Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Brekelmans en Van Wijngaarden over het bericht ‘Treasury Targets Global Sanctions Evasion Network Supporting Russia’s Military-Industrial Complex’.

Antwoord van Minister Hoekstra (Buitenlandse Zaken) (ontvangen 16 maart 2023).

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Treasury Targets Global Sanctions Evasion Network Supporting
Russia’s Military-Industrial Complex»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Klopt het dat deze personen en entiteiten ook Europese sancties tegen Rusland overtreden,
als zij zoals de leden van het Zimenkov-netwerk bijvoorbeeld hoogtechnologische goederen
aan de Russische defensiesector leveren of zakendoen met Rosoboroneksport?

Antwoord 2

In algemene zin is het direct of indirect exporteren van de meeste hoogtechnologische
goederen – opgenomen in EU-verordening 833/2014 – vanuit de EU naar Rusland verboden.
Rosoboroneksport is daarnaast een gesanctioneerde entiteit onder EU-verordening 269/2014,
waardoor het verboden is om met dit bedrijf enige transactie aan te gaan of om er
enige tegoeden of economische middelen aan ter beschikking te stellen, direct dan
wel indirect. Het kabinet heeft echter geen eigenstandige informatie over deze specifieke
casuïstiek.

Vraag 3

Welke daden waarvoor de Verenigde Staten op 1 februari 2023 de in vraag één vermeldde
sancties heeft uitgevaardigd zijn op dit moment niet verboden onder Europese Unie
(EU)-sancties?

Antwoord 3

Zie antwoord op vraag 2.

Vraag 4

Welke stappen bent u voornemens te zetten om ervoor te zorgen dat deze personen en
entiteiten ook op de Europese sanctielijsten terecht komen, nu het achtste sanctiepakket
een grond biedt om personen en entiteiten vanwege sanctieontwijking te sanctioneren?

Antwoord 4

EU-sancties zijn een instrument van het EU-buitenlandbeleid (GBVB). Vijf van de zes
entiteiten in dit bericht zijn gevestigd in de EU. Dientengevolge staan er andere
(rechts)instrumenten ter beschikking aan de nationale autoriteiten, zoals bijvoorbeeld
strafrechtelijke vervolging. Dit is aan de relevante autoriteiten binnen de betreffende
lidstaat.

Daarnaast is Nederland in EU-verband voortdurend in gesprek over het toevoegen van
personen en entiteiten aan sanctielijsten en levert een actieve bijdrage aan nieuwe
sancties. Voor personen en entiteiten die buiten de EU gevestigd zijn geldt dat er
de mogelijkheid bestaat om deze op te nemen in de sanctieverordening wanneer zij voldoen
aan de daartoe gestelde criteria. Het kabinet kan echter niet ingaan op specifieke
sanctievoorstellen.

Vraag 5

Klopt het dat de Verenigde Staten op 1 februari 2023 ook hebben opgetreden tegen personen
en entiteiten die zich bevinden op het grondgebied van EU-lidstaten Cyprus en Bulgarije?

Antwoord 5

De sancties van de VS richten zich op personen met de Cypriotische nationaliteit waarvan
niet bekend is waar zij zich precies bevinden. Daarnaast betreft het entiteiten die
juridisch gevestigd zijn in Cyprus en Bulgarije, maar waarvan niet bekend is of zij
zich ook daadwerkelijk bevinden op het grondgebied van die landen.

Vraag 6

Welke stappen hebben Cyprus en Bulgarije zelf genomen om deze personen en entiteiten
te bestraffen?

Antwoord 6

In openbare bronnen is tot nu toe geen informatie te vinden over acties van de Bulgaarse
en Cypriotische autoriteiten tegen deze personen en bedrijven. Het kabinet heeft geen
aanleiding om te twijfelen aan de handhavende autoriteiten van andere EU-lidstaten.

Vraag 7

Klopt het dat EU-lidstaten ook onder de huidige EU-regelgeving verplicht zijn op te
treden tegen deze personen en entiteiten?

Antwoord 7

Sancties zijn juridisch bindend voor eenieder en alle lidstaten dienen ervoor te zorgen
dat de sancties geïmplementeerd en nageleefd worden. Handhaving is een nationale competentie
van de individuele lidstaten en hun relevante autoriteiten, evenals het besluit om
over te gaan tot handhaving en vervolging. Zo bepaalt het OM in Nederland volgens
het opportuniteitsbeginsel welke zaken worden vervolgd.

Vraag 8

Welke veranderingen zou de door de Europese Commissie voorgestelde harmonisering van
bestraffing van sanctieovertreding in bovengenoemde casus brengen?2

Antwoord 8

Met de door de Europese Commissie voorgestelde harmonisering van strafbaarstelling
van sanctieovertreding worden de definities van strafbare feiten die verband houden
met de schending van beperkende maatregelen van de EU op elkaar afgestemd. Dit zorgt
ervoor dat de strafbaarstelling in alle lidstaten gelijk wordt getrokken en dat eventuele
zaken op vergelijkbare wijze kunnen worden opgepakt en bestraft.

Vraag 9

Welke drukmiddelen zijn er op dit moment binnen de EU, bijvoorbeeld bij de Europese
Commissie, als Cyprus en Bulgarije niet adequaat optreden tegen overtreders van de
sancties?

Antwoord 9

Sancties zijn juridisch bindend voor eenieder en de lidstaten dienen ervoor te zorgen
dat de sancties geïmplementeerd en nageleefd worden. De lidstaten dienen daarbij te
zorgen voor effectieve handhaving. De Europese Commissie monitort de implementatie
van sancties door de lidstaten, heeft hierin een coördinerende rol en bespreekt dit
op reguliere basis met de lidstaten. Een belangrijk instrument om gelijke interpretatie
te bevorderen zijn niet-bindende guidance-documenten die de Commissie kan uitbrengen. Tenslotte heeft de Commissie instrumenten
om de implementatie af te dwingen, bijvoorbeeld door systematische rapportage te vragen
van alle lidstaten over hun inspanningen. Bij systematische niet-naleving van EU-recht
heeft de Commissie de bevoegdheid om infractieprocedures te starten bij het EU Hof
van Justitie.