Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Boutkan en Dassen over het bericht ‘Nederland laat miljoenen liggen om de wolf te weren’

Antwoord van Minister Kaag (Financiën) (ontvangen 5 juni 2023). Zie ook Aanhangsel
Handelingen, vergaderjaar 2022–2023, nr. 2517.

Vraag 1

Bent u bekend met het AD-bericht «Nederland laat miljoenen liggen om de wolf te weren»
van 4 april jl.?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Waarom wordt er geen gebruik maakt van de beschikbare fondsen voor bescherming van
de veestapel (het LIFE-programma)? Kunt u hierop een reflectie geven?

Antwoord 2

LIFE is het EU-subsidieprogramma bedoeld voor het realiseren van het Europese milieu,
energie- en klimaatbeleid. Onder milieu valt ook natuur/biodiversiteit. LIFE is primair
bedoeld ter bescherming van de wilde soorten, dus van de wolf in dit geval. Het beschermen
van de veestapel is geen primair doel. Als de weerstand uit de samenleving een gevaar
voor de wolf is, kan het wel opportuun zijn om conflicten te voorkomen. Het voorkomen
van conflicten en het verhogen van de acceptatie en het samenleven met een beschermde
diersoort past ook binnen de 2023-ronde voor het indienen van voorstellen voor LIFE.
Om de bekendheid van het LIFE programma te vergroten onder potentiële aanvragers biedt
de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) als uitvoerende organisatie voor LIFE
informatie op de website van RVO (zie: LIFE: Europese natuur-, milieu- en klimaatprojecten (rvo.nl)). Ook organiseert RVO onder andere informatiedagen voor potentiële aanvragers.

Nederland maakt relatief goed gebruik van het LIFE-fonds, circa € 159 miljoen in de
periode van 2014 tot en met 2021. Dit is ongeveer 5% van het totale budget beschikbaar
voor Europese Unie (EU). Dit percentage is van vergelijkbare grootte met het Nederlandse
aandeel in de EU-afdrachten. Particulieren kunnen geen LIFE aanvraag kunnen doen;
alleen bedrijven, stichtingen of overheden. Een boer of schapenhouder is vaak een
particulier, of een maatschap, geen BV. In dat geval is gebruik van LIFE niet mogelijk.

Vraag 3

Klopt het dat Nederland vaker geen gebruik maakt van Europese fondsen, terwijl er
wel geld uit die fondsen beschikbaar is gesteld voor Nederland? Zo ja, waarom? En
zo ja, welke fondsen zijn dat? Zo nee, hoe verklaart u de inhoud van het bericht dat
hierop ingaat?

Antwoord 3

Nederland maakt gebruik van Europese fondsen. Hieronder enkele voorbeelden:

• Het artikel suggereert dat Nederland geen gebruik heeft gemaakt van het Fonds voor
Europese hulp aan de meest behoeftigen (FEAD). Het beleid van het toenmalige kabinet
was vooral gericht op armoedebestrijding via nationale middelen. Maar in tegenstelling
tot wat in meerdere media is gesuggereerd, heeft Nederland wel degelijk gebruik gemaakt
van het FEAD. Nederland heeft ervoor gekozen om de beschikbare middelen niet in te
zetten voor het bieden van materiele steun, maar voor het bevorderen van sociale inclusie
van (financieel) kwetsbare ouderen.

• De landenenveloppe van de landbouwfondsen European agricultural guarantee fund (EAGF)
en European agricultural fund for rural development (EAFRD) worden jaarlijks geheel
benut. De verwachting is dat dit ook voor de komende jaren zal gebeuren.

• Er zijn fondsen en programma’s2 waar Nederland bovengemiddeld gebruik van maakt. Bijvoorbeeld het Horizon Europe
programma. Geld uit dit programma wordt toegekend via aanvragen die worden beoordeeld
op excellentie en impact. Het aandeel van het budget dat naar Nederlandse organisaties
is gegaan, is bijna een keer zo groot als het Nederlandse aandeel in de EU-afdrachten.

• Het solidariteitsfonds waar Nederland eerder weinig aanvragen indiende is gebruikt
wanneer het kabinet daar noodzaak voor zag. Bijvoorbeeld naar aanleiding van de overstromingen
Limburg in 2021.

Indien er minder gebruik wordt gemaakt van andere Europese fondsen kan dat van vele
factoren afhangen. Bijvoorbeeld verschillende voorwaarden per fonds, de wijze van
aanvraag, de soorten instellingen/particulieren die in aanmerking komen en prioriteiten
bij de departementen. Voor de uitleg per fonds zie de beantwoording van vraag vier.

Vraag 4

Kunt u een overzicht aan de Kamer doen toekomen met daarin opgenomen en helder uiteen
gesplitst:

• alle huidige Europese fondsen en onderliggende programma’s;

• het doel en subdoelen van de desbetreffende fondsen;

• of (vanuit) Nederland al dan niet aanspraak (ge)maakt (kan worden) op geld uit de
fondsen;

• zo ja, op hoeveel geld (vanuit) Nederland aanspraak (ge)maakt (kan worden);

• welke actoren (bijv. bestuurslagen, type organisaties en bedrijven) aanspraak maken
en onder welke voorwaarden;

• van hoeveel geld Nederland in het algemeen of specifieke actoren (bijv. bestuurslagen,
organisaties of bedrijven) reeds gebruik gemaakt heeft/hebben, evenals hoeveel geld
er nog op de plank ligt uit het desbetreffende fonds;

• en of, en zo ja, op welke manier, er vanuit de overheid gecommuniceerd wordt over
de beschikbaarheid van de desbetreffende fondsen voor de daarvoor in aanmerking komende
actoren?

Antwoord 4

Zie de bijgevoegde tabel. Bij het bestuderen van de tabel is het van belang de volgende
punten in acht te nemen:

• Sommige fondsen kennen landenveloppen. Hierbij is dus een vast maximum bedrag toegekend
aan de EU-lidstaten. Fondsen zonder landenveloppe zijn bijvoorbeeld te gebruiken op
aanvraag of worden geheel beheerd door de Europese Commissie.

• De hoogte van aan Nederland toegekende specifieke middelen staat niet gelijk aan de
toegevoegde waarde van een fonds. Zonder specifiek toegekende middelen kan Nederland
nog steeds profijt hebben van een fonds.

• De ministeries hebben hun best gedaan een zo goed als mogelijk overzicht te scheppen
binnen de tijd die beschikbaar was voor de beantwoording. De tabel is een opname van
het moment van uitvraag. Naast de genoemde fondsen kunnen er ook andere Europese geldstromen
bestaan.