Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Koerhuis over de beantwoording op de schriftelijke vragen over het bericht dat klimaatactivisten Eindhoven Airport betreden

Antwoord van Minister Harbers (Infrastructuur en Waterstaat) (ontvangen 25 mei 2023).

Vraag 1

Herinnert u zich uw beantwoording op de schriftelijke vragen over het bericht «Klimaatactivisten
betreden Eindhoven Airport»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Van hoeveel klimaatactivisten is hun identiteit vastgesteld naar aanleiding van de
klimaatacties op Schiphol en Eindhoven Airport? Graag een toelichting.

Antwoord 2

Navraag bij het Openbaar Ministerie (OM) leert dat er naar aanleiding van de klimaatdemonstratie
bij Eindhoven Airport 62 mensen zijn geïdentificeerd. Naar aanleiding van de klimaatdemonstratie
bij Schiphol zijn 182 mensen geïdentificeerd.

Vraag 3

Welke vluchten zijn er precies vertraagd en geannuleerd als gevolg van de klimaatacties
op Schiphol en Eindhoven Airport?

Antwoord 3

Schiphol heeft aangegeven dat er geen effect is geweest op het vliegverkeer en er
geen vluchten vertraagd of geannuleerd zijn als gevolg van de klimaatdemonstratie
op Schiphol.

Navraag bij Eindhoven Airport leert dat de volgende acht vluchten zijn vertraagd,
met een maximum van 108 minuten, op Eindhoven Airport als gevolg van de klimaatdemonstratie
van 25 maart: Ryanair 2576 Malaga, Ryanair 7599 Porto, Pegasus 1264 Istanbul, Ryanair
5869 Zagreb, Ryanair 1824 Vilnius, Ryanair 3069 Barcelona, Ryanair 7523 Alicante,
TUI 7012 Oujda. Daarnaast is op vrijdag 24 maart één vlucht die gepland stond voor
zaterdag 25 maart preventief geannuleerd. Dit betrof Transavia 6973/74 Salzburg.

Vraag 4

Klopt het dat passagiers hun schade kunnen verhalen op de luchtvaartmaatschappijen?
Klopt het dat luchtvaartmaatschappijen hun schade kunnen verhalen op de klimaatactivisten?

Antwoord 4

De rechten van passagiers inzake bijstand en compensatie in het geval annuleringen
en langdurige vertragingen zijn vastgelegd in Verordening (EG) nr. 261/2004 en het
Verdrag van Montreal. Het Verdrag van Montreal erkent alleen het recht op compensatie
bij vertragingen en stelt een maximum bedrag in dat geclaimd kan worden. De Europese
verordening bevat bepalingen in geval van annuleringen en geeft gedetailleerd aan
waar passagiers in het geval van een langdurige vertraging recht op hebben. In voorkomende
gevallen hebben passagiers, naar gelang de duur van de vertraging, het recht om van
de luchtvaartmaatschappij maaltijden en verfrissingen te ontvangen, op terugbetaling
van hun ticket of een andere vlucht naar hun eindbestemming. Ten slotte kunnen passagiers
het recht hebben op een compensatie bovenop terugbetaling van hun ticket. Zowel de
Europese verordening als het Verdrag van Montreal bepalen ook dat een luchtvaartmaatschappij
geen compensatie hoeft te verstrekken indien er sprake is van buitengewone omstandigheden
– zaken waarmee een luchtvaartmaatschappij redelijkerwijs geen rekening had kunnen
houden of die een luchtvaartmaatschappij niet had kunnen voorzien – of indien de luchtvaartmaatschappij
alle maatregelen genomen heeft die redelijkerwijs van haar gevraagd konden worden
om een vertraging te vermijden.

Voor wat betreft mogelijkheden tot schadeverhaal voor luchtvaartmaatschappijen geldt
in algemene zin dat, afhankelijk van de omstandigheden van het geval, het mogelijk
is voor benadeelde partijen om door hen geleden schade te verhalen op de daarvoor
verantwoordelijke persoon. Zie ook antwoorden op vragen 5, 7 en 8.

Vraag 5

Hoe kunnen luchtvaartmaatschappijen precies hun schade verhalen op de klimaatactivisten?
Kunnen luchtvaartmaatschappijen hierbij hun vastgestelde identiteit gebruiken?

Antwoord 5

Schade kan op verschillende manieren worden verhaald. Een vordering tot schadevergoeding
kan tussen twee (of meer) partijen onderling worden afgehandeld. Komen partijen er
onderling niet uit, dan kunnen benadeelden zich tot de burgerlijke rechter wenden
(zie antwoord op vraag 8). Ook kunnen benadeelde partijen zich onder voorwaarden voegen
in het strafproces (zie antwoord op vraag 7).

Of luchtvaartmaatschappijen bij het verhaal van schade gebruik kunnen maken van de
van de klimaatactivisten vastgestelde identiteit is afhankelijk van de concrete omstandigheden
van het geval.

Vraag 6

Tegen hoeveel klimaatactivisten is of wordt een strafrechtelijke procedure gestart
op basis van de luchtvaartwet? Graag een toelichting.

Antwoord 6

Er is nog geen definitieve beslissing genomen met betrekking tot de mogelijke vervolging.
De zaken zijn nog in behandeling bij het OM.

Vraag 7

In hoeverre kunnen luchtvaartmaatschappijen zich voegen in een strafrechtelijk procedure
om hun schade te verhalen op de klimaatactivisten?

Antwoord 7

In zijn algemeenheid geldt dat luchtvaartmaatschappijen, indien zij zijn aan te merken
als slachtoffer/benadeelde partij, zich als benadeelde partij in het strafproces kunnen
voegen (artikel 51f Wetboek van Strafvordering (Sv)) en onder voorwaarden langs die
weg de rechtstreeks geleden schade vergoed kunnen krijgen (zie onder andere artikel
361 Sv).

Als slachtoffer wordt aangemerkt degene die als rechtstreeks gevolg van een strafbaar
feit vermogensschade of ander nadeel heeft ondervonden. Met het slachtoffer wordt
gelijkgesteld de rechtspersoon die als rechtstreeks gevolg van een strafbaar feit
vermogensschade of ander nadeel heeft ondervonden.

De voeging in het strafproces is laagdrempeliger dan de civiele procedure. Het is
aan de rechter om te bepalen of een (rechts)persoon in aanmerking komt voor vergoeding
van geleden schade. Indien de vordering tot schadevergoeding een onevenredige belasting
van het strafproces oplevert, kan de rechtbank bepalen dat de vordering niet ontvankelijk
is en dat de vordering bij de burgerlijke rechter kan worden aangebracht.

Vraag 8

In hoeverre kunnen luchtvaartmaatschappijen een civiele procedure starten om hun schade
te verhalen op de klimaatactivisten?

Antwoord 8

Luchtvaartmaatschappijen kunnen wegens onrechtmatige daad (artikel 6:162 Burgerlijk
Wetboek en verder) een civiele procedure starten om hun schade op klimaatactivisten
te verhalen. Het is dan aan de burgerlijke rechter om te beoordelen of (bepaalde)
klimaatdemonstranten veroordeeld moeten worden tot vergoeding van de geleden schade.

Vraag 9

Welke kosten hebben gemeenten en Rijk precies gemaakt als gevolg van de klimaatacties
op Schiphol en Eindhoven Airport?

Antwoord 9

De gemeenten Haarlemmermeer en Eindhoven geven aan geen extra kosten te hebben gemaakt
als gevolg van de klimaatdemonstraties anders dan de standaard kosten van het faciliteren
van een demonstratie.

De kosten van het Rijk beperken zich tot de inzet van Politie en Koninklijke Marechaussee.
De kosten van politie-inzet zijn onderdeel van het in goede banen leiden en veilig
kunnen laten verlopen van een demonstratie en neemt de overheid voor haar rekening.
Het faciliteren van het demonstratierecht is namelijk een overheidstaak. De kosten
van de inzet van de Koninklijke Marechaussee kunnen niet worden toegerekend aan specifieke
taken, en vallen binnen de standaard kosten van de beveiliging van luchthavens. Ook
dit is een overheidstaak.

Vraag 10

Bent u bereid om een gezamenlijke civiele procedure te verkennen en de schade van
luchtvaartmaatschappijen en de kosten van gemeenten en Rijk te verhalen op de klimaatactivisten?

Antwoord 10

De Staat heeft, op grond van informatie die nu bekend is, geen schade geleden door
de klimaatdemonstratie op Schiphol en Eindhoven Airport. Op dit moment zie ik dan
ook geen aanleiding om een civiele procedure, al dan niet gezamenlijk, te beginnen
tegen (bepaalde) klimaatdemonstranten.