Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van Haga over de brandbrief van belangengroepen die de windindustrie in de Achterhoek willen stoppen en het groeiende verzet tegen de komst van windmolens in Overijssel

Antwoord van Minister Jetten (Klimaat en Energie) (ontvangen 27 maart 2023)

Vraag 1

Bent u bekend met de brandbrief van belangengroepen die de windindustrie in de Achterhoek
willen stoppen?1

Antwoord 1

Ja, ik ben bekend met deze brief.

Vraag 2

Bent u bekend dat naast Gelderland ook Overijssel geconfronteerd gaat worden met de
komst van grote windturbines (rondom Staphorst en De Lutte) en dat ook daar het verzet
groeit?

Antwoord 2

Ja, ik ben bekend met het RES-bod vanuit de betrokken regio’s en de daarbij horende
ambitie voor windenergie op land binnen deze twee provincies.

Vraag 3

Kunt u inhoudelijk reageren op de kritiek die de belangengroepen uiten in hun brandbrief?
Graag een gedetailleerd antwoord.

Antwoord 3

Nederland heeft als doel om in 2030 55% minder CO2 uit te stoten ten opzichte van 1990 en om in 2050 klimaatneutraal te zijn. Dit betekent
dat de opwek van energie anders moet. In het Klimaatakkoord is afgesproken dat in
2030 ten minste 35 TWh wordt opgewekt door middel van windturbines op land of grootschalig
zon-pv en jaarlijks 95 TWh aan windenergie van zee in 2031. Voor de opwek van windenergie
wordt sterk ingezet op zee, maar ook windenergie op land is onmisbaar voor de energietransitie
en het behalen van onze klimaatdoelen.

De Noordzee alleen biedt niet genoeg ruimte om aan de gehele toekomstige Nederlandse
energievraag te voldoen. Daarnaast brengt windenergie op zee nog een uitdaging met
zich mee: de vraag en aanbodkant van het energieverbruik. Op de opweklocatie van wind
op zee is geen elektriciteitsvraag, waardoor de energie moet worden getransporteerd
naar transformatorstations op land. Er is dus ook een ruimtelijke impact doordat er
hoogspanningsmasten voor nodig zijn. Het meest efficiënt is om de lengte van het transport
zo kort mogelijk te houden door opwek en verbruik dicht bij elkaar te realiseren.

De in totaal 30 Regionale energie strategieën hebben in een zorgvuldig proces hun
gezamenlijke, democratisch vastgestelde ambities voor hernieuwbare energie op land
vastgelegd in de RES 1.0. Momenteel zijn de RES-regio’s bezig met de uitvoering van
plannen en de verbinding met andere opgaven in de leefomgeving.

Ik onderschrijf het belang dat tijdens de vergunningverlening voor windturbines alle
effecten op een zorgvuldige manier worden afgewogen, dus ook de effecten op de leefomgeving
en gezondheid. In Nederland zijn de gezondheidseffecten van windturbines tot nu toe
gereguleerd met normen voor geluid, externe veiligheid en slagschaduw. De Staatssecretaris
van IenW werkt momenteel aan nieuwe landelijke milieunormen op basis van een plan-MER.

Vraag 4

Deelt u de mening dat draagvlak onder de bevolking belangrijk is? Zo ja, waarom bouwt
u onverdroten verder aan nieuwe windturbines, terwijl er 0,0 draagvlak is?

Antwoord 4

Een goede betrokkenheid van inwoners bij de energietransitie is essentieel. Daarom
zijn er afspraken gemaakt in het Klimaatakkoord over zowel procesparticipatie als
over financiële participatie bij projecten voor hernieuwbare energie op land. Er wordt
gestreefd naar 50% eigendom van de lokale omgeving van de productie van wind en zonne-energie
op land in 2030 om de lusten en lasten van de energietransitie eerlijk te verdelen
en het lokaal zeggenschap te vergroten. Gemeenten hebben, net als de rijksoverheid
en provincies een stimulerende en regisserende rol bij het zorgen voor draagvlak voor
duurzame energie-initiatieven.

Vraag 5

Bent u bekend met het feit dat uit onderzoek steeds duidelijker wordt dat gezondheidsschade
door geluid, slagschaduw en laagfrequente trillingen vaker voorkomt dan werd aangenomen?
Zo ja, deelt u daarbij de mening dat een overheid niet mag sollen met de volksgezondheid
van haar inwoners en wilt u de bouw van nieuwe windturbines in Gelderland en Overijssel
subiet stopzetten?

Antwoord 5

De gezondheidseffecten als gevolg van windturbines worden serieus genomen. Op basis
van een verkenning door het RIVM worden daarom twee opdrachten voor gezondheidsonderzoek
verstrekt. Hierover heb ik u op 6 juli 2022 geïnformeerd (Kamerstuk 32 812, nr. 76). Binnen het eerste onderzoek zijn er aanwijzingen voor andere gezondheidseffecten
die soms in verband worden gebracht met windturbinegeluid, maar nu nog niet wetenschappelijk
zijn aangetoond. Om het onderzoek uit te voeren worden bestaande gezondheidsresultaten
van omwonenden van windturbines onderzocht en met elkaar vergeleken, om zo in kaart
te brengen of er gezondheidsklachten zijn die vaker voorkomen in de buurt van windturbines.
Het eindrapport van dit onderzoek zal naar verwachting in september 2023 verschijnen.
Het tweede onderzoek zal de bestaande wetenschappelijke kennis met bekende effecten
zoals hinder en slaapverstoring aangevuld door middel van een dosis-effect studie.
Een offerteaanvraag wordt in het tweede kwartaal van 2023 uitgezet.