Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Thijssen over de uitzending van EenVandaag (d.d.4 sept 2023) 'Fors financieel tekort dwingt NVWA tot bezuinigingen en personeelsstop, Kamerleden bezorgd: 'Wat betekent dit voor al die belangrijke taken?''

Antwoord van Minister Adema (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) (ontvangen 23 oktober
2023). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2023–2024, nr. 84.

Vraag 1

Bent u bekend met de acute financiële tekorten bij de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit
(NVWA)?1 Zo ja, sinds wanneer?

Antwoord 1

Ja, uit de reguliere (kwartaal)prognoses aan mijn ministerie bleek dat de NVWA voor
2023 verwachtte af te koersen op een (beheersbaar) financieel negatief resultaat.

Vraag 2

Is hierover overleg geweest met het ministerie?

Antwoord 2

Ja.

Vraag 3

Hoe heeft dit tekort kunnen ontstaan?

Antwoord 3

De oorzaken zijn met name hogere kosten ten gevolge van inflatie, vernieuwde CAO-afspraken
en minder retributie opbrengsten, mede als gevolg van marktomstandigheden.

Vraag 4

Klopt het dat er een vacaturestop is afgekondigd en de beloofde groei stil komt te
vallen? Wat zijn hier de gevolgen van voor de uitvoering van de taken van de NVWA?

Antwoord 4

Er is geen sprake van een vacaturestop, wel vindt de openstelling van nieuwe vacatures
tot ultimo 2023 beperkt plaats. Daarbij wordt steeds de afweging gemaakt of invulling
op korte termijn vanuit continuïteitsperspectief noodzakelijk is. De NVWA ligt op
koers met de beoogde groei die bij aanvang van 2023 was voorzien in het NVWA jaarplan
voor 2023 en daarmee ligt ook het inhoudelijk realiseren van het NVWA jaarplan 2023
op koers.

Vraag 5

Klopt het dat de externe inhuur en dan met name die van dierenartsen wordt verminderd?
Wat zijn hiervan de gevolgen voor de uitvoering van de taken van de NVWA? Wat zijn
de gevolgen voor het dierenwelzijn en het beloofde verscherpte toezicht op de slachthuizen?

Antwoord 5

Nee, de inhuur op dierenartsen wordt niet verminderd. Wel worden de kosten op inhuur
op onder andere functies in de bedrijfsvoering beperkt. Dit gaat niet ten koste van
de kwaliteit van het toezicht dat is voorzien in het jaarplan 2023. NVWA zet onverminderd
in op het werven en behouden van dierenartsen die werken in de uitvoering. Dat kan
via reguliere vacatures, maar ook via externe inhuur. De NVWA blijft het benodigde
toezicht op de naleving rond dierenwelzijn, voedselveiligheid en diergezondheid houden.
Indien nodig worden bedrijven onder verscherpt toezicht gesteld, zo ook de slachthuizen.

Vraag 6

Kunt u de Kamer laten weten welke afdelingen/taken minder mensen/middelen krijgen
dan wat het plan was? Is dit proportioneel ten opzichte van de vastgestelde taken
en prioriteiten?

Antwoord 6

In afstemming met mijn ministerie en het Ministerie van VWS, heeft de NVWA een aantal
mitigerende maatregelen genomen, zoals het verantwoord vertragen van de instroom,
beperken van inhuur op functies in de bedrijfsvoering, het optimaliseren van opbrengsten
en kostenbesparingen op opleidingen, kantoorinrichting en inventaris. Bij deze afwegingen
staat het uitvoeren van de doelen in het jaarplan 2023 en de beoogde versterking van
de NVWA in 2023 voorop.

Vraag 7

Welke manieren heeft de NVWA om meer eigen middelen te genereren, dan wel kosten effectiever
door te berekenen?

Antwoord 7

De NVWA stuurt als agentschap met een baten-lastenstelsel sterk op doelmatigheid en
efficiëntie en streeft – binnen de wettelijke kaders – naar een zo laag mogelijke
kostprijs. Daarbij zet ik mij ervoor in om – waar mogelijk – de doelmatigheid en efficiëntie
van de stelsels waar de NVWA op toeziet te verbeteren. Ik informeer de Tweede Kamer
regelmatig over de stappen die ik, samen met de NVWA, op dit terrein zet (zie hiervoor
onder andere Kamerstuk 33 835, nr. 216).

Vraag 8

Hoe verhouden de kosten voor mensen en faciliteiten van de NVWA zich tot die van andere
(inspectie)diensten?

Antwoord 8

Uw Kamer heeft in mei 2020 het rapport van KPMG «Kostentoerekening en doelmatigheid
van de NVWA» ontvangen (Kamerstuk 33 835, nr. 160). KPMG stelt hierin op basis van een benchmark met zeven met de NVWA vergelijkbare
toezichthoudende organisaties in Nederland vast dat de NVWA binnen de bandbreedte
van bedrijfsvoeringskosten beweegt en vergelijkbaar efficiënt is.

Vraag 9

Is bezuinigen op de omvang van de organisatie de enige manier om substantieel kosten
te besparen?

Antwoord 9

De omvang van de NVWA blijft op het niveau dat nodig is om de afspraken uit het jaarplan
2023 uit te voeren. De maatregelen en bezuinigingen, waaronder die om tijdelijk de
instroom te vertragen gaan niet ten koste van de kwaliteit van het toezicht dat is
voorzien in het jaarplan 2023. Zie voor de aard van de diverse compenserende en mitigerende
maatregelen het antwoord op vraag 6.

Vraag 10

Is volgens u, gezien de eerdere problemen met een angstcultuur, ziekteverzuim en het
weglopen van ervaren krachten, een kleine bezuiniging, zoals op het personeelsfeestje
of andere posten die motivatie en cohesie versterken, wel een goed idee?

Antwoord 10

Ik realiseer me goed dat de genomen maatregelen binnen de NVWA gevoelig kunnen liggen.
Daarom kijkt de NVWA – in afstemming met mijn ministerie en het Ministerie van VWS
– zorgvuldig naar de (on)mogelijkheid van mitigerende maatregelen en de organisatorische
en financiële effecten daarvan. Juist vanwege het belang dat de NVWA haar positie
als onafhankelijk toezicht houder kan versterken en haar publieke taken nu en in de
toekomst goed kan uitvoeren moet er, met stijgende kosten en tegenvallende baten,
worden gestuurd op een acceptabel financieel resultaat. Activiteiten die de samenwerking,
de motivatie en cohesie versterken gaan zoveel mogelijk door. Het reserveren van externe
locaties wordt daarbij zoveel mogelijk vermeden.

Vraag 11

Gaat u ingrijpen bij de NVWA of wacht u af wat het boekjaar gaat brengen en dan pas
reageren?

Antwoord 11

Mijn ministerie, het Ministerie van VWS en de NVWA zijn aan de slag om ieder vanuit
de eigen rol de financiële situatie op weg naar eind 2023 te verbeteren. Ik verwacht
dat de maatregelen ervoor zorgen dat het geprognosticeerd negatief resultaat voor
2023 wordt opgelost.