Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Dijk over het bericht dat twee Arnhemse zorg-uitzendbureaus strafrechtelijk onderzocht worden wegens valse diploma’s

Antwoord van Minister Helder (Langdurige Zorg en Sport) (ontvangen 22 juni 2023).

Vraag 1

Wat is uw reactie op het bericht dat twee Arnhemse zorg-uitzendbureaus strafrechtelijk
onderzocht worden wegens valse diploma’s?1

Antwoord 1

Ik vind het zeer zorgelijk dat het aantal meldingen bij de Inspectie Gezondheidszorg
en Jeugd (IGJ) over medewerkers, die met valse diploma’s of zonder Verklaring omtrent
het Gedrag (VOG) in de zorg werken, toeneemt. Diplomafraude is een ernstige zaak vanwege
mogelijke gezondheidsrisico’s voor cliënten.

Vraag 2

Bent u het ermee eens dat dit soort diplomafraude in de zorg de kwaliteit van zorg
in gevaar kan brengen?

Antwoord 2

Ja, ik sluit mij aan bij de IGJ en vind ook dat de patiëntveiligheid in het geding
wordt gebracht indien niet alle medewerkers gecontroleerd worden op de juiste diploma’s
en een VOG. Samen met de inspectie en toezichthouders moeten we er alles aan doen
om deze vorm van fraude tegen te gaan.

Vraag 3

Hoe kan het dat uitzendkrachten en zelfstandigen zonder personeel (ZZP’ers) jarenlang
ongeschoold aan het werk kunnen zijn bij zorginstellingen?

Antwoord 3

Zorgaanbieders zijn te allen tijde eindverantwoordelijk voor het leveren van goede
zorg en zijn verantwoordelijk voor het aannemen van personeel met de juiste kwalificaties.
Zij kunnen dit op diverse wijzen nagaan. Zo kunnen werkgevers door middel van een
uittreksel van de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) eenvoudig en kosteloos de echtheid
van een diploma controleren. Een VOG kan door werkgevers zelf op echtheid gecontroleerd
worden.

Wanneer men wordt geconfronteerd met valse documenten van sollicitanten is het van
belang dat er aangifte bij de politie wordt gedaan, en melding wordt gedaan bij de
IGJ. Alleen indien fraude wordt gemeld, kan opsporing plaatsvinden en kunnen daders
vervolgd worden. De IGJ heeft werkgevers hier recent op gewezen met een brief en oproep
op haar website.

Vraag 4

Hoe komt het dat deze medewerkers met valse diploma’s en Verklaring Omtrent het Gedrag
(VOG’s) kunnen werken?

Antwoord 4

Werkgevers in de zorg en jeugdhulp zijn wettelijk verplicht om hun werknemers te controleren
op de juiste papieren en of zij geschikt zijn voor het werk dat zij doen. Dit heet
de «vergewisplicht». Door de huidige krapte op de arbeidsmarkt werven veel werkgevers
in de zorg personeel via bemiddelingsbureaus of uitzendbureaus. Dit gebeurt vaak via
afspraken met die bureaus over de controle van cv’s, diploma’s en VOG’s van sollicitanten
en zzp’ers.

Zoals eerder gemeld, blijven werkgevers zelf verantwoordelijk voor een screening van
werknemers en een controle op valse papieren. Het is belangrijk dat zorgaanbieders
hierin zelf hun verantwoordelijkheid nemen.

Vraag 5

Geeft deze situatie niet aan dat het te gemakkelijk is voor mensen om een zorgbedrijf
op te richten?

Antwoord 5

Allereerst wil ik benadrukken dat we weten dat in de zorg voor het overgrote deel
goedwillende en deskundige zorgverleners werken die we met onze zorgvraag kunnen vertrouwen.
Er zijn verschillende wettelijke maatregelen genomen, of in voorbereiding, om ervoor
te zorgen dat we kwaadwillenden in de zorg zoveel mogelijk kunnen weren. Zo is de
Wet toetreding zorgaanbieders (Wtza) op 1 januari 2022 in werking getreden. Deze wet
brengt alle zorgaanbieders die zorg leveren onder de Zorgverzekeringswet, Wet Langdurige
Zorg en Jeugdwet, beter in beeld en maakt hen beter bewust van de (kwaliteits-)eisen
waaraan zij moeten voldoen. Dit geldt ook voor PGB-zorgaanbieders die beroeps-of bedrijfsmatig
zorg verlenen. Op dit moment werkt mijn ministerie ook samen met DSW Zorgverzekeraar,
de IGJ, de NZa en het CIBG aan een pilot waarin de (on)mogelijkheden om zorgaanbieders
aan de voorkant te screenen, en van de markt te weren, worden onderzocht.

Vraag 6

Welke stappen gaat u zetten om diplomafraude beter te bestrijden?

Antwoord 6

Ik blijf zorgaanbieders actief oproepen om scherp te blijven op valse papieren. Zij
zijn wettelijk verplicht om iemands arbeidsverleden te controleren. Op de website
van de IGJ staan diverse adviezen voor werkgevers om de papieren van (nieuwe) werknemers
te controleren.

Vraag 7

Hoe reageert u op de uitspraak van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) dat
zorgaanbieders een ernstig risico lopen als ze niet van elke medewerker het diploma
controleren en dat een steekproef niet voldoet?

Antwoord 7

Zie hiervoor mijn antwoord op vraag 2.

Vraag 8

Wat gaat u eraan doen om ervoor te zorgen dat de zorginstellingen hun eindverantwoordelijkheid
gaan dragen als het gaat om het controleren van diploma’s? Welke sancties staan erop
als ze dat niet doen?

Antwoord 8

Werkgevers zijn verantwoordelijk voor de controle op de juiste papieren van hun werknemers.
De IGJ vraagt zorgaanbieders en bemiddelingsbureaus valse papieren van sollicitanten
en medewerkers actief te melden bij het Openbaar Ministerie (via de politie) en bij
de IGJ. Vervolgens kan het Openbaar Ministerie (OM) iemand vervolgen voor valsheid
in geschrifte. Tevens kan een BIG-registratie van een zorgverlener ongedaan gemaakt
worden door het CIBG, als deze gebaseerd was op valse papieren.

De IGJ kan een zorgaanbieder adviseren wat te doen na een melding. Afhankelijk van
de situatie kan de IGJ eveneens een onderzoek starten naar de kwaliteit en veiligheid
van zorg bij de zorgaanbieder.