,0 miljoen. Het doel hiervan is het groeiend tekort aan goed gekwalificeerd technisch personeel bij de Koninklijke Marine op te lossen. Het restant betreft het saldo van meerdere kleine mutaties.
Toelichting op de uitgaven
Het uitgavenbudget voor 2023 wordt verhoogd met € 26,8 miljoen. Dit wordt verklaard door:
Personele uitgaven
De personele uitgaven bij de Koninklijke Marine stijgen per saldo met €16,9 miljoen. Dit komt door verschillende herschikkingen. Binnen het budget «overige personele uitgaven» is bijna € 19,7 miljoen toegevoegd vanwege hogere uitgaven voor onder andere meer opleidingen en alternatieve personele capaciteit zoals het HR-ecosysteem.
Beleidsartikel 3 Koninklijke Landmacht
Artikel 3 Koninklijke Landmacht (bedragen x € 1.000)
Vastgestelde begroting (incl. Suppletoire begrotingen, NvW en amendementen) (1)
Mutaties 2e suppletoire begroting (2)
Stand 2e suppletoire begroting (3) = (1) + (2)
Art.
Verplichtingen
1.738.163
40.832
1.778.995
Uitgaven
1.740.361
12.934
1.753.295
Apparaatsuitgaven
1.658.456
10.508
1.668.964
3.2
Apparaatsuitgaven
1.658.456
10.508
1.668.964
Personele uitgaven
1.623.185
14.922
1.638.107
Eigen personeel
1.525.960
12.993
1.538.953
Externe inhuur
19.192
2.011
21.203
Overige personele exploitatie
78.033
‒ 82
77.951
Materiële uitgaven
35.271
‒ 4.414
30.857
Overige materiële exploitatie
35.271
‒ 4.414
30.857
Programmauitgaven
81.905
2.426
84.331
3.1
Programmauitgaven
81.905
2.426
84.331
Opdrachten
81.405
2.426
83.831
Gereedstelling
81.405
2.426
83.831
(Schade)vergoeding
500
0
500
Schadevergoeding overig
500
0
500
Ontvangsten
8.054
‒ 1.822
6.232
Voor dit artikel worden mutaties met een grootte van € 10,0 miljoen of meer toegelicht. Voor 2023 is 98% juridisch verplicht ten opzichte van het totaal beschikbare budget.
Toelichting op de verplichtingen
Er zijn voor dit artikel € 40,8 miljoen meer verplichtingen aangegaan dan geraamd. Hiervan komt € 15,7 miljoen voort uit de inhuur van instructiecapaciteit voor het dienjaar en € 10,0 miljoen voor extra rantsoenen. Verder zijn de verplichtingen per saldo € 12,9 miljoen hoger als gevolg van het arbeidsvoorwaardenakkoord 2021 ‒ 2023. Het overige verschil tussen de verplichtingen en uitgaven wordt verklaard met de toelichting op de uitgaven.
Toelichting op de uitgaven
Het uitgavenbudget voor 2023 wordt verhoogd met € 12,9 miljoen. Dit wordt verklaard door:
Personele uitgaven
Personele uitgaven stijgen per saldo met € 14,9 miljoen. Dit wordt met name veroorzaakt door de stijging van de uitgaven voor Eigen Personeel. Deze stijgen per saldo met € 12,9 miljoen. Grotendeels is dit als gevolg van toekennen van budget uit het arbeidsvoorwaardenakkoord 2021 ‒ 2023 (€ 14,3 miljoen). Verder wordt het budget met € 5,7 miljoen verhoogd middels kleine mutaties waarvan de grootste een budget ophoging is van eigen personeel ter waarde van € 2,2 miljoen. Deze ophoging komt door een stijging van het aantal reservisten. Daartegenover staat een correctieboeking van € 7,0 miljoen waarmee het budget daalt.
Beleidsartikel 4 Koninklijke Luchtmacht
Artikel 4 Koninklijke Luchtmacht (bedragen x € 1.000)
Vastgestelde begroting (incl. Suppletoire begrotingen, NvW en amendementen) (1)
Mutaties 2e suppletoire begroting (2)
Stand 2e suppletoire begroting (3) = (1) + (2)
Art.
Verplichtingen
809.327
24.797
834.124
Uitgaven
810.914
‒ 450
810.464
Apparaatsuitgaven
782.974
‒ 5.861
777.113
4.2
Apparaatsuitgaven
782.974
‒ 5.861
777.113
Personele uitgaven
748.686
‒ 13.361
735.325
Eigen personeel
645.477
‒ 19.884
625.593
Externe inhuur
7.400
7.500
14.900
Overige personele exploitatie
95.809
‒ 977
94.832
Materiële uitgaven
34.288
7.500
41.788
Overige materiële exploitatie
34.288
7.500
41.788
Programmauitgaven
27.940
5.411
33.351
4.1
Programmauitgaven
27.940
5.411
33.351
Opdrachten
27.890
5.411
33.301
Gereedstelling
27.890
5.411
33.301
(Schade)vergoeding
50
0
50
Schadevergoeding overig
50
0
50
Ontvangsten
12.111
0
12.111
Voor dit artikel worden mutaties met een grootte van € 5,0 miljoen of meer toegelicht. Voor 2023 is 94% juridisch verplicht ten opzichte van het totaal beschikbare budget.
Toelichting op de verplichtingen
De verplichtingen van de Koninklijke Luchtmacht stijgen per saldo met € 24,8 miljoen. Dit is voornamelijk het gevolg van het aangaan van een groot contract met TNO/NLR ter waarde van € 10,0 miljoen, waarvan de kasuitgaven in latere jaren plaatsvinden. TNO/NLR zal de komende jaren ondersteuning bieden op onder meer de F-35, MQ-9 en Target Support Cell. Daarnaast is dit jaar ook de FMS-case vliegeropleidingen opgehoogd vanwege duurder wordende opleiding. Dit heeft gezorgd voor een ophoging van € 6,0 miljoen van het verplichtingen budget. Het restant van het verschil tussen verplichtingen en uitgaven wordt veroorzaakt door meerdere kleinere mutaties.
Toelichting op de uitgaven
Het uitgavenbudget voor 2023 wordt verlaagd met € 0,5 miljoen. Dit wordt verklaard door:
Personele uitgaven
Per saldo is het budget met € 13,4 miljoen naar beneden bijgesteld. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door een lager budget voor eigen personeel. Dit is het gevolg van een aantal herschikking op de CLSK begroting (€ 25,5 miljoen) vanwege ondervulling van de organisatie. Daartegenover staat dat het budget voor extern inhuur, waarmee het gebrek aan eigen personeel wordt opgevangen, is gestegen (€ 7,5 miljoen).
Materiële uitgaven
Het budget voor overige materiële exploitatie is met € 7,5 miljoen opgehoogd ten behoeve van een onvoorziene betaling aan de simulator waarmee refueling in de lucht door onze nieuwe tankvliegtuigen kan worden nagebootst (MRTT ARO SIM).
Gereedstelling
Per saldo is het budget gereedstelling met € 5,4 miljoen gestegen. Het overgrote deel ervan komt door een overboeking van € 3,0 miljoen ten behoeve van de Air Policing taak met de F-35 aan de Oostgrens van Europa.
Beleidsartikel 5 Koninklijke Marechaussee
Artikel 5 Koninklijke Marechaussee (bedragen x € 1.000)
Vastgestelde begroting (incl. Suppletoire begrotingen, NvW en amendementen) (1)
Mutaties 2e suppletoire begroting (2)
Stand 2e suppletoire begroting (3) = (1) + (2)
Art.
Verplichtingen
670.959
‒ 40.214
630.745
Uitgaven
672.374
‒ 44.629
627.745
Apparaatsuitgaven
665.859
‒ 44.570
621.289
5.2
Apparaatsuitgaven
665.859
‒ 44.570
621.289
Personele uitgaven
641.742
‒ 36.934
604.808
Eigen personeel
610.549
‒ 47.437
563.112
Externe inhuur
4.056
8.144
12.200
Overige personele exploitatie
27.137
2.359
29.496
Materiële uitgaven
24.117
‒ 7.636
16.481
Overige materiële exploitatie
24.117
‒ 7.636
16.481
Programmauitgaven
6.515
‒ 59
6.456
5.1
Programmauitgaven
6.515
‒ 59
6.456
Opdrachten
6.515
‒ 115
6.400
Gereedstelling
6.515
‒ 115
6.400
(Schade)vergoeding
0
56
56
Schadevergoeding overig
0
56
56
Ontvangsten
6.354
2.246
8.600
Voor dit artikel worden mutaties met een grootte van € 5,0 miljoen of meer toegelicht. Voor 2023 is 100% juridisch verplicht ten opzichte van het totaal beschikbare budget.
Toelichting op de uitgaven
Het uitgavenbudget voor 2023 wordt verlaagd met € 44,6 miljoen. Dit wordt verklaard door:
Personele uitgaven
Het budget voor personele uitgaven worden per saldo met € 36,9 miljoen naar beneden bijgesteld. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door een lager budget voor eigen personeel van € 47,4 miljoen. Enerzijds wordt dit veroorzaakt door de snellere groei van de organisatie en het bijbehorende budget ten opzichte van de groei van het personeelsbestand, en anderzijds door het uitstel van de uitbetaling van de nieuwe regeling Toelage Onregelmatige Dienst (TOD) uit het AV-akkoord (€ 9,7 miljoen). Daarnaast heeft Defensie € 8,4 miljoen niet gerealiseerd budget teruggeboekt aan het gezag (respectievelijk het ministerie van Justitie en Veiligheid en het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) en is het budget vanwege een aantal overige herschikkingen met per saldo € 4,4 miljoen naar beneden bijgesteld. Daartegenover staat een hoger budget voor overige personele exploitatie (€ 2,6 miljoen) en externe inhuur (€ 8,1 miljoen). Dit wordt voornamelijk gedekt door het overhevelen van € 6,4 miljoen budget eigen personeel.
Materiële uitgaven
Het budget voor materiële uitgaven worden per saldo met € 7,6 miljoen naar beneden bijgesteld. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door de vertraging van de personele uitbreidingen (€ 5,9 miljoen), en het terugboeken van niet gerealiseerd budget aan het ministerie van Justitie en Veiligheid (€ 4,7 miljoen). Daartegenover staat het ophogen van het budget vanwege een aantal herschikkingen met € 3,0 miljoen.
Beleidsartikel 7 Commando Materieel en IT
Artikel 7 Commando Materieel en IT (bedragen x € 1.000)
Vastgestelde begroting (incl. Suppletoire begrotingen, NvW en amendementen) (1)
Mutaties 2e suppletoire begroting (2)
Stand 2e suppletoire begroting (3) = (1) + (2)
Art.
Verplichtingen
713.966
48.172
762.138
Uitgaven
715.898
26.240
742.138
Apparaatsuitgaven
560.803
18.240
579.043
7.2
Apparaatsuitgaven
560.803
18.240
579.043
Personele uitgaven
537.890
19.263
557.153
Eigen personeel
484.129
‒ 13.169
470.960
Externe inhuur
33.053
31.424
64.477
Overige personele exploitatie
20.708
1.008
21.716
Materiële uitgaven
22.913
‒ 1.023
21.890
Overige materiële exploitatie
22.913
‒ 1.023
21.890
Programmauitgaven
155.095
8.000
163.095
7.1
Programmauitgaven
155.095
8.000
163.095
Opdrachten
155.095
8.000
163.095
Gereedstelling
155.095
8.000
163.095
Ontvangsten
25.765
‒ 4.000
21.765
Voor dit artikel worden mutaties met een grootte van € 5,0 miljoen of meer toegelicht. Voor 2023 is 100% juridisch verplicht ten opzichte van het totaal beschikbare budget.
Toelichting op de verplichtingen
De verplichtingen worden met € 48,2 miljoen verhoogd. Dit komt voornamelijk doordat in 2023 een aantal inhuurcontracten is gesloten met een langere looptijd waarmee wordt ingezet op beschikbaarheid van voldoende capaciteit.
Toelichting op de uitgaven
Het uitgavenbudget voor 2023 wordt verhoogd met € 26,2 miljoen. Dit wordt verklaard door:
Personele uitgaven
De personele uitgaven worden per saldo met € 19,3 miljoen verhoogd. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door een hoger budget voor externe inhuur (€ 31,4 miljoen). De oorzaak is de achterblijvende vulling op IT-functies en de hieraan verbonden noodzakelijke inhuur van externen. Daartegenover staat dat het budget voor eigen personeel per saldo met € 13,2 miljoen naar beneden is bijgesteld.
Opdrachten
Het budget voor gereedstelling stijgt met € 8,0 miljoen. Dit betreft extra uitgaven voor brandstof en smeermiddelen.
Beleidsartikel 8 Defensie Ondersteuningscommando
Artikel 8 Defensie Ondersteuningscommando (bedragen x € 1.000)
Vastgestelde begroting (incl. Suppletoire begrotingen, NvW en amendementen) (1)
Mutaties 2e suppletoire begroting (2)
Stand 2e suppletoire begroting (3) = (1) + (2)
Art.
Verplichtingen
1.508.034
52.044
1.560.078
Uitgaven
1.520.533
44.496
1.565.029
Apparaatsuitgaven
1.379.583
47.221
1.426.804
8.2
Apparaatsuitgaven
1.379.583
47.221
1.426.804
Personele uitgaven
937.948
6.993
944.941
Eigen personeel
688.296
‒ 2.836
685.460
Externe inhuur
31.210
0
31.210
Overige personele exploitatie
200.192
9.691
209.883
Attaches
18.250
138
18.388
Materiële uitgaven
441.635
40.228
481.863
Overige materiële exploitatie
434.616
40.182
474.798
Attaches
7.019
46
7.065
Programmauitgaven
140.950
‒ 2.725
138.225
8.1
Programmauitgaven
140.950
‒ 2.725
138.225
Opdrachten
0
125
125
Gereedstelling
0
125
125
(Schade)vergoeding
140.950
‒ 2.850
138.100
Schadevergoeding overig
9.000
‒ 1.300
7.700
Nationaal Fonds Ereschuld
130.000
0
130.000
Reservering schadevergoedingen Chroom-6 Defensie
1.950
‒ 1.550
400
Ontvangsten
68.995
5.000
73.995
Voor dit artikel worden mutaties met een grootte van € 10,0 miljoen of meer toegelicht. Voor 2023 is 94% juridisch verplicht ten opzichte van het totaal beschikbare budget.
Toelichting op de verplichtingen
De verplichtingen van het DOSCO lopen grotendeels gelijk met de kasuitgaven, zoals hieronder toegelicht. Het verschil wordt voornamelijk veroorzaakt door een bijstelling van € 7,0 miljoen. Als gevolg van de oorlog in Oekraïne is er een hogere realisatie van de verplichtingen binnen de Defensie Gezondheidszorg Organisatie (DGO).
Toelichting op de uitgaven
Het uitgavenbudget voor 2023 wordt per saldo verhoogd met € 44,5 miljoen. Dit wordt verklaard door:
Personele uitgaven
Het budget voor de overige personele exploitatie is per saldo met € 9,7 miljoen verhoogd. Dit wordt met name veroorzaakt door een toevoeging van € 20,5 miljoen. Het WKR-budget is hiermee verhoogd als gevolg van een naheffing van de Belastingdienst. Daarnaast vindt er een overheveling van € 10,0 miljoen plaats naar het budget voor overige materiële exploitatie ten behoeve van het budget voor energie en water.
Materiële uitgaven
Het budget voor de materiële uitgaven is per saldo met € 40,2 miljoen verhoogd. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door een hoger budget voor energie en water (€ 25,7 miljoen) vanwege de gestegen prijzen. Voor € 5,0 miljoen is hiervoor extra budget ontvangen, voor het overige deel van € 20,7 miljoen zijn enkele meevallers op de DOSCO-begroting aangewend, zoals onderrealisatie op het budget voor eigen personeel.
Daarnaast is € 9,6 miljoen toegevoegd voor betalingen die zijn gedaan in het kader van Multi-Role Tanker Transport (MRTT) en heeft het DOSCO € 3,5 miljoen budget ontvangen als compensatie voor Geneeskundige Logistiek vanwege uitgaven die in 2022 zijn gedaan als gevolg van de oorlog in Oekraïne. Als gevolg van de toegenomen vraag naar transport is € 4,0 miljoen extra budget toegevoegd. Daartegenover staat een aantal kleine herschikkingen, die per saldo leiden tot een verlaging van het budget met € 2,6 miljoen.
Niet-Beleidsartikel 9 Algemeen
Artikel 9 Algemeen (bedragen x € 1.000)
Vastgestelde begroting (incl. Suppletoire begrotingen, NvW en amendementen) (1)
Mutaties 2e suppletoire begroting (2)
Stand 2e suppletoire begroting (3) = (1) + (2)
Art.
Verplichtingen
232.308
6.549
238.857
Uitgaven
232.308
‒ 1.955
230.353
9.1
Programmauitgaven
232.308
‒ 1.955
230.353
Subsidies (regelingen)
46.537
2.110
48.647
Subsidies
46.537
2.110
48.647
Bijdrage aan (andere) begrotingshoofdstukken
71.594
200
71.794
Kennisopbouw TNO via EZ
64.003
‒ 75
63.928
Kennisopbouw NLR via EZ
4.059
200
4.259
Kennisopbouw MARIN via EZ
3.444
75
3.519
Overige Bijdragen
88
0
88
Opdrachten
15.322
‒ 1.838
13.484
Opdrachten beleid
11.077
‒ 338
10.739
opdrachten milieu beleid
4.245
‒ 1.500
2.745
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties
73.245
4.800
78.045
Bijdrage aan de NAVO
66.701
4.800
71.501
Bijdrage aan internationale samenwerking
6.544
0
6.544
Bekostiging
4.290
0
4.290
Bekostiging diverse instellingen
4.290
0
4.290
Inkomensoverdrachten
742
‒ 660
82
Overige bijdragen
742
‒ 660
82
(Schade)vergoeding
20.578
‒ 6.567
14.011
Schadevergoeding overig
1.765
0
1.765
Regeling Chroom 6 Defensie
6.513
‒ 4.513
2.000
Civielrechtelijke Regeling Srebrenica 2020
12.300
‒ 2.054
10.246
Ontvangsten
1.600
0
1.600
Voor dit artikel worden mutaties met een grootte van € 5,0 miljoen of meer toegelicht.
Toelichting op de verplichtingen
De verplichtingen stijgen per saldo met € 6,5 miljoen. Deze stijging wordt voornamelijk veroorzaakt door € 7,2 miljoen aan hogere verplichtingen voor kennisopbouw bij TNO, NLR en MARIN via het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) vanuit het hiervoor bij Defensienota beschikbaar gestelde budget, een € 4,8 miljoen hogere bijdrage aan de NAVO en € 2,1 miljoen hogere verplichtingen aan subsidies. Daartegenover staan € 5,1 miljoen lagere verplichtingen aan schadevergoedingen, hoofdzakelijk veroorzaakt door € 6,5 miljoen aan lagere uitgaven voor de Regeling uitkering chroom-6 Defensie en de civielrechtelijke regeling Srebrenica waarvan verwacht wordt dat deze uitgaven niet in 2023 maar in latere jaren zullen plaatsvinden, en € 1,8 miljoen lagere verplichtingen aan beleidsopdrachten door onder andere de overheveling van € 1,0 miljoen naar het DMF voor elektrische laadpalen op Defensielocaties en de interdepartementale overheveling van € 0,5 miljoen naar het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (I&W) voor het programma luchtruimherziening.
Toelichting op de uitgaven
Het uitgavenbudget daalt per saldo met € 2,0 miljoen. Dit heeft hoofdzakelijk dezelfde oorzaken als genoemd in de toelichting op de verplichtingen, met als grootste verschil dat het uitgavenbudget voor kennisopbouw bij TNO, NLR en MARIN niet gelijk loopt met de opgehoogde verplichtingen, voornamelijk veroorzaakt door de verplichting van € 4,0 miljoen als bijdrage aan het nieuwe CBRN-laboratorium van TNO.
Niet-Beleidsartikel 10 Apparaat kerndepartement
Artikel 10 Apparaat kerndepartement (bedragen x € 1.000)
Vastgestelde begroting (incl. Suppletoire begrotingen, NvW en amendementen) (1)
Mutaties 2e suppletoire begroting (2)
Stand 2e suppletoire begroting (3) = (1) + (2)
Art.
Verplichtingen
1.741.826
2.675
1.744.501
Uitgaven
1.744.204
‒ 19.203
1.725.001
10.2
Apparaatsuitgaven
1.744.204
‒ 19.203
1.725.001
Personele uitgaven
1.708.561
‒ 9.706
1.698.855
Eigen personeel
368.137
‒ 8.842
359.295
Externe Inhuur
22.187
8.012
30.199
Overige personele exploitatie
26.320
‒ 1.166
25.154
Uitkeringen (pensioenen en wachtgelden)
1.291.917
‒ 7.710
1.284.207
Materiële uitgaven
35.643
‒ 9.497
26.146
Overige materiele exploitatie
35.643
‒ 9.497
26.146
Ontvangsten
8.117
0
8.117
Voor dit artikel worden mutaties met een grootte van € 10,0 miljoen of meer toegelicht.
Toelichting op de verplichtingen
De verplichtingen stijgen per saldo met € 2,7 miljoen. De verplichtingen lopen grotendeels gelijk met de kasuitgaven zoals hieronder uiteengezet. Het verschil met de uitgaven wordt voornamelijk veroorzaakt door een bijstelling van de verplichtingen voor externe inhuur met € 20,0 miljoen door het afsluiten van meer inhuurcontracten.
Toelichting op de uitgaven
Het uitgavenbudget voor 2023 wordt per saldo verlaagd met € 19,2 miljoen. Dit wordt verklaard door:
Personele uitgaven
Het budget voor de personele uitgaven daalt per saldo met € 9,7 miljoen. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door € 8,8 miljoen aan lagere uitgaven voor eigen personeel door de lagere personele vulling. Dit budget wordt voor € 8,0 miljoen ingezet om hogere uitgaven aan externe inhuur om de lagere personele vulling mee op te vangen. Daarnaast daalt het budget voor uitkeringen met € 7,7 miljoen door meevallende uitgaven door de bijgestelde raming voor het AOW-hiaat en de waardeoverdrachten.
Materiële uitgaven
Het budget voor de materiële uitgaven daalt per saldo met € 9,5 miljoen. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door € 7,4 miljoen aan herschikkingen van dit budget voor onder andere externe inhuur.
Niet-Beleidsartikel 11 Geheim
Artikel 11 Geheim (bedragen x € 1.000)
Vastgestelde begroting (incl. Suppletoire begrotingen, NvW en amendementen) (1)
Mutaties 2e suppletoire begroting (2)
Stand 2e suppletoire begroting (3) = (1) + (2)
Art.
Verplichtingen
18.815
0
18.815
Uitgaven
18.815
0
18.815
11.0
Geheim
18.815
0
18.815
Geheim
18.815
0
18.815
Geheim
18.815
0
18.815
Ontvangsten
0
0
0
Niet-Beleidsartikel 12 Nog onverdeeld
Artikel 12 Nog onverdeeld (bedragen x € 1.000)
Vastgestelde begroting (incl. Suppletoire begrotingen, NvW en amendementen) (1)
Mutaties 2e suppletoire begroting (2)
Stand 2e suppletoire begroting (3) = (1) + (2)
Art.
Verplichtingen
102.262
‒ 102.262
0
Uitgaven
112.262
‒ 112.262
0
12.3
Nog onverdeeld Loon
35.194
‒ 35.194
0
Nog onverdeeld Loon
35.194
‒ 35.194
0
Nog onverdeeld Loon
35.194
‒ 35.194
0
12.4
Nog onverdeeld Prijs
77.068
‒ 77.068
0
Nog onverdeeld Prijs
77.068
‒ 77.068
0
Nog onverdeeld Prijs
77.068
‒ 77.068
0
Ontvangsten
0
0
0
Voor dit artikel worden mutaties met een grootte van € 5,0 miljoen of meer toegelicht.
Toelichting op de uitgaven
Het uitgavenbudget voor 2023 wordt verlaagd met € 112,3 miljoen. Dit wordt verklaard door:
Nog onverdeeld Loon
Het budget wordt met € 35,2 miljoen naar beneden bijgesteld. Dit wordt met name veroorzaakt door het uitdelen van AV-middelen (€ 28,0 miljoen) voor onder andere hogere salariskosten van militairen in opleiding als gevolg van het nieuwe militaire loongebouw en voor het nieuwe pensioenstelsel voor militairen en de hogere AOW-leeftijd. Daarnaast geeft Defensie € 7,2 miljoen vrij.
Nog onverdeeld Prijs
Het budget wordt met € 77,1 miljoen naar beneden bijgesteld. Dit wordt met name veroorzaakt door het verlagen van het budget met € 39,7 miljoen als gevolg van krapte op de Defensiemarkt en op de arbeidsmarkt. Daarnaast is de bijstelling een gevolg van een verlaging van € 28,3 miljoen vanwege herallocaties van budgetten en het oplossen van problematiek op de defensiebegroting, zoals hogere prijzen voor transport, water, energie en een naheffing van de belastingdienst, en een aantal overige mutaties (€ 9,0 miljoen).
Niet-Beleidsartikel 13 Bijdrage aan Defensiematerieelbegrotingsfonds
Artikel 13 Bijdrage aan Defensiematerieelbegrotingsfonds (bedragen x € 1.000)
Vastgestelde begroting (incl. Suppletoire begrotingen, NvW en amendementen) (1)
Mutaties 2e suppletoire begroting (2)
Stand 2e suppletoire begroting (3) = (1) + (2)
Art.
Verplichtingen
5.465.332
9.794
5.475.126
Uitgaven
5.467.518
7.608
5.475.126
13.0
Bijdrage aan Defensiematerieelbegrotingsfonds
5.467.518
7.608
5.475.126
Bijdrage aan Defensiematerieelbegrotingsfonds
5.467.518
7.608
5.475.126
Bijdrage aan Defensiematerieelbegrotingsfonds
5.467.518
7.608
5.475.126
Ontvangsten
0
0
0
Toelichting op de uitgaven
De mutatie van € 7,6 miljoen betreft de bijdrage vanuit de begroting Hoofdstuk X Defensie aan hoofdstuk K Defensiematerieelbegrotingsfonds ten behoeve van uitgaven die op het fonds worden verantwoord.
3 Bijlage subsidieoverzicht
Subsidies (bedragen x € 1.000)
Naam
2021
2022
Ontwerpbegroting 2023
Stand 1e suppletoire begroting 2023
Stand 2e suppletoire begroting 2023*
Afwijking 2e suppletoire 2023 t.o.v. 1e suppletoire
mutatie 2024
mutatie 2025
mutatie 2026
Reden afwijking stand van2e suppletoire t.o.v. 1e suppletoire
Laatste evaluatie
Volgende evaluatie
Einddatum
Stichting Nederlands Veteraneninstituut (NLVi)
21.765
24.502
23.496
23.496
28.410
4.914
Verhoging plafond n.a.v. ammendement Boswijk, terugkeerreizen Dutchbat III en loon- & prijstijgingen.
2022
2026
2026
Nationaal Comité Herdenking Capitulatie 1945 Wageningen
25
25
25
25
25
0
2021
2026
2026
Stichting Veteranen Platform (VP)
304
212
212
246
246
0
2022
2027
2027
Stichting Koninklijke Defensiemusea
16.550
17.141
18.184
18.184
18.184
0
2019
2024
2024
Stichting Nationale Taptoe
276
304
304
324
324
0
2022
2027
2027
Universiteit van Amsterdam
74
74
77
77
74
‒ 3
correctie op de subsidie
2022
2027
2027
Stichting Maritiem Kenniscentrum
28
23
25
25
25
0
2022
2027
2027
Stichting Phantasy in Blue
25
25
10
0
‒ 10
geen subsidie toegekend in 2023
2022
n.v.t.
n.v.t.
Stichting Historische Vlucht
111
118
125
125
125
0
2022
2027
2027
SWoon NLDA
15
22
25
25
25
0
2022
2027
2027
Stichting Klachtentelefoon Luchtverkeer Limburg
75
75
0
n.v.t.
2027
2027
ASL BISL Foundation
40
40
0
0
0
2017
n.v.t.
n.v.t.
Stichting Power of Freedom, Invictus Games
0
4.850
0
0
0
0
eenmalig
eenmalig
eenmalig
Subsidies te verstrekken na evaluatie/ nader te verdelen
37
508
714
1.134
Totaal subsidies
39.213
47.308
43.046
43.326
48.647
0
0
0
*De genoemde bedragen betreffen het wettelijk plafond voor subsidies
Ondertekenaars
-
Eerste ondertekenaar
K.H. Ollongren, minister van Defensie
Gerelateerde documenten
Hier vindt u documenten die gerelateerd zijn aan bovenstaand Kamerstuk.