Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Dijk over het bericht 'Tilburg bezuinigt flink op Wmo, inwoners krijgen minder huishoudelijke hulp: 'Klachten blijven binnenkomen’'

Antwoord van Staatssecretaris Van Ooijen (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) (ontvangen
21 juni 2023).

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Tilburg bezuinigt flink op Wmo, inwoners krijgen minder
huishoudelijke hulp: «Klachten blijven binnenkomen»» van 1 juni 2023?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Bent u het er mee eens dat de rijksoverheid bij de uitvoering van de Wet maatschappelijke
ondersteuning (Wmo) 2015 verantwoordelijk is om er op toe te zien of gemeenten voldoen
aan de randvoorwaarden om grote verschillen in de kwaliteit en toegankelijkheid van
zorg en ondersteuning tussen gemeenten te voorkomen? Kunt u uw antwoord toelichten?

Antwoord 2

Gemeenten voeren de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 (hierna: Wmo 2015) op
eigen juridisch gezag uit. Gemeenten hebben bij de totstandkoming van de Wmo 2015
ruime beleidsvrijheid gekregen om hun lokale beleid zo in te richten dat het aansluit
bij de behoeften van hun inwoners en om op basis van lokale democratische besluitvormingsprocessen
en de lokale ondersteuningsstructuur invulling te geven aan hun wettelijke verantwoordelijkheid.

Vraag 3

Hoe wordt vanuit de rijksoverheid erop toegezien of gemeenten bij de uitvoering van
de Wmo 2015 voldoen aan die randvoorwaarden?

Antwoord 3

Indien mij bijvoorbeeld structureel signalen bereiken van een veronderstelde ondeugdelijke
uitvoering van de wet in een bepaalde gemeente, kan ik, afhankelijk van de feiten
en omstandigheden, overwegen interbestuurlijk toezicht in te zetten en te interveniëren.

Ten aanzien van besluitvorming door gemeenten in het individuele geval staat rechtsbescherming
open. Indien een inwoner meent dat zijn of haar gemeente de Wmo 2015 en/of het lokale
beleid niet juist toepast, kan de inwoner rechtsmiddelen aanwenden tegen besluitvorming
van de gemeente. Ook kan de inwoner een klacht indienen bij de gemeente en zich eventueel
wenden tot de Nationale ombudsman. De rechtbank Zeeland- West Brabant heeft de toepassing
van het in 2020 gewijzigde beleidskader van de gemeente Tilburg eerder in een individuele
situatie als redelijk beoordeeld (ECLI:NL:RBZWB:2023:49 gepubliceerd 10 januari 2023:
ECLI:NL:RBZWB:2023:49, Rechtbank Zeeland-West-Brabant, AWB- 21_4133 (rechtspraak.nl).

Vraag 4

Bent u het er mee eens dat, gezien dit bericht, de gemeente Tilburg mogelijk niet
meer voldoet aan die randvoorwaarden als het gaat om de uitvoering van de Wmo 2015?

Antwoord 4

Dat kan niet worden beoordeeld op basis van het door u aangehaalde bericht in de media.

Vraag 5

Is bij u bekend of vergelijkbare situaties rondom de uitvoering van de Wmo 2015 spelen
in andere gemeenten in Nederland?

Antwoord 5

Meerdere gemeenten geven aan te kampen met personele en budgettaire tekorten. Dit
mag er niet toe leiden dat de Wmo 2015 niet naar behoren wordt uitgevoerd, maar we
zien, ook ten aanzien van de Wmo 2015, dat de zogenoemde houdbaarheid onder druk staat.
Daarom is met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en gemeenten afgesproken
dat we de komende periode een houdbaarheidsonderzoek Wmo 2015 uitvoeren, waarin gemeenten
en Rijk samen kijken naar de nabije toekomst en de uitdagingen ten aanzien van de
Wmo 2015.

Vraag 6

Heeft de rijksoverheid voldoende zicht of er voldaan wordt aan de randvoorwaarden
rondom de uitvoering van de Wmo 2015? Kunt u uw antwoord toelichten?

Antwoord 6

In aanvulling op de antwoorden op de vragen 2 tot en met 5 is het van belang om te
benadrukken, dat er veelvuldig (evaluatief) onderzoek plaatsvindt naar de werking
van de Wmo 2015 en met name naar de uitvoeringspraktijk. Conclusies uit dergelijke
onderzoeken worden vanzelfsprekend besproken met gemeenten, aanbieders en cliënten.
Zo zijn bijvoorbeeld naar aanleiding van een uitgebreide evaluatie van het Sociaal
Cultureel Planbureau ten aanzien van de Hervorming van de Langdurige Zorg vele regionale
bijeenkomsten georganiseerd, om de conclusies te duiden en op lokaal niveau te onderzoeken
hoe verbetering kan worden aangebracht aan en in de uitvoeringspraktijk. Deze «Merkbaar
Beter Thuis» bijeenkomsten werden veelvuldig bezocht door zowel gemeenten, cliënten(organisaties)
en (zorg)aanbieders.

Vraag 7

Krijgen de gemeenten voldoende ondersteuning vanuit de rijksoverheid voor de uitvoering
van Wmo 2015? Kunt u uw antwoord toelichten?

Antwoord 7

Het Rijk is voortdurend in gesprek met de VNG en gemeenten, zodat bijgestuurd kan
worden indien nodig. Ook worden gemeenten op vele vlakken, zowel inhoudelijk als financieel,
ondersteund door mijn ministerie om de uitvoeringspraktijk te verbeteren of te versterken.

Vraag 8

Bent u bereid om deze vragen één voor één te beantwoorden?

Antwoord 8

Ja.