Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Kröger en Bromet over het alleen voor Chinees riet aanvragen van subsidie

Antwoord van Minister Jetten (Klimaat en Energie), mede namens de Minister voor Volkshuisvesting
en Ruimtelijke Ordening (ontvangen 19 april 2023).

Vraag 1

Klopt het dat bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) een meldcode is
aangevraagd voor Chinees riet, waardoor huishoudens nu subsidie via de ISDE-regeling
kunnen krijgen wanneer zij Chinees riet gebruiken als dakbedekking, maar geen subsidie
kunnen krijgen wanneer zij Nederlands riet gebruiken?

Antwoord 1

Het is belangrijk dat isolatiematerialen zo duurzaam mogelijk en bij voorkeur hernieuwbaar
zijn, bijvoorbeeld biobased. Ook is het belangrijk de teelt en productie van biobased
materialen meer in Nederland te laten plaatsvinden, vanwege de milieudruk van transport
en kansen voor de landbouw. Hier zet het kabinet zich stevig voor in. Op 23 december
2022 heeft de Minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (VRO) de «Beleidsagenda
normeren en stimuleren circulair bouwen» aangeboden aan uw Kamer (Kamerstuk 32 852/32 847, nr. 223). De Minister voor VRO geeft daarin aan te willen komen tot een gecombineerde stimulering
van vraag en aanbod van biobased grondstoffen op basis van in Nederland geteelde gewassen
(zoals vlas, hennep en olifantsgras). Zo wordt er gewerkt aan een subsidiebonus voor
milieuvriendelijke isolatie in de subsidieregelingen ISDE, SVOH en SVVE. Ik ga in
de voorliggende beantwoording nader in op de inzet om te komen tot duurzamere (isolatie)materialen
en op de rol die Nederlands riet daarbij kan hebben.

Het klopt dat er een meldcode is aangevraagd en verleend voor Chinees riet en nog
niet voor Nederlands riet. In een gesprek met de Nederlandse Vakfederatie Rietdekkers
heb ik begrepen dat zij voor Nederlands riet de procedure zijn gestart voor het maken
van een prestatieverklaring voor de isolatiewaarde van het materiaal. De resultaten
daarvan komen medio mei beschikbaar. Daarna kunnen zij ook een meldcode aanvragen.
Ik vind dit goed nieuws.

Het product Chinees riet is, net als bij andere aanvragen voor een meldcode, getoetst
aan de minimum isolatiewaarde die vereist is om in aanmerking te komen voor ISDE-subsidie
(Rd-waarde van minimaal 3,5 m2K/W). Bij isolatiematerialen wordt daarbij om een prestatieverklaring
of kwaliteitsverklaring gevraagd van een onafhankelijk instituut (bijvoorbeeld een
zogenoemde BCRG-verklaring). Omdat het aangevraagde product aan de isolatievereisten
bleek te voldoen, is het opgenomen op de meldcodelijst.

Vraag 2

Kunt u bevestigen dat riet een goed materiaal is om (relatief) goedkoop en biobased
daken te dekken en zo woningen te isoleren?

Antwoord 2

Voor Chinees riet zoals het op de meldcodelijst staat is een BCRG-verklaring afgegeven
waaruit blijkt dat het materiaal aan de isolatiewaarden van de ISDE-regeling voldoet.
De prijs van riet en de kosten van het aanbrengen kunnen zeer uiteenlopen, daar kan
ik geen algemene uitspraak over doen. Binnen de definitie die wordt gehanteerd door
de stichting Nationale Milieudatabase is op basis van de voorhanden informatie te
constateren dat riet een hernieuwbaar materiaal is van hergroeibare, biologische oorsprong.1

Vraag 3

Wat is de reden dat onderscheid wordt gemaakt tussen Chinees geteeld riet en riet
uit andere delen van de wereld? Heeft dit te maken met de isolatiewaarde van het riet?

Antwoord 3

Ook voor Nederlands riet kan een meldcode worden aangevraagd die zal worden verleend
als kan worden aangetoond dat het voldoet aan de vereiste minimum isolatiewaarde.
De ISDE-regeling maakt niet op voorhand onderscheid naar land van herkomst, het onderscheid
met Chinees riet komt doordat hier een meldcode voor werd aangevraagd en niet voor
Nederlands (of Europees) riet. Zoals ik in mijn antwoord op vraag 1 schreef, is voor
Nederlands riet de procedure gestart voor het maken van een prestatieverklaring van
de isolatiewaarde en kan daarna een meldcode worden gevraagd.

Vraag 4

Kunt u met wetenschappelijk onderzoek aantonen dat de isolatiewaarde van Chinees riet
zodanig veel hoger ligt dat dit de voorkeur krijgt boven lokaal geproduceerd riet?
Hoe wordt hierin meegewogen dat Chinees riet een afstand moet afleggen van zo’n 8.000
kilometer?

Antwoord 4

Momenteel wordt onderzocht hoe een goede milieuprestatie van isolatiemateriaal – bijvoorbeeld
bij biobased isolatiematerialen – kan worden gewaardeerd in de subsidieregelingen
voor isolatie. Uw Kamer zal hierover voor het zomerreces nader worden geinformeerd.
De meldcode voor Chinees riet is niet toegekend op basis van een vergelijking met
lokaal geproduceerd riet. Er is gecontroleerd of uit de prestatieverklaring of kwaliteitsverklaring
bleek dat het voldeed aan de minimum vereiste isolatiewaarde. In de ISDE-regeling
zijn geen voorwaarden opgenomen voor het land van herkomst van de gebruikte materialen
en wordt niet meegenomen hoe groot de afstand is die het materiaal heeft afgelegd.
Overigens is de vraag naar riet sinds enkele decennia al aanzienlijk groter dan de
productie van riet in Nederland, waardoor er ook riet geïmporteerd wordt. Chinees
riet heeft een groot aandeel in deze import.

Vraag 5

Is er (toe)zicht op de duurzaamheid van Chinees riet?

Antwoord 5

In het kader van de Europese Renewable Energy Directive is er toezicht op duurzaamheidscriteria
voor biogrondstoffen voor energietoepassingen die worden gebruikt voor de opwekking
van energie.

Als onderdeel van het Duurzaamheidskader Biogrondstoffen en de bijbehorende uitvoeringsagenda
heeft het kabinet aangekondigd dat voor alle biogrondstoffenstromen en -toepassingen
(met uitzondering van de inzet van biogrondstoffen voor vezels en voor voedselproductie)
duurzaamheidscriteria gaan gelden, dus niet alleen voor de opwekking van energie maar
ook voor toepassing van biogrondstoffen in andere sectoren zoals de bouw. Het gaat
daarbij om biogrondstoffenstromen en -toepassingen die door de overheid gestimuleerd
of gereguleerd worden. Hierop zal ook toezicht bestaan. Uw Kamer wordt binnenkort
geïnformeerd over de stand van zaken van het traject dat leidt tot de implementatie
van de duurzaamheidscriteria voor biogrondstoffen in wet- en regelgeving.

Vraag 6

Deelt u de mening dat de productie van Nederlands riet een belangrijk alternatief
verdienmodel kan zijn voor boeren in veenweidegebieden die willen overschakelen op
duurzame natte teelten?

Antwoord 6

Ja, ik deel die mening. Zoals aangegeven in de Kamerbrief van 23 december 2022 van
de Minister voor VRO over de grondstoffenvoorzieningszekerheid (Kamerstuk 32 852/32 847, nr. 223) wordt gewerkt aan de ontwikkeling van een verdienmodel om de overstap voor akkerbouwers
naar de teelt van vezelgewassen (en daarbinnen duurzame natte teelten) aantrekkelijk
te maken. Naast de ontwikkeling van (natte) teelttechnieken is ook de ontwikkeling
van de keten en het stimuleren van de vraagkant (i.c. bouwers en opdrachtgevers) van
belang. Momenteel is het aantal initiatieven nog beperkt en bestaat het vaak nog uit
losse schakels. Deze losse schakels moeten worden gekoppeld tot een samenhangende
keten van boer tot bouwer.

Vraag 7

Bent u het eens dat het toepassen van de subsidieregeling op alleen Chinees geproduceerd
riet een ongelijk speelveld creëert binnen de sector? Kunt u een inschatting maken
van de omvang van het concurrentienadeel voor Nederlandse riettelers?

Antwoord 7

Zoals aangegeven werkt de Vakfederatie Rietdekkers aan een prestatieverklaring voor
Nederlands riet en kan zij daarna een meldcode aanvragen. In de ISDE-regeling wordt
in beginsel geen onderscheid gemaakt in land van herkomst van de gebruikte isolatiematerialen.

Vraag 8

Kunt u toelichten in hoeverre dit onderscheid in de subsidieregeling conform de Europese
staatssteunregels is?

Antwoord 8

Zie antwoord op vraag 7.

Vraag 9

Verlenen andere EU-lidstaten ook subsidie aan de import van Chinees riet?

Antwoord 9

Ik ben niet bekend met subsidieregelingen bij andere EU-lidstaten waarbij Chinees
riet wel wordt bevoordeeld ten opzichte van riet uit andere landen.

Vraag 10

Kunt u uitleggen hoe deze subsidieregeling tot stand is gekomen, wie de aanvragers
waren, welke stakeholders zijn geraadpleegd en welke onderzoeken hieraan ten grondslag
lagen?

Antwoord 10

Sinds 1 januari 2021 kan door woningeigenaren voor isolatiemaatregelen subsidie worden
aangevraagd binnen de ISDE. Sinds begin af aan gelden er voor de isolatiemaatregelen
kwaliteitscriteria waarvan de isolatiewaarde de belangrijkste is. De regeling wordt
gemonitord en periodiek geëvalueerd.

Vraag 11

Zijn er meer voorbeelden van (vrijwel) identieke producten waarbij de een wel en de
ander geen subsidie krijgt?

Antwoord 11

Zoals aangegeven kunnen ook leveranciers van Nederlands riet een aanvraag doen om
hun product op de meldcodelijst van de ISDE te plaatsen. De voornaamste voorwaarde
waar isolatiemateriaal aan moet voldoen om in aanmerking te komen voor ISDE-subsidie
is dat het voldoet aan de minimum vereiste voor wat betreft de isolatiewaarde. Producten
die (net) niet voldoen aan deze voorwaarde vallen af. Ik ben niet bekend met een voorbeeld
van (vrijwel) identieke producten waarbij de een wel en de ander niet voor subsidie
in aanmerking komt.