Lijst van vragen en antwoorden : Lijst van vragen en antwoorden over het Jaarverslag Koninkrijksrelaties en het BES-fonds 2022 (Kamerstuk 36360-IV-1)

Nr. 8
LIJST VAN VRAGEN EN ANTWOORDEN

Vastgesteld 8 juni 2023

De vaste commissie voor Koninkrijksrelaties heeft een aantal vragen voorgelegd aan
de Minister van Justitie en Veiligheid over het jaarverslag van 17 mei 2023 inzake
Koninkrijksrelaties en het BES-fonds 2022 (Kamerstuk 36 360 IV, nr. 1).

De Minister heeft deze vragen beantwoord bij brief van 7 juni 2023. Vragen en antwoorden
zijn hierna afgedrukt.

De voorzitter van de commissie, Paul

De griffier van de commissie, Meijers

1

Vraag

Wat was in 2022 de totale omvang van de vrije uitkering per BES-eiland (Bonaire, Sint
Eustatius en Saba)?

Antwoord

In 2022 zijn de volgende bedragen via de vrije uitkering verstrekt aan de openbare
lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba.

Vrije uitkering 2022

Bonaire

Sint Eustatius

Saba

 

USD 38.889.186

USD 13.006.868

USD 18.337.832

2

Vraag

Wat waren de inflatiecijfers op de BES-eilanden in 2020, 2021 en 2022?

Antwoord

De inflatie voor Bonaire, Sint Eustatius en Saba volgen uit de door het CBS berekende
consumentenprijsindex:

2020: Bonaire -2,5%, Sint Eustatius -1,5% en Saba – 0,7%

2021: Bonaire 1,7%, Sint Eustatius – 0,1% en Saba 1,7%

2022: Bonaire 9,7%, Sint Eustatius 7,7% en Saba 8,6%

3

Vraag

Wat is de laatste stand van zaken met betrekking tot de Monitor Brede Welvaart?

Antwoord

Het CBS is bezig met de tweede jaargang van de Monitor Brede Welvaart Caribisch Nederland.
Deze verschijnt volgens planning op 23 november 2023. Dit jaar wordt de monitor verder
uitgebreid met de indicatoren onderwijs en duurzame en betaalbare energie. Daarmee
wordt dit jaar conform planning gepubliceerd over de volgende SDG’s:

• SDG 1 Geen armoede

• SDG 3 Goede gezondheid en welzijn

• SDG 4 Onderwijs

• SDG 5 Gendergelijkheid

• SDG 7 Duurzame en betaalbare energie

• SDG 8 Waardig werk en economische groei

• SDG 10 Ongelijkheid verminderen

• SDG 11 Duurzame steden en gemeenschappen

• SDG 16 Vrede, justitie en sterke publieke diensten

4

Vraag

Wat zal de bijdrage van een extra zonnepark en twee kleine windturbines zijn voor
de zelfvoorzienendheid in de energievoorziening op Saba?

Antwoord

Een extra zonnepark en twee kleine windturbines zou voor een flinke stap naar zelfvoorzienendheid
in de energievoorziening op Saba zorgen. Met de huidige vraag zou de energievoorziening
met een dergelijke uitbreiding voornamelijk uit de lokale zonneparken en windmolens
komen. De vraag voor energie neemt echter toe, dus er zal een kleine mate van afhankelijkheid
van de huidige energiecentrale blijven.

De inzet van de lokale energiecentrale is ook nodig als de opbrengst van het zonnepark,
of de windturbines te weinig is voor de energievraag. Dat gebeurt bijvoorbeeld als
het donker is en/of de wind minder krachtig is.

5

Vraag

Welke maatregelen worden getroffen om de uitvoeringscapaciteit te vergroten zodat
het financieel beheer op Bonaire en Sint Eustatius sneller op orde komt?

Antwoord

Het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) ziet erop toe dat
de openbare lichamen het financieel beheer op een adequaat niveau brengen en vervolgens
houden. BZK ondersteunt de openbare lichamen daarbij. Zo ontvangen Bonaire en Sint
Eustatius via bijzondere uitkeringen financiële middelen om het financieel beheer
te verbeteren.

Deze inspanningen beginnen zijn vruchten af te werpen. Over de jaarrekening 2022 heeft
het openbaar lichaam Bonaire een goedkeurende accountantsverklaring ontvangen. Sint
Eustatius werkt hard aan het verstevigen van de administratieve organisatie en interne
beheersing (AO/IB). Eind 2023 zijn het normenkader en de werkprocessen uitgewerkt
in een AO/IB handboek en volledig geïmplementeerd binnen de organisatie. De werkzaamheden
moeten ertoe leiden dat er uiterlijk over de jaarrekening 2024 van Sint Eustatius
een goedkeurende accountantsverklaring kan worden afgegeven.

Daarnaast heeft BZK vanaf 2022 structureel circa $ 0,8 mln. (€ 0,677 mln.) beschikbaar
gesteld aan ieder openbaar lichaam ter versterking van de uitvoeringskracht. Deze
middelen zijn vrij besteedbaar en kunnen bijvoorbeeld door de openbare lichamen worden
ingezet om het financieel beheer te verstevigen.

6

Vraag

Wat zijn de criteria voor de individuele bedrijfssteun die het Ministerie van Binnenlandse
Zaken en Koninkrijksrelaties heeft verstrekt aan Curaçao?

Antwoord

Nederland heeft in het kader van het Landspakket Curaçao € 20 mln. beschikbaar gesteld
aan de overheid van Curaçao voor individuele bedrijfs-steun. De overheid van Curaçao
heeft het volledige bedrag aangewend voor de scheepswerf die in het bezit is van de
Curaçaose overheidsvennootschap CDM Holding NV. Met dit bedrag wordt de infrastructuur
van het droogdok verbeterd, worden schulden afgelost, wordt de concurrentiepositie
van de werf verbeterd en wordt werkgelegenheid behouden. Bij de beoordeling zijn de
noodzakelijke stappen uit het afwegingskader voor individuele bedrijfssteun doorlopen:
naast de toets van de businesscase en de sociaal-maatschappelijke toets, is een verklaring
afgegeven dat CDM Holding voldoet aan de fiscale voorwaarden en met de operator zijn
afspraken gemaakt over inkoop van eigen aandelen, aflossing van achtergestelde leningen
en beloning van het management in de vorm van bonussen en dividend, ontslagvergoedingen
en reguliere beloningen.

7

Vraag

Wat is het bedrag dat Aruba, Curaçao en Sint Maarten hebben ontvangen aan coronasteun
in 2022?

Antwoord

 

2022 (8e t/m 11e tranche) in € mln.

Aruba

6,1

Curaçao

0

Sint Maarten

13,6

8

Vraag

Kan worden aangegeven wanneer de capaciteit van de Koninklijke Marechaussee in de
Landen verder wordt uitgebreid en wanneer het totaal aantal van de toegezegde 71 fte
wordt bereikt?

Antwoord

De instroom van personeel van de Koninklijke Marechaussee (KMar) vindt gefaseerd plaats.
De nieuwe samenwerking kan zo zorgvuldig groeien. De eerste instroom van de KMar was
in juli 2022 met 30 voltijdseenheden. In oktober 2022 is de instroom uitgebreid met
20 VTE en in januari 2023 met 5 VTE wat momenteel de sterkte brengt van 55 VTE. De
verwachting is dat in juli 2023 65 VTE ingezet zijn. De KMar verwacht spoedig na juli
nog 2 functies te kunnen invullen. De laatste 4 functies zijn nog niet ingevuld door
beperkte beschikbaarheid van geschikte kandidaten of omdat de benodigde voorbereidingen
in de landen nog niet zijn afgerond. Deze functies zullen zo spoedig mogelijk worden
ingevuld.

9

Vraag

Hoeveel mensen per BES-eiland maken aanspraak op de onderstand? Is dit aantal, in
vergelijking met 2021, in 2022 toegenomen?

Antwoord

Het aantal inwoners dat onderstand ontvangt fluctueert gedurende het jaar. Eind 2022
ontvingen 824 inwoners onderstand. Dit is een kleine toename ten opzichte van 2021.
Toen ontvingen 799 inwoners onderstand.

 

Bonaire

Sint Eustatius

Saba

2022

630

130

64

10

Vraag

Hoeveel mensen per BES-eiland hebben in 2022 geleefd onder het bestaansminimum?

Antwoord

In 2024 wordt een sociaal minimum voor Caribisch Nederland vastgesteld. De gegevens
over het aantal inwoners dat in 2022 een besteedbaar inkomen onder het ijkpunt sociaal
minimum had, zijn nog niet bekend. In 2023 worden de inkomensgegevens voor 2020 definitief
vastgesteld door het CBS. Voor een overzicht van de inkomensgegevens ten opzichte
van het ijkpunt sociaal minimum wordt verwezen naar de voortgangsrapportage ijkpunt
sociaal minimum 2022.1 Uit de cijfers van het CBS blijkt dat in 2020, net zoals in 2019, 29% van de huishoudens
in Caribisch Nederland een besteedbaar inkomen had dat lager is dan het ijkpunt sociaal
minimum voor het betreffende huishouden.

Caribisch Nederland

Huishoudens

Huishoudens

Personen

Personen

Kinderen

Kinderen

 

aantal

%

aantal

%

aantal

%

Totaal

10.600

 

24.600

 

5.250

 

Ingedeeld

9.900

100

21.000

100

4.600

100

Inkomen tot 50% ijkpunt sociaal minimum

1.100

11

2.200

10

550

12

Inkomen tot 75% ijkpunt sociaal minimum

1.850

18

3.800

18

1.000

21

Inkomen tot 90% ijkpunt sociaal minimum

2.500

25

5.100

24

1.300

28

Inkomen tot 100% ijkpunt sociaal minimum

2.850

29

5.950

28

1.500

33

Inkomen tot 110% ijkpunt sociaal minimum

3.400

34

7.100

34

1.800

39

Inkomen tot 125% ijkpunt sociaal minimum

4.100

41

8.450

40

2.100

45

Niet ingedeeld

700

 

3.600

 

650

 

11

Vraag

Wat is het totaal aantal aan bijzondere uitkeringen in 2022? Wat was het bedrag per
uitkering en wat was het doel van de uitkering?

Antwoord

Zie hiervoor de uitgebreide rapportage Overzicht bijzondere uitkeringen Caribisch
Nederland, die op 17 mei jl. naar uw Kamer is gestuurd. In totaal zijn er door de
verschillende departementen 48 bijzondere uitkeringen verstrekt met een totale omvang
van € 73,69 mln. De omvang per uitkering is variabel.

12

Vraag

Hoeveel huishoudens hebben gebruik gemaakt van de kindplaatssubsidie in 2022?

Antwoord

De meest recente cijfers zijn uit kwartaal 4 van 2022. In dat kwartaal liepen er 441
kindplaatssubsidies bij de openbare lichamen. Dat betekent dat in het vierde kwartaal
voor 18% van het aantal kinderen dat in CN gebruikmaakt van kinderopvang een kindplaatssubsidie
is verstrekt.

13

Vraag

Is er bij de koopkrachtmaatregelen die in 2022 zijn doorgevoerd voor Bonaire, Sint
Eustatius en Saba sprake van onderuitputting?

Antwoord

De verschillende koopkrachtmaatregelen zijn in 2022 doorgevoerd conform rapportage
aan de Kamer en worden verantwoord via de verschillende departementale begrotingen
(Kamerstuk 36 200 IV, nr. 7)

Bij de energietoelage 2022 is tot op heden sprake van onderuitputting. De energietoelage
wordt door de openbare lichamen uitgevoerd. Een deel van de huishoudens heeft dit
ambtshalve uitgekeerd gekregen. Het bereiken van huishoudens die een eigen aanvraag
moeten doen blijkt in de praktijk lastig. Dat heeft tot gevolg dat het percentage
«niet»-gebruik hoog is. Dit is ondanks pogingen om de drempel zoveel mogelijk te verlagen.
De openbare lichamen trachten inwoners zoveel mogelijk te ontzorgen en zetten ook
de komende periode (extra) in op communicatie, spreekuren en thuisbezoeken van de
wijkteams. SZW gaat met de openbare lichamen in gesprek over hoe het bereik verder
te vergroten. De tranche voor 2022 wordt om die reden ook verlengd.

Daarnaast geldt voor een deel van de bij Prinsjesdag 2022 beschikbaar gestelde middelen
voor koopkracht verbetering Caribisch Nederland dat nog nadere invulling moet plaatsvinden.
Deze middelen staan nu op de aanvullende post bij Financiën. Het gaat om een bedrag
van € 6,4 miljoen over 2024, waarvan een bedrag van € 1,6 miljoen structureel is.
In de tweede helft van 2023 wordt de Tweede Kamer nader geïnformeerd over de nadere
invulling van dit budget.

14

Vraag

Hoeveel zijn de gemiddelde kosten voor levensonderhoud in Caribisch Nederland procentueel
gezien gestegen ten opzichte van het jaren 2020 en 2021? Wat zijn de belangrijkste
factoren?

Antwoord

Op Bonaire en Saba is in 2022 ten opzichte van 2021 een lichte kostenstijging waarneembaar
in de vaste uitgaven. Dat komt omdat voor beide eilanden de inflatie in 2021 1,7%
was. Op Sint Eustatius zijn de kosten nagenoeg hetzelfde gebleven; daar was sprake
kleine deflatie van 0,1%. Een overzicht van de vaste lasten per maand per eiland staat
opgenomen in paragraaf IV van de voortgangsrapportage ijkpunt sociaal minimum 2022.

15

Vraag

Wat is het bedrag dat is uitgegeven aan de Bijzondere Onderstand? Hoeveel mensen maken
per BES-eiland gebruik van de Bijzondere Onderstand?

Antwoord

In 2022 is in totaal $ 172.071 uitgegeven aan bijzondere onderstand. In 2022 maakten
in totaal 250 inwoners gebruik van bijzondere onderstand.

 

Bonaire

Sint Eustatius

Saba

2022

202

29

19

16

Vraag

Waar komt het verschil van 785.000 euro vandaan tussen het begrote bedrag voor opdrachten
voor het versterken van de bestuurs- en uitvoeringskracht in Caribisch Nederland en
het daadwerkelijke bedrag dat hieraan besteed is?

Antwoord

Het verschil wordt verklaard door verschuiving van deze middelen naar het instrument
«subsidies Caribisch Nederland». Ook deze middelen richtten zich op het versterken
van de bestuurs- en uitvoeringskracht in Caribisch Nederland

17

Vraag

Wat was de reden voor het verstrekken van een subsidie aan de kansspelsector op Aruba
en wat is de hoogte van dit bedrag?

Antwoord

De subsidie is niet verstrekt aan de kansspelsector op Aruba, maar aan de overheid
van Aruba. De subsidie is verstrekt voor het ontwikkelen van een business plan voor
het opzetten van een kansspelautoriteit op Aruba. Het ging om een bedrag van € 45.138.

18

Vraag

Wat was de schuldenpositie van Aruba, Curaçao, en Sint Maarten in 2022? Met hoeveel
is dit toegenomen als de vergelijking wordt gemaakt met 2021?

Antwoord

 

2021

2022

Aruba in AWG mln.

5,652

5,800

Curaçao in ANG mln.

4,262

4,251

Sint Maarten in ANG mln.

1,332

1,122

Bron: College (Aruba) financieel toezicht

19

Vraag

Wat is de omvang van de verstrekte liquiditeitsleningen aan Aruba, Curaçao en Sint
Maarten eind 2022?

Antwoord

 

Totaal liquiditeitsleningen 2020–2022 in € mln.

Aruba

442,3

Curaçao

448,3

Sint Maarten

141,6

Zie art. 5 tabel 9 van het jaarverslag at

20

Vraag

Welk gedeelte van de directe steun aan Sint Maarten wordt besteed aan de rechtshandhaving?

Antwoord

Nederland heeft de volgende bijdragen gedaan vanuit artikel 8 van de wederopbouw gelden
Sint Maarten:

• 2017:

○ Noodhulp + early recovery: € 5,454 mln.

• 2018–2021:

○ Verhoogd grenstoezicht: € 16,392 mln.

○ Overige rechtshandhaving: € 1,508 mln.

• 2022:

○ In 2022 is er geen bedrag vanuit de directe steun aan Sint Maarten besteed aan rechtshandhaving.

Graag verwijs ik ook naar de beleidsdoorlichting van artikel 8 hfd.IV KR (deelrapportage
II).

21

Vraag

Wat is de laatste stand van zaken met betrekking tot het Trustfonds van de Wereldbank
ten behoeve van de wederopbouw van Sint Maarten? Wat is het bedrag dat in 2022 is
gebruikt voor projecten in het kader van de wederopbouw? Wat is het bedrag dat nog
op de rekening staat?

Antwoord

In totaal is € 445,11 mln. door Nederland overgemaakt aan het trustfonds ($ 519,42
mln.). Hiervan is $ 419,98 mln. gecontracteerd aan 11 wederopbouwprojecten, waarvan
er één project is afgerond (het Red Cross Roof Repair project). Van het gecontracteerde
bedrag is 47%, te weten $ 198,38 mln., daadwerkelijk uitbetaald. Voor de laatste stand
van zaken van het Trustfonds verwijs ik u naar de jaarrapportage van de Wereldbank
die ik uw Kamer op 15 mei jl. heb toegestuurd (Bijlage bij Kamerstuk 34 773, nr. 28). Daarnaast verwijs ik ook naar de website van het Sint Maarten Trust Fund: www.sintmaartenrecovery.org.

22

Vraag

Welke verklaring is er voor het hoge bedrag aan vorderingen dat in 2022 is ontstaan
ten opzichte van de voorgaande jaren?

Antwoord

De vorderingen bestaan voor 99% aan leningen aan de Landen Curaçao, Aruba en Sint
Maarten. De verklaring ligt dan ook in de herfinanciering van de verstrekte liquiditeitsleningen
in 2022. Het daadwerkelijke verschil aan vorderingen tussen 31-12-2021 en 31-12-2022
bedraagt € 157 mln.