Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Bikker en Ellian over het bericht 'OM gaat ‘schokkend’ Hamas-filmpje bij De Kuip onderzoeken, CIDI doet aangifte'

Antwoord van Minister Yeşilgöz-Zegerius (Justitie en Veiligheid) en de Minister voor
Langdurige Zorg en Sport (ontvangen 24 mei 2023).

Vraag 1

Bent u bekend met bovenstaand bericht?1

Antwoord 1

Ja, wij zijn bekend met bovenstaand bericht.

Vraag 2

Bent u bekend met het feit dat voorafgaand aan de bekerwedstrijd Feyenoord-Ajax «Hamas,
Hamas, alle joden aan het gas» werd gezonden en gescandeerd? Zo ja, wat vindt u hiervan?

Antwoord 2

Ja. Wij vinden dit afschuwelijk. Dit soort verwerpelijke en kwetsende teksten horen
überhaupt niet gezongen of gescandeerd te worden, ook niet in of rondom een voetbalstadion.

Vraag 3

Gaat het Openbaar Ministerie naast de zanger in beeld ook onderzoek doen naar de tientallen
mensen die luidkeels meezongen met de antisemitische leuzen?

Antwoord 3

Het Openbaar Ministerie richt zich momenteel op het onderzoek naar de beelden waarop
te zien is dat er, voorafgaand aan de wedstrijd Feyenoord – Ajax op 5 april 2023,
antisemitische leuzen worden gezongen. Er kunnen geen uitspraken worden gedaan over
lopende of nieuw op te starten onderzoeken.

Feijenoord is in nauw contact met de politie om de alle deelnemers te identificeren.
Ook het Auditteam Voetbal en Veiligheid zal onderzoek doen naar de incidenten rond
en tijdens de wedstrijd Feyenoord – Ajax. Onderdeel van het onderzoek is of er antisemitische
teksten zijn gezongen of geroepen.

Vraag 4

Waarom is niet direct ingegrepen door de aanwezige politie of de voetbalclub zelf?
Bent u het ermee eens dat dit wel had moeten gebeuren? Zo ja, welke stappen gaat u
zetten om ervoor te zorgen dat in de toekomst in soortgelijke situaties wel direct
wordt ingegrepen?

Antwoord 4

De politie heeft, nadat het incident hen bekend werd, dit gemeld bij de beveiligingsorganisatie
en aan Feyenoord verzocht om de beelden (en geluid) veilig te stellen. Ook is aan
het Voetbal Recherche Team gevraagd deze zaak op te pakken. Hun informatieorganisatie
heeft op internet gezocht naar beeldmateriaal van het incident en de Voetbaleenheid
heeft contact gehad met het CIDI voor het doen van aangifte.

In dit geval was het niet de ingehuurde zanger die (binnen de hekken van het stadion)
deze afschuwelijke teksten uitkraamde, maar een door hem op het podium gevraagde willekeurige
supporter die eerst een gewoon vrolijk Feyenoord-lied inzette maar plotseling overging
op genoemde teksten.

De lokale driehoek heeft met Feyenoord het incident besproken en geëvalueerd. Met
hen zijn wij het eens dat ingegrepen had moeten worden. Dit is ook binnen de club
met beveiliging en stewarding besproken. Geschokt door de gebeurtenis zal de club
hier in de toekomst nog strikter op toezien. Zoals hierboven vermeld wordt ook door
het auditteam onderzoek gedaan naar het incident.

Los van het incident wordt er veel gedaan om dergelijke incidenten te voorkomen. De
KNVB heeft de afgelopen jaren samen met betrokken partijen, waaronder de overheid,
veel gerealiseerd om racisme en discriminatie tegen te gaan via het programma Ons
Voetbal Is Van Iedereen (OVIVI).2 Een onderdeel van dit programma is de samenwerking met de Anne Frank Stichting, die
op aangeven van de betaald voetbalorganisatie, trajecten aanbiedt aan supporters die
zich misdragen in het stadion. Bijvoorbeeld aan supporters die zich schuldig maken
aan het roepen van antisemitische of discriminerende leuzen. Een dergelijk traject
biedt een optie voor strafvermindering en zet in op bewustwording en het tegengaan
van antisemitische en discriminerende uitingen. Feyenoord heeft als eerste club samen
met de Anne Frank Stichting een lokale tour opgezet als onderdeel van dit Spreekkorenproject.
De supporters worden langs diverse lokale plekken genomen die relevant zijn voor het
oorlogsverleden en ontmoeten medesupporters die gekwetst worden door bepaalde spreekkoren.
De anti-Joodse spreekkoren zijn het uitgangspunt van de tour. Er is ook aandacht voor
andere discriminerende spreekkoren. Het merendeel van de deelnemers geeft aan dat
zij na de tour anders tegen de spreekkoren aankijken.

Vraag 5

Welke acties zijn door de voetbalclub zelf genomen? Welke acties verwacht u van de
voetbalclub in dit verband? Ziet u hier ook verantwoordelijkheid voor de Koninklijke
Nederlandse Voetbalbond (KNVB)? Zo ja, welke?

Antwoord 5

De club is zoals aangegeven geschrokken en is in nauw contact met de politie om de
deelnemers te identificeren. Ook zal de club maatregelen als stadionverboden opleggen
als daders kunnen worden geïdentificeerd. Feyenoord heeft een omvangrijk programma
aan activiteiten – waaronder lesprogramma’s en reizen naar voormalige concentratiekampen
met supporters – om antisemitisme tegen te gaan en bewustwording te creëren. Het werkt
daarbij nauw samen met onder andere diverse Joodse en maatschappelijke instanties.

De wijze waarop betaald voetbal organisaties (BVO’s) dienen op te treden bij kwetsende
spreekkoren binnen in de stadions staat omschreven in de richtlijn bestrijding verbaal
geweld, wat onderdeel is van het handboek competitiezaken betaald voetbal van de KNVB.
Uitgangspunt is dat BVO’s en supportersverenigingen primair verantwoordelijk zijn
voor het gedrag van hun supportersaanhang c.q. leden en voor duidelijke tolerantiegrenzen
ten aanzien van ongewenste spreekkoren en verbaal geweld. Deze grenzen worden onder
meer bekendgemaakt in het huisreglement van de club. In het stadion is de organisator
verantwoordelijk voor een veilig verloop van het evenement en gelden de protocollen
uit het Handboek Competitiezaken van de KNVB. Daarbuiten zorgt de overheid voor veiligheid
en handhaving van de openbare orde.

Als discriminerende spreekkoren zich voordoen dan zijn clubs verplicht hierover te
rapporteren aan de KNVB en hierbij aan te geven wat ze hieraan hebben gedaan. Meldingen
kunnen ook door bezoekers worden gedaan via app DiscriminatieMelder, waarbij meldingen
tijdens de wedstrijd bij de veiligheidsorganisatie van een betaald voetbalclub binnen
kunnen komen. Daarnaast kan het ook middels waarneming door de veiligheidsorganisatie
zelf binnenkomen in de commandoruimte (meldkamer stadion).

Discriminerende spreekkoren kunnen ook worden gesignaleerd en geregistreerd door auditoren
van de KNVB die wedstrijdaudits uitvoeren. Voor spreekkoren geldt het protocol dat
het publiek door de stadionspeaker wordt toegesproken en gewaarschuwd dat bij herhaling/voortzetting
de wedstrijd zal worden stilgelegd. Indien de spreekkoren worden voortgezet, wordt
de wedstrijd stilgelegd. Er wordt dan met de lokale overheid overlegd of er definitief
wordt gestaakt of dat de wedstrijd nog één keer wordt hervat. In geval van hervatting
van de wedstrijd en opnieuw herhaling van de spreekkoren wordt de wedstrijd definitief
gestaakt. Want dergelijke spreekkoren zijn abject en absoluut ontoelaatbaar.

Vraag 6

Bent u in contact geweest met de voetbalclub om deze uitingen van Jodenhaat aan de
kaak te stellen? Zo ja, wat waren de uitkomsten van dit contact? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 6

De KNVB en lokale driehoek hebben contact gehad met Feyenoord. Zoals eerder vermeld
heeft Feyenoord aangegeven geschrokken te zijn van de beelden en werkt op dit moment
mee aan het onderzoek van het Openbaar Ministerie om de deelnemers te identificeren.
Op 17 mei gaan wij in gesprek met de KNVB. In het gesprek zal de aanpak van antisemitische
spreekkoren ook worden besproken.

Vraag 7

Bent u het ermee eens dat het uiten van dit soort antisemitische leuzen niet alleen
schadelijk is voor de Joodse gemeenschap maar ook bedreigend? Zo ja, welke stappen
gaat u zetten om met een strengere aanpak van antisemitische spreekkoren in en rondom
voetbalstadions te komen? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 7

Ja, dat zijn wij volkomen met u eens.

BVO’s in Nederland moeten voldoen aan de licentie-eisen van de KNVB. Een van de licentie-eisen
is het hebben van een schriftelijk antidiscriminatie en antiracisme beleid en het
toepassen van dit beleid in de organisatie. Hieronder valt ook beleid ten aanzien
van antisemitisme. De BVO’s rapporteren aan een onafhankelijke certificeringsinstantie
en de licentiecommissie betaald voetbal monitort en toets of clubs aan de gestelde
criteria voldoen.

Dat alleen is niet voldoende. Mede daarom zijn wij met alle partners uit Ons Voetbal
Is Van Iedereen, waaronder de KNVB, in gesprek over een vervolg. Daarin willen we
met elkaar een proces in gang zetten gericht op het normeren van gedrag in en rondom
stadions met betrekking tot het terugdringen van onwenselijke en discriminerende spreekkoren
waaronder antisemitische.