Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Bontenbal over de misstanden bij de installatie van zonnepanelen

Antwoord van Minister Jetten (Klimaat en Energie) (ontvangen 13 juli 2023).

Vraag 1

Bent u bekend met de uitzending van EenVandaag en bijbehorend artikel1 over misstanden bij de installatie van zonnepanelen en de recente oproep van Techniek
Nederland in de Telegraaf?2

Antwoord 1

Ja, daar ben ik mee bekend.

Vraag 2

Klopt het dat zonnepaneleninstallateur een vrij beroep is, wat betekent dat iedereen
het dak op kan om zonnepanelen te leggen? Is dat wenselijk?

Antwoord 2

Ja, het klopt dat zonnepaneleninstallateur een vrij beroep is.

Dat neemt niet weg dat zonnepaneleninstallateurs zich dienen te houden aan de wettelijke
verplichtingen in de Arbowet en het Arbeidsomstandighedenbesluit. Samen met de Nederlandse
Arbeidsinspectie heb ik oog voor de veiligheid van zonnepaneleninstallateurs.

Vraag 3

Kunt u beschrijven welke signalen de Arbeidsinspectie heeft gekregen en hoe zij daarop
gereageerd heeft? Hoeveel ongevallen hebben plaatsgevonden in 2022 en de jaren daarvoor?
Is hier sprake van een zorgelijke ontwikkeling?

Antwoord 3

De Arbeidsinspectie heeft sinds kort een Meldingen en Informatiecentrum waar alle
meldingen centraal binnenkomen. Dit biedt de mogelijkheid om bredere trends en ontwikkelingen
te detecteren op basis van alle binnengekomen meldingen. De meldingen die hier binnenkwamen
over het onveilig werken bij het installeren van zonnepanelen zijn uitgebreid geanalyseerd.
Op basis van deze analyse is onder meer een speciaal project zonnepanelen ingericht.

Daarnaast heeft de Arbeidsinspectie in januari jl. aandacht gevraagd voor deze zorgelijke
signalen uit de zonnepanelensector, waarna het aantal meldingen bij de Arbeidsinspectie
flink is toegenomen. In het persbericht uit januari jl. werd gerefereerd aan vier
dodelijke slachtoffers sinds 20203. Inmiddels is dat opgelopen tot zes dodelijke slachtoffers onder zonnepaneleninstallateurs.
Elk dodelijk slachtoffer is er een te veel en wij doen dan ook een klemmend beroep
op de sector om meer maatregelen te nemen om veilig werken (op hoogte) beter te borgen.

In hetzelfde persbericht heeft de Arbeidsinspectie aangegeven dat er meer aandacht
moet komen voor veiligheid in deze sector. De Arbeidsinspectie heeft een project «zonnepanelen»
waarin preventieve inspecties worden uitgevoerd en reactief meldingen worden opgepakt.
De Arbeidsinspectie heeft tijdens de landelijke Inspectiedag op 16 maart jl. intensief
geïnspecteerd op het valgevaar van daken4. Ook is in juni jl. gestart met een project over de risico’s ten aanzien van «vallen
van hoogte», zoals eerder aan uw Kamer gemeld.

Daarnaast heeft de Arbeidsinspectie recent aandacht besteed aan de problematiek in
vak media en via de (sociale) media. Er is bijvoorbeeld in samenwerking met brancheorganisaties
Holland Solar en Techniek Nederland een informatiefilm gemaakt die onder de aandacht
is gebracht bij werkgevers in de sector.5 Ten slotte, is de Arbeidsinspectie in gesprek met de sector over het verbeteren van
de veiligheid. De brancheverenigingen spelen daarbij een belangrijke rol in het onder
de aandacht brengen van de Arbocatalogi.

Vraag 4

Bent u het eens met de oproep van branchevereniging Techniek Nederland om alleen erkende
bedrijven toe te staan zonnepanelen te mogen installeren? Zo ja, hoe gaat u dat afdwingen?

Antwoord 4

Wij nemen de signalen die de Arbeidsinspectie heeft afgegeven en de cijfers met betrekking
tot het aantal (dodelijke) ongevallen zeer serieus. De veiligheid voor mensen die
op hoogte werken aan de energietransitie moet voldoende geborgd zijn.

Voor de installatie van zonnepanelen gelden op dit moment wettelijk verplichte kwaliteitseisen
die de constructieve veiligheid, brandwerendheid en waterdichtheid borgen. Daarnaast
hebben de sector en InstallQ erkende opleidingen ontwikkeld en erkende bedrijven zijn
geregistreerd voor de installatie van zonnepanelen. Deze erkende bedrijven zijn vermeld
op www.echteinstallateur.nl.

Wij volgen deze inspanningen van de Arbeidsinspectie en de zonnepanelensector op de
voet. Over de borging van veiligheid bij het werken op hoogte door zonnepaneleninstallateurs
blijven wij ook met de sector in gesprek, en zullen de voortgang op het gebied van
veilig werken volgend jaar opnieuw beoordelen.

Vraag 5

Welke acties onderneemt u om ervoor te zorgen dat klanten ervan op aan kunnen dat
elke installateur van zonnepanelen kwaliteit levert en op een veilige manier zijn
of haar werk doet?

Antwoord 5

De kwaliteit van installatie van zonnepanelen en veiligheid op daken wordt door verschillende
instrumenten geborgd. Naast wettelijk verplichte kwaliteitseisen heeft InstallQ erkende
opleidingen ontwikkeld en zijn bedrijven die volgens deze opleiding zonnepanelen installeren
op daken erkend en geregistreerd.

Het is primair de werkgever die op basis van de Arbeidsomstandighedenwet verplicht
is de arbeid zodanig te organiseren en in te richten dat het werk geen ongevallen
of andere gevaren voor de werknemer met zich mee kan brengen. Iedere werkgever heeft
een zorgplicht voor zijn personeel en stelt arbeidsmiddelen ter beschikking, zoals
een steiger of dakrandbeveiliging. Voor de zonnepanelen sector is het vooral belangrijk
dat werkgevers en hun installateurs de risico’s herkennen door het hebben van een
Risico Inventarisatie en Evaluatie (RI&E) en dat zij voor onveilige situaties de juiste
maatregelen treffen. Brancheverenigingen spelen daarin ook een belangrijke rol en
kunnen de door hen opgestelde Arbocatalogi op basis van de Arbeidsomstandighedenwet
extra onder de aandacht brengen bij hun leden.