Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Inge van Dijk over de berichten 'Stel uit Nijverdal krijgt gelijk van rechter: Staat handelde onrechtmatig jegens slachtoffers toeslagenaffaire' en 'Na de klap in Almelo krijgt belastingdienst ook dreun van Rotterdamse rechtbank in toeslagenaffaire'

Antwoord van Staatssecretaris De Vries (Financiën – Toeslagen en Douane) (ontvangen
17 mei 2023).

Vraag 1

Bent u bekend met de twee recente uitspraken van de Almelose en Rotterdamse rechtbanken
die in civiele zaken oordeelden dat de Staat onrechtmatig handelde jegens ouders in
de toeslagenaffaire?1, 2

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Hoeveel rechtszaken lopen er momenteel en is bekend wanneer hier uitspraken over worden
verwacht?

Antwoord 2

Er is nog een drietal rechtszaken aanhangig bij de civiele rechter, waarin de ouders
om een verklaring voor recht hebben verzocht. De Staat zal in deze zaken erkennen
dat onrechtmatig is gehandeld inzake besluiten waarvoor de UHT compensatie heeft geboden.
Wanneer eisers in verband hiermee de zaken intrekken zal het vermoedelijk niet van
een uitspraak komen.

De zitting van 11 mei jl. bij de rechtbank Breda is niet doorgegaan, omdat de eiseres
de zaak heeft ingetrokken nadat de Staat jegens eiseres erkend heeft dat Belastingdienst/Toeslagen
in het verleden onrechtmatig heeft gehandeld voor de besluiten waarvoor de UHT in
deze individuele casus compensatie heeft geboden.

Vraag 3

Zijn de uitspraken van toepassing op alle gedupeerde ouders in de toeslagenaffaire
of een specifiek deel?

Antwoord 3

Uitspraken zijn – per definitie – alleen van toepassing op de partijen die de procedure
voeren. Desalniettemin zal de Staat niet proberen aan te tonen dat Dienst Toeslagen
in het verleden voldoende rekening heeft gehouden met het evenredigheidsbeginsel bij
besluiten waarvoor de UHT compensatie heeft geboden. De Staat zal voor deze en soortgelijke
toekomstige zaken dan ook de onrechtmatigheid van het besluit erkennen.

Vraag 4

Klopt het dat de rechter hiermee een nieuwe weg naar schadevergoeding voor toeslagouders
heeft gebaand, namelijk via een civiele procedure in plaats van de hersteloperatie
en de bestuursrechter?

Antwoord 4

Ouders hebben altijd het recht gehad om naar de civiele rechter te stappen. Dat maken
deze uitspraken niet anders. Het uitgangspunt bij de bestuursrechtelijke weg was en
is nog steeds dat er ruimhartig wordt gecompenseerd en de volledige schade wordt vergoed.

Vraag 5

Is er al duidelijkheid wat deze uitspraken betekenen voor de schadevergoeding die
ouders in deze zaken krijgen?

Antwoord 5

De Staat erkent tegenover deze ouders dat er onrechtmatig is gehandeld met betrekking
tot de beschikking waar de UHT compensatie voor heeft afgegeven. Daarvoor wenst de
Staat de volledige schade te vergoeden, zoals zij dat doet voor alle besluiten waarvoor
de UHT compensatie heeft geboden. Met (de gemachtigden van) de ouders zal contact
worden opgenomen om het vervolg te bespreken. De ouders in deze zaken zullen ook in
deze zaken volgens het kader van de CWS aannemelijk dienen te maken wat hun schade
is geweest.

Vraag 6

Waar zit volgens u precies het verschil tussen de uitspraken van de civiele rechtszaak
in relatie tot hoe tot nog toe tegen schadevergoeding van de gedupeerde ouders werd
aangekeken?

Antwoord 6

Via de Hersteloperatie Toeslagen kunnen gedupeerde ouders op een laagdrempelige manier
ruimhartig gecompenseerd worden en de volledige schade vergoed krijgen. In de hersteloperatie
wordt voor het vaststellen ook aangesloten bij het civiele schadevergoedingsrecht.
In het civiele recht ligt de bewijslast voor of er schade is en de omvang daarvan
bij de gedupeerde ouder. De gedupeerde ouder dient dan de causaliteit aan te tonen,
evenals de toerekenbaarheid en de relativiteit. In de hersteloperatie wordt hier ruimhartig
mee omgegaan.

Vraag 7

Kunt u in kaart brengen wat de mogelijke gevolgen van deze uitspraken voor gedupeerde
ouders zijn en hoe dit de hersteloperatie kan beïnvloeden?

Antwoord 7

Toeslaggerechtigden hebben altijd de mogelijkheid gehad om de Staat aansprakelijk
te stellen voor een bepaald handelen. Dat maakt deze uitspraken niet anders. Voor
het compenseren van gedupeerde ouders is de hersteloperatie opgezet, waarbij de volledige
schade zal worden vergoed. Voor gedupeerde ouders is het niet noodzakelijk om de Staat
ook aansprakelijk te stellen via het civiele recht.

Vraag 8

Bieden deze uitspraken volgens u ook kansen om een meer gestroomlijnde schadevergoeding
in te stellen op basis van het civiele recht?

Antwoord 8

In beginsel zal ieder schadeverzoek op zijn eigen merites moeten worden beoordeeld.
Deze uitspraken maken dat niet anders. Wel wordt er continu gekeken hoe het bieden
van aanvullende schadevergoeding binnen de hersteloperatie versneld kan worden. Daarnaast
wordt er bij de Hersteloperatie Toeslagen gewerkt conform de kaders van de Commissie
Werkelijke Schade; dat biedt al een gestroomlijnde vergoeding.

Vraag 9

Is het mogelijk om deze vragen voor 18 mei a.s. te beantwoorden zodat ze betrokken
kunnen worden bij het commissiedebat «Ongekend Onrecht» van 23 mei a.s.?

Antwoord 9

Ja.

Toelichting:

Deze vragen dienen ter aanvulling op eerdere vragen terzake van het lid Leijten (SP),
ingezonden 1 mei 2023 (vraagnummer 2023Z07763) en van het lid Omtzigt (Omtzigt), ingezonden 1 mei 2023 (vraagnummer 2023Z07764).