Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van der Lee over het bericht dat het BKR de bewaartermijn van BKR-registraties bekort

Antwoord van Minister Kaag (Financiën), mede namens de Minister voor Armoedebeleid,
Participatie en Pensioenen (ontvangen 23 juni 2023).

Vraag 1

Kent u het bericht1 dat het Bureau Kredietregistratie (BKR) de bewaartermijn van BKR-registraties bekort
van vijf jaar naar zes maanden na een succesvol afgesloten schuldhulpverleningstraject?
Zo ja, klopt dit bericht?

Antwoord 1

Ja, ik ben bekend met dit bericht. Het bericht is correct.

Vraag 2

Waarom is ervoor gekozen om de bewaartermijn niet te bekorten voor de overige gevallen
waarin betrokkenen al hun schulden hebben afgelost? Waarom zouden deze mensen na aflossing
van hun totale schuldenlast gedurende vijf jaar niet in aanmerking kunnen komen voor
een hypotheek, terwijl na een succesvol schulphulpverleningstraject mensen na zes
maanden wél nieuwe (grote) leningen kunnen aangaan?

Antwoord 2

Het is van belang een onderscheid te maken tussen registratie bij het BKR van schuldhulpbeschikkingen
en de registratie van kredietgegevens. Deze twee typen registratie hebben een andere
achtergrond en een ander doel.

Ten eerste moeten gemeentes, op grond van het Besluit gemeentelijke schuldhulpverlening,
het gegeven dat iemand schuldhulpverlening ontvangt, verstrekken aan een aantal partijen,
waaronder bijvoorbeeld deurwaarders en kredietverstrekkers. Het doel hiervan is dat
kredietverstrekkers mee kunnen werken aan het voorkomen van nieuwe schulden. In de
praktijk wordt hieraan invulling gegeven door beschikkingen tot schuldhulpverlening
en schuldbemiddelingsovereenkomsten te registreren bij het BKR zodat de betreffende
partijen het aldaar kunnen opvragen.2 Er is hierbij geen registratietermijn bij wet voorgeschreven; de registratietermijn
wordt vastgesteld in overleg tussen gemeentes en het BKR. Het is van belang hierbij
op te merken dat veel schulden geen krediet zijn, maar bijvoorbeeld andere betalingsachterstanden.

Ten tweede worden er bij het BKR kredietgegevens geregistreerd. Dit wordt gedaan op
basis van artikel 4:37 van de Wet op het financieel toezicht (Wft), dat kredietaanbieders
verplicht om deel te nemen aan een stelsel van kredietregistratie. Het doel hiervan
is dat kredietverstrekkers bij een aanvraag van krediet kunnen beoordelen in hoeverre
de kredietaanvrager in staat is het krediet terug te betalen. In de praktijk is er
één stelsel van kredietregistratie, dat wordt gehouden door het BKR. Er zijn op dit
moment geen wettelijke voorschriften over de registratietermijn van kredietgegevens.
Ik heb een wetsvoorstel in voorbereiding met meer waarborgen voor de gegevensverwerking
bij kredietregistratie. Daarin wordt ook de registratietermijn wettelijk vastgelegd.

Een aparte categorie kredieten betreft de saneringskredieten. Dit is een (speciale)
vorm van kredietverlening die in feite onderdeel is van een schuldhulptraject. Deze
kredietvorm wordt bij het BKR geregistreerd op grond van artikel 4:37 van de Wft.
Ook hierbij zijn op dit moment geen wettelijke voorschriften gegeven over de registratietermijn.

De huidige registratietermijn die het BKR hanteert voor zowel schuldhulpregistraties
als voor kredietgegevens is vijf jaar. In de eerste voortgangsrapportage aanpak geldzorgen,
armoede en schulden die recent aan uw Kamer is verzonden3, staat dat het kabinet voornemens is om de registraties van schuldhulpverlening terug
te brengen naar een half jaar na afronding van het schuldhulptraject. Het blijkt namelijk
dat mensen met een schuldhulpverleden in de praktijk extra streng worden beoordeeld
bij het afsluiten van krediet. Door de verleende schuldhulp korter te registreren
bij het BKR-register, wordt dit nadelige effect verminderd. Tevens wordt bekeken of
er een gewijzigde registratiecode voor saneringskredieten kan worden ingevoerd zodat
deze kredietvorm een half jaar na afronding van de schuldhulp niet meer herleidbaar
is naar de schuldhulpverlening. Mijn ambtsgenoot voor Armoedebestrijding, Participatie
en Pensioenen is in gesprek met de NVVK, de VNG en het BKR om hier uitvoering aan
te geven en verwacht na de zomer van 2023 uw Kamer te informeren over de technische
uitwerking.

De ambitie die is uitgesproken ten aanzien van de registratie van schuldhulp ziet
niet op de registratietermijn van kredietgegevens. In die zin kan de berichtgeving
dat mensen na een schuldhulpverleningstraject nog maar zes maanden in het BKR-register
blijven staan, een verkeerde indruk wekken. De registraties ten aanzien van schuldhulp
vervallen straks zes maanden na afronding van het traject. Wanneer een persoon die
in een schuldhulptraject zat een kredietovereenkomst had, blijven de gegevens over
die overeenkomst in het BKR-register staan in lijn met de methodiek die van toepassing
is op alle kredietgegevens. Er wordt hierbij geen onderscheid gemaakt tussen mensen
die in een schuldhulptraject hebben gezeten en mensen voor wie dat niet geldt. Wanneer
er voor gekozen zou worden om zes maanden na een succesvol verlopen schuldhulpprogramma
alle kredietgegevens te verwijderen bij het BKR, zou er een ongelijke situatie ontstaan
ten opzichte van personen die zonder schuldhulp hun krediet of achterstanden op krediet
aflossen.

Tot slot wijs ik er volledigheidshalve op dat een BKR-registratie niet tot gevolg
heeft dat betrokkenen geheel niet in aanmerking komen voor een hypotheek. Het is aan
de kredietverstrekkers om te beoordelen of een krediet verantwoord kan worden verstrekt.
Het raadplegen van het BKR-register maakt hier onderdeel van uit. Het blijft echter
een verantwoordelijkheid van de kredietverstrekkers om de informatie uit het BKR-register
te wegen en te betrekken in hun bredere beoordeling van de financiële positie van
de consument.

Vraag 3

Bent u het ermee eens dat de registratietermijn zou moeten worden bekort voor in beginsel
iedereen die erin geslaagd is zijn totale schuldenlast af te lossen? Zo nee, waarom
niet? Zo ja, op welke termijn denkt u deze ongelijke behandeling van afgeloste schulden
te hebben verholpen?

Antwoord 3

Het langere tijd geregistreerd laten staan van krediet stelt de kredietverstrekkers
in staat om deze gegevens te raadplegen bij de beoordeling of het verstrekken van
een nieuw krediet verantwoord is gelet op de financiële positie van consumenten. Dit
heeft ten doel om overkreditering te voorkomen. Daarentegen heeft een BKR-registratie
mogelijk nadelige effecten voor consumenten, omdat zij daardoor moeilijker of in sommige
gevallen geen nieuw krediet kunnen afsluiten. De duur van de registratietermijn van
kredietgegevens bij het BKR moet een balans vinden tussen deze twee invalshoeken,
die beide het belang van de consument dienen. Deze registratietermijn van kredietgegevens
is een van de aspecten die ik zal regelen met het wetsvoorstel kredietregistratie
dat ik in voorbereiding heb. Daarin is een verkorting van de registratietermijn opgenomen
van de huidige vijf jaar naar een termijn van drie jaar. Het wetsvoorstel is nu in
consultatie voor een periode van zes weken.