Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Koerhuis over het bericht dat klimaatactivisten Eindhoven Airport betreden

Antwoord van Minister Harbers (Infrastructuur en Waterstaat) (ontvangen 19 april 2023).

Vraag 1

Kent u het bericht «Klimaatactivisten betreden Eindhoven Airport»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Wat is uw reactie op dit bericht?

Antwoord 2

Op 25 maart jl. heeft Extinction Rebellion (XR) op Eindhoven Airport gedemonstreerd.
Parallel aan deze aangekondigde demonstratie heeft een groep van ongeveer honderdvijftig
mensen besloten niet op de aangewezen plek te demonsteren en zich toegang te verschaffen
tot het niet-openbare, civiele gedeelte van het luchtvaartterrein door een hek open
te knippen. Besluitvorming over het al dan niet optreden tegen demonstraties ligt
bij het lokale gezag.

In dit geval heeft het lokale gezag, op advies van de leden van de lokale vierhoek
(burgemeester, Openbaar Ministerie, Politie en Koninklijke Marechaussee) besloten,
voor de duur van de aangekondigde demonstratie niet op te treden, maar de demonstranten
wel weg te houden van het militair deel van de luchthaven en het kritische deel waar
vliegtuigen taxiën en landen en opstijgen. Eindhoven Airport, de Koninklijke Marechaussee
en de politie hebben aangegeven dat er geen sprake is geweest van een gevaar voor
het vliegverkeer.

Vraag 3

Herinnert u zich het bericht «Meer dan 400 klimaatactivisten aangehouden voor actie
op Schiphol»?2

Antwoord 3

Ja.

Vraag 4

Hoe heeft het kunnen gebeuren dat na de acties op Schiphol nu op Eindhoven Airport
klimaatactivisten eenvoudig de hekken van een luchthaven hebben doorgeknipt en het
luchthaventerrein hebben kunnen opwandelen?

Antwoord 4

Het faciliteren van demonstraties en het al dan niet optreden tegen demonstraties
ligt bij het lokale gezag. Uit navraag bij de lokale vierhoek blijkt dat een groep
van ongeveer honderdvijftig demonstranten na het openknippen van een toegangshek het
niet openbare, civiele deel van het luchthaventerrein hebben betreden. Daarna hebben
de Koninklijke Marechaussee en de politie onmiddellijk een menselijke ring om de demonstranten
gevormd in de nabijheid van het toegangshek.

Het lokale gezag heeft vervolgens besloten, op basis van advies van leden van de lokale
vierhoek, niet op te treden gedurende de periode die ook voor de aangekondigde demonstratie
gold.

Vraag 5

Welke maatregelen worden genomen om in de toekomst te voorkomen dat klimaatactivisten
eenvoudig een luchthaventerrein kunnen binnendringen en er kunnen verblijven?

Antwoord 5

Tegen het binnendringen van het niet-openbare deel van de luchthaven kan door het
OM worden opgetreden op grond van artikel 162(a) c.q. 163 Wetboek van Strafrecht dan
wel 62a van de Luchtvaartwet. Dat blijft het uitgangspunt voor het OM. Bij demonstraties
geldt echter dat de burgemeester op basis van de Wet openbare manifestaties (Wom)
een afweging maakt of, hoe en in welke mate een demonstratie, al dan niet onaangekondigd
en al dan niet op openbaar gebied, wordt gefaciliteerd.

Optreden tegen demonstranten die zich op een terrein begeven waar ze niet mogen komen,
zoals een luchthaventerrein, wordt per geval door het lokale gezag beoordeeld. Ook
in de toekomst zal de inzet van Koninklijke Marechaussee en politie altijd plaatsvinden
onder aansturing van het lokale gezag.

Vraag 6

Hoe kan het dat een deel van de klimaatactivisten eenvoudig het luchthaventerrein
weer heeft kunnen afwandelen en niet is opgepakt op basis van de Luchtvaartwet en
het verbod om een luchtvaartterrein binnen te dringen en erop te verblijven?

Antwoord 6

Nadat de demonstranten het luchthaventerrein hadden betreden, hebben de Koninklijke
Marechaussee en de politie onmiddellijk een menselijke ring om de demonstranten gevormd
in de nabijheid van het toegangshek, op het civiele gedeelte van de luchthaven. Het
lokale gezag heeft vervolgens besloten, op basis van het advies van de lokale vierhoek,
niet op te treden gedurende de periode die ook voor de aangekondigde demonstratie
gold. Na die periode werd aan de demonstranten de gelegenheid geboden vrijwillig te
vertrekken. Een aantal demonstranten heeft hiervan gebruik gemaakt. De overige demonstranten
zijn vervolgens aangehouden op grond van artikel 62 a lid 2 van de Luchtvaartwet.

Vraag 7

Hoeveel vluchten zijn geannuleerd, (tijdelijk) niet geland, (tijdelijk) niet opgestegen
of uitgeweken, doordat Schiphol, Eindhoven Airport, luchtverkeersleiding of piloten
zich hiertoe gedwongen hebben gevoeld als gevolg van de klimaatacties?

Antwoord 7

Eindhoven Airport heeft laten weten dat op vrijdag 24 maart één vlucht die gepland
stond voor zaterdag 25 maart preventief geannuleerd is. Op de dag zelf waren er geen
annuleringen of vluchten die moesten uitwijken. Acht uitgaande vluchten waren vertraagd
(met een maximum van 108 minuten).

Vraag 8

Wat is de schade voor Schiphol, Eindhoven Airport, luchtvaartmaatschappijen en passagiers
(door annulering, vertraging en uitwijking) als gevolg van de klimaatacties?

Antwoord 8

Eindhoven Airport heeft laten weten dat de schade als gevolg van klimaatacties bij
annulering, vertraging en uitwijking niet anders is dan in een andere situatie. De
schade aan de luchthaven beperkte zich tot een opengeknipt hek.

Vraag 9

In hoeverre wordt de schade voor Schiphol, Eindhoven Airport, luchtvaartmaatschappijen
en passagiers (door annulering, vertraging en uitwijking) verhaald op de klimaatactivisten?

Antwoord 9

Het verhalen van eventuele schade als gevolg klimaatdemonstratie is aan de partijen
die deze schade hebben ondervonden.

Vraag 10

Welke maatregelen worden genomen om de Luchtvaartwet in de toekomst beter te kunnen
handhaven?

Antwoord 10

Het onbevoegd betreden van beschermde delen van luchthaventerreinen betreft een overtreding
van artikel 162(a) c.q. 163 Wetboek van Strafrecht dan wel 62a van de Luchtvaartwet.
Het lokale gezag is verantwoordelijk voor de handhaving van de openbare orde en naleving
van de Wom, alsmede de strafrechtelijke handhaving op en rond luchthaventerreinen.
Vanuit deze verantwoordelijkheid heeft de lokale vierhoek direct opgetreden door onmiddellijk
een menselijke ring om de demonstranten te vormen waardoor de beveiliging van de burgerluchtvaart
niet is gevaar is geweest. In geval van demonstraties en protestacties wordt door
politiediensten op omzichtige wijze opgetreden, waarbij oog is voor proportionaliteit
van de inzet. Zie verder de reactie op vraag 4.