Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Beckerman over het mogelijk verbod op onderkeldering in Amsterdam

Antwoord van Minister De Jonge (Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening) (ontvangen
18 juli 2023). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2022–2023, nr. 2942.

Vraag 1

Bent u op de hoogte van het mogelijk verbod op onderkeldering in Amsterdam?1

Antwoord 1

Ja, ik ben op de hoogte van het artikel waar u naar verwijst.

Vraag 2

Hoe beoordeelt u de situatie in Amsterdam-Zuid waar onderkeldering op grote schaal
schade toebrengt aan Amsterdamse panden?

Antwoord 2

In het artikel waar u naar verwijst, geven bewoners aan dat onderkeldering al jaren
voor verzakking zorgt. De informatie die ik van de gemeente Amsterdam heb ontvangen
bevestigt dit beeld van de bewoners niet. De gemeente geeft wel aan dat er de afgelopen
jaren redelijk veel sprake is geweest van wateroverlast in kelders en dergelijke.
In de raadsinformatiebrief van 5 juni 2023 geeft Amsterdam aan dat er diverse oorzaken
hiervoor zijn aan te wijzen. Geen van die oorzaken heeft betrekking op verbouwingen,
zoals bij de verzakking Van Eeghenstraat wel het geval was. Ik constateer dat de gemeente
ter voorkoming van verdere schade al verschillende acties in gang heeft gezet. Voor
meer informatie verwijs ik u naar de Raadsinformatiebrief van de gemeente Amsterdam
en de beantwoording van schriftelijke vragen van de Amsterdamse gemeenteraad.

Vraag 3

Bent u op de hoogte van het interview met de Nationale ombudsman in het tv-programma
Buitenhof van 28 mei jl.?2

Antwoord 3

Ja.

Vraag 4

Deelt u de mening van de Ombudsman dat de burger in bezwaarschriftprocedures zijn
recht niet kan halen ondanks schade aan zijn/haar panden? Kunt u uw antwoord nader
toelichten?

Antwoord 4

In het interview in Buitenhof geeft de Nationale ombudsman aan vraagtekens te zetten
bij de werkwijze in onder meer het aardbevingsgebied, waarbij burgers die schade hebben
geleden geld krijgen van de overheid om hun recht te halen jegens de overheid. Hij
vertaalt deze manier van rechtsbescherming als «hier heeft u geld en ik zie u bij
de rechter». Het gaat daarbij om situaties waarbij sprake is van schuld of mogelijke
aansprakelijkheid van de overheid.

Bij de verzakking in de Van Eeghenstraat is sprake van schade als gevolg van verbouwactiviteiten.
Er is dus geen sprake van schade als gevolg van het handelen van de gemeente. Los
van de schuldvraag staat gesubsidieerde rechtsbijstand open voor eenieder die binnen
de daartoe gestelde voorwaarden valt. Tevens biedt het Juridisch Loket (gratis) advies.
De getroffen bewoners van Amsterdam-Zuid zouden hier aanspraak op kunnen maken.

Vraag 5

Vindt u dat de gemeente haar positie als vergunningverlener misbruikt door te roepen
«see you in court»?

Antwoord 5

Voor zover ik heb kunnen nagaan is er in deze casus geen sprake van misbruik door
de gemeente Amsterdam van haar positie als vergunninghouder. Met de gemeente Amsterdam
kan ik de uitspraak «see you in court» hier dan ook niet plaatsen.

Vraag 6

Wat vindt u van de rol van de firma Blackstone die op grote schaal onderkelderingen
in gang zet om meters te maken om rendement te verhogen? Hoe beoordeelt u de schade
die deze werkzaamheden aanbrengen aan Amsterdamse panden?

Antwoord 6

Uit navraag bij de gemeente Amsterdam blijkt Blackstone geen betrokkenheid te hebben
bij de schade die bij het pand aan de Van Eeghenstraat 94–98 of in de directe omgeving
aanwezig is. Er zijn bij de gemeente Amsterdam ook geen gevallen bekend waar dit wel
zo is.

Vraag 7

Wat zijn de gevolgen voor bewoners wanneer zij in Amsterdam te maken krijgen met onderkelderingen
en hun huis verzakt?

Antwoord 7

De gemeente Amsterdam heeft beleidsregels over onderzoek en handhaving op funderingen.
In deze beleidsregels zijn criteria opgenomen om te bepalen wanneer er besloten wordt
om een funderingsonderzoek te gaan uitvoeren, hoe zo’n onderzoek plaatsvindt en welke
criteria gelden om te bepalen of een eigenaar maatregelen moet treffen. Door verzakking
van een woning wordt de stabiliteit en draagkracht van deze woning aangetast. Als
de gemeente ernstige gebreken als verzakking constateert, probeert de gemeente deze
gebreken altijd in overleg met de eigenaren van het pand te laten oplossen. Als het
niet lukt om de fundering in overleg met de gemeente te laten oplossen, kan de gemeente
op basis van de Woningwet in het uiterste geval een «aanschrijvingsprocedure» opstarten,
waardoor de eigenaar gedwongen wordt om de gebreken aan zijn pand binnen een redelijke
termijn te verhelpen. Als er sprake is van acuut gevaar kan de gemeente maatregelen
laten treffen, zoals het onderstutten van het pand of het staken van het gebruik.
Eventuele schade kan mogelijk via het privaatrechtelijk spoor worden verhaald op de
aannemer en/ of adviseurs, zoals architecten en of constructeurs.

Vraag 8

Krijgen getroffen burgers van de lokale overheid een compensatie voor geleden schade?

Antwoord 8

Tenzij eventuele schade aantoonbaar aan de overheid te wijten is, is er geen sprake
van aansprakelijkheid of een plicht tot compensatie door de overheid. De gemeente
Amsterdam heeft geen compensatieregeling. De veroorzaker van de schade, bij een verbouwing
de aannemer en/of adviseurs kunnen aansprakelijk worden gesteld voor de ontstane schade.

Vraag 9

Wist u dat het effect van deze onderkelderingen op het milieu en met name de overlast
verder reikt dan de naburige panden? Kunt u uw antwoord nader toelichten?

Antwoord 9

Om overlast en schade te voorkomen hanteert Amsterdam een strikt beleid waarbij een
initiatiefnemer moet aantonen dat de bouwplannen geen gevolgen hebben voor de grondwaterstand
en de grondwaterstroming. Dit maakt onderdeel uit van de vergunningverlening. De vergunning
wordt daarbij geweigerd indien de bouwactiviteit negatieve gevolgen heeft voor de
grondwaterstand. Zie ook mijn antwoord bij vraag 7.