Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Mutluer en Mohandis over discriminerende spreekkoren in de stadions

Antwoord van Minister Helder (Langdurige Zorg en Sport) (ontvangen 17 augustus 2023).
Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2022–2023, nr. 3291.

Vraag 1

Bent u bekend met de petitie «Stop discriminerende spreekkoren in de stadions» van
COC Nederland en met het bericht «Nog geen concrete afspraken voor homospreekkoren
in nieuwe voetbalseizoen: «Ligt niet zo simpel»»?1
,
2

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Kunt u zich vinden in de eis in de petitie dat voetbalclubs, de Koninklijke Nederlandse
Voetbalbond (KNVB) en overheden er vanaf komend seizoen voor moeten zorgen dat wedstrijden
consequent worden stilgelegd en indien nodig gestaakt bij discriminerende spreekkoren?
Zo ja, hoe gaat u hier uitvoering aan geven? Zo nee, waarom niet? Heeft u een beeld
van hoe vaak wedstrijden zijn stilgelegd bij discriminerende spreekkoren?

Antwoord 2

Wat mij betreft is ieder discriminerend spreekkoor er één te veel. Discriminatie hoort
niet thuis in Nederland, ook niet op het voetbalveld. Ik ben dan ook voor het – al
dan niet tijdelijk – stilleggen van wedstrijden indien zich ongewenste spreekkoren
voordoen.

Zoals u weet treedt bij de signalering van discriminatoire, racistische, antisemitische
of anderszins kwetsende spreekkoren de KNVB Richtlijn bestrijding verbaal geweld in
werking. Dit betekent dat de thuisspelende betaald voetbal organisatie (bvo) primair
verantwoordelijk is voor het optreden hiertegen. Bij signalering van discriminatoire,
racistische en/of antisemitische spreekkoren zal door de thuisspelende bvo direct
actie worden ondernomen door de stadionspeaker het publiek toe te laten spreken, waarbij
het publiek dringend wordt verzocht tot het beëindigen van dergelijke spreekkoren.
Ook wordt het publiek gewaarschuwd dat bij voortzetting/herhaling van dergelijke spreekkoren,
de wedstrijd direct zal worden stilgelegd. Ingeval de spreekkoren worden voortgezet/herhaald,
dan kan de scheidsrechter (al dan niet op verzoek van de thuisspelende bvo) de wedstrijd
(tijdelijk) stilleggen, waarna de stadionspeaker het publiek hierover informeert en
het publiek nogmaals dringend verzoekt tot beëindiging van dergelijke spreekkoren.
De thuisspelende bvo dient op dat moment met de lokale overheid in overleg te treden
voor het geval dat de wedstrijd definitief wordt gestaakt. Na de (tijdelijke) stillegging
kan de wedstrijd door de scheidsrechter worden hervat indien de spreekkoren zijn gestopt.
Ingeval de spreekkoren worden voortgezet/herhaald, dan kan de scheidsrechter (op verzoek
van de thuisspelende bvo en in overleg met de lokale autoriteiten) de wedstrijd definitief
staken.

In het geval van andersoortige, niet discriminerende spreekkoren, zal de thuisspelende
bvo het publiek via de stadionspeaker tweemaal (kunnen) waarschuwen voordat de thuisspelende
bvo de scheidsrechter verzoekt de wedstrijd (tijdelijk) stil te leggen.

De KNVB houdt niet expliciet bij hoeveel wedstrijden worden stilgelegd. Het antwoord
op de vraag daarop blijf ik u dan ook schuldig.

Vraag 3

Hoe kan het dat er nog steeds geen concrete afspraken zijn voor homospreekkoren tijdens
voetbalwedstrijden, ondanks de «Richtlijn bestrijding verbaal geweld» die de KNVB
heeft opgesteld om discriminerende en kwetsende spreekkoren in stadions rechtstreeks
aan te pakken?3

Antwoord 3

Die afspraken zijn er wel als het om homospreekkoren gaat die ook discriminerend zijn.
Vanaf aankomend seizoen wordt in de voetbalstadions ook ingegrepen als bezoekers in
spreekkoren het woord homo als scheldwoord gebruiken voor bijvoorbeeld een speler
of scheidsrechter. Alle betaald voetbalclubs willen af van de homospreekkoren. Vanaf
de start van seizoen 2023/»24 zal de stadionspeaker bij homospreekkoren gericht op
een individu, als ze massaal, repeterend en/of langdurig zijn, de daders eerst waarschuwen.
Gaat men na twee van deze berichten toch door, dan wordt de wedstrijd tijdelijk stilgelegd.
Daders worden opgespoord en krijgen een stadionverbod van maximaal 18 maanden. Het
betaald voetbal zal na afloop van het seizoen 2023/»24 de aanpak evalueren en op basis
daarvan kunnen verdere afspraken worden gemaakt.

Vraag 4

Wordt op dit moment door de betaald voetbalorganisaties (BVO’s) consequent uitvoering
gegeven aan de «Richtlijn bestrijding verbaal geweld»? Zo ja, hoe precies? Zo nee,
waarom niet?

Antwoord 4

Bvo’s zijn gehouden aan de regels omtrent spreekkoren en dienen hier uitvoering aan
te geven. Indien er discriminatoire, racistische, antisemitische of anderszins kwetsende
spreekkoren gesignaleerd worden zal de onafhankelijk aanklager betaald voetbal onderzoek
doen naar de feiten en of de bvo zich aan de richtlijnen heeft gehouden en wat er
voor, tijdens en na de wedstrijd aan is gedaan. Uiteindelijk oordeelt de onafhankelijke
tuchtcommissie of een bvo juist heeft gehandeld en bepaalt de strafmaat.

Vraag 5

Bent u nog met de KNVB in gesprek om discriminatoire, racistische, antisemitische
en andersoortige spreekkoren onder de aandacht te brengen van de BVO’s? Zo ja, hoe
verlopen die gesprekken en wat zijn de concrete uitkomsten van die gesprekken? Zo
nee, waarom niet en bent u van plan deze gesprekken weer op te pakken?

Antwoord 5

Samen met de partners, waaronder de KNVB, ben ik in gesprek over een vervolg op «Ons
voetbal is van iedereen. Samen zetten we racisme en discriminatie buitenspel» (OVIVI).
De plannen voor dit vervolg zullen de komende periode verder worden ingevuld en vormgegeven.
Ik kan al wel aangeven dat spreekkoren een thema is dat door middel van trainingsprogramma’s
onder de aandacht zal komen van de bvo’s.

Vraag 6

Is hetgeen gebeurd dat u in mei vorig jaar aan de Kamer schreef, dat in samenwerking
met drie BVO’s slimme technologie zou worden getoetst in een realistische (stadion)setting
om discriminerende of kwetsende uitingen in stadions beter te kunnen registreren?
Zo ja, wat was de uitkomst daarvan?

Antwoord 6

Ja, deze pilot loopt nog en zal in het vervolg op OVIVI een vervolg krijgen. Bij PEC
Zwolle is succesvol getest met de zogenaamde persoonsgebonden toegang (identificatie),
waarmee men bij PEC Zwolle precies weet wie er in het stadion zit, ook als een kaartje
wordt doorverkocht of doorgegeven. Dit systeem zal vanaf volgend seizoen worden gevalideerd
en opgeschaald richting meerdere clubs in het betaald voetbal. Daarnaast zal verder
worden gewerkt aan beeld- en geluidsystemen gekoppeld aan AI (signaleren en registreren).