Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Eppink over het artikel 'Belastingmedewerkers gedumpt op de drempel: 'Toeslagenaffaire verbaast me niks, ze liegen tot het bittere einde''

Antwoord van Staatssecretaris Van Rij (Financiën – Fiscaliteit en Belastingdienst)
(ontvangen 9 mei 2023).

Vraag 1

In het artikel wordt geschetst hoe de Belastingdienst medewerkers onterecht heeft
beschuldigd van onder andere misbruik van systemen, corruptie en andere integriteitsschendingen,
heeft u al eerder kennisgenomen van dergelijke situaties?1

Antwoord 1

Als Staatssecretaris kan ik geen uitspraken doen over individuele casuïstiek. Verder
kan ik in zijn algemeenheid zeggen dat er bij de Belastingdienst procedures en regels
zijn hoe om te gaan met meldingen van integriteitsschendingen. Een belangrijk aspect
van ons integriteitsbeleid is een open veilige en inclusieve werkomgeving voor alle
medewerkers. Dit houdt in dat medewerkers veilig en in een vertrouwende omgeving melding
moeten kunnen maken van vermoedelijke integriteitsschendingen. Melders worden beschermd,
dit houdt onder meer in dat als zij aangeven dat persoonsgegevens niet gedeeld mogen
worden, dit wordt gerespecteerd. Onderzoek naar integriteitsschendingen vereist expertise
en een onafhankelijke blik. Om dit nadrukkelijker te borgen is binnen het Ministerie
van Financiën in 2019 besloten tot inrichting van het Onderzoeksbureau Integriteit
Financiën (OIF). Het OIF is het interne meldpunt voor alle signalen m.b.t. integriteit
voor het gehele Ministerie van Financiën. Hier vindt de registratie van meldingen
plaats. Ook verricht het OIF in opdracht van het bevoegd gezag onderzoek uit naar
meldingen. Verder wordt er gerapporteerd over meldingen van vermoedelijke integriteitsschendingen
in de Jaarrapportage Bedrijfsvoering Rijk en het Jaarverslag Integriteit Financiën.
Specifiek voor de Belastingdienst wordt ook een jaarverslag integriteit vastgesteld.
In dit jaarverslag is het aantal vermoedelijke en (deels) aangetoonde integriteitsschendingen
te vinden. Ook bestaat sinds 2021 de Commissie Integriteit Financiën (CIF). Dit is
een permanente, onafhankelijke externe commissie waar alle medewerkers van Financiën
en voormalige medewerkers terecht kunnen bij meldingen over mogelijke integriteitsschendingen.
De CIF heeft zijn eerste jaarverslag over 2021 uitgebracht en heeft daarin aangegeven
dat er 31 meldingen zijn ontvangen. Het Ministerie van Financiën werkt daarnaast met
vertrouwenspersonen, in totaal circa 50 medewerkers. Iedere directie heeft een aantal
vertrouwenspersonen waar medewerkers terecht kunnen met vragen en/of meldingen over
integriteitskwesties.

Vraag 2

Bent u van mening dat de Belastingdienst dienstbaar moet zijn naar de burger en dat
interne schandalen zoals beschreven staan in het artikel daar niet aan bijdragen?

Antwoord 2

De Belastingdienst stelt zich richting burgers en bedrijven dienstbaar op. Ik merk
daarbij op dat professionele en betrokken medewerkers zich dagelijks inzetten voor
de Belastingdienst. Binnen een grote organisatie als de Belastingdienst kan het voorkomen
dat er spanning in de relatie tussen werknemer en werkgever kan komen te staan. Incidenten
als beschreven in het artikel hebben geen invloed op de dienstbaarheid van de Belastingdienst
als organisatie. Zonder in te gaan op de specifieke casussen van het artikel in de
Telegraaf betreur ik het dat werknemers – zeker na een lang dienstverband bij de Belastingdienst
– en werkgever tegenover elkaar komen te staan.

Vraag 3

In het artikel staat beschreven dat medewerkers tot in detail worden bevraagd op hun
integriteit en dat de integriteit van medewerkers vaak ten onrechte ter discussie
wordt gesteld, deelt u dit inzicht?

Antwoord 3

Alle gemelde signalen van mogelijke integriteitsschendingen van medewerkers van Financiën
worden serieus en zorgvuldig onderzocht. Zoals reeds is aangegeven wordt over deze
meldingen gerapporteerd in de Jaarverslagen Integriteit van Financiën en de Belastingdienst.
Mocht een signaal aanleiding geven voor een onderzoek, dan wordt daar met de betrokken
medewerker een gesprek over gevoerd. Vanuit het Rijk zijn er in mei 2020 richtlijnen
opgesteld over wanneer en hoe wordt overgegaan tot een persoonsgericht onderzoek (Baseline
Intern Persoonsgericht Onderzoek). Deze baseline voorziet in een met waarborgen omklede
procedure, met ruimte voor hoor en wederhoor. De Belastingdienst kent het Protocol
Integriteit Belastingdienst, wat in lijn ligt met de Baseline Intern Persoonsgericht
Onderzoek.

Vraag 4

Is er volgens u in het algemeen sprake van een gezonde werksfeer bij de belastingdienst
en specifiek bij de FIOD?

Antwoord 4

Mijn beeld van de Belastingdienst en specifiek de FIOD is dat er sprake is van een
gezonde werksfeer. In een organisatie met ca. 27.000 medewerkers is het niet volledig
mogelijk om meldingen, incidenten en conflicten te voorkomen. De Belastingdienst hecht
aan een open en veilig werkklimaat, waarin medewerkers de vrijheid voelen om signalen
te melden en dat deze worden onderzocht. Overall is er sprake van een toename van
het aantal meldingen dat gedaan wordt bij vertrouwenspersonen. Deze toename is ook
zichtbaar bij de rijksoverheid, de Belastingdienst en de FIOD. Uiteraard wordt aan
iedere melding zorgvuldig aandacht besteed.

Vraag 5

Kunt u een verklaring geven waarom er door de FIOD/Belastingdienst op grote schaal
wordt gelogen in een poging van medewerkers af te komen?

Antwoord 5

Ik herken dit geschetste beeld niet.

Vraag 6

Wilt u deze vragen afzonderlijk beantwoorden?

Antwoord 6

Jazeker.