Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Vestering over onjuiste beantwoording van Kamervragen over het gebrek aan ventilatie in varkensstallen

Antwoord van Minister Adema (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) (ontvangen 13 maart
2023)

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van de waarschuwing van een agrarisch adviseur op het gebied
van stalklimaat, tevens lid van het Klimaatplatform Varkenshouderij, dat veel varkenshouders
geneigd zijn de ventilatie te laag in te stellen om te besparen op stookkosten met
als gevolg dat de concentraties ammoniak en CO2 gevaarlijk hoog kunnen oplopen?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Kunt u bevestigen dat u dit anderhalve week geleden nog ontkende, in antwoord op onze
schriftelijke vragen over precies dit soort signalen, waarbij u schreef »het uitvoeren
van extra controles heeft niet zoveel zin, omdat (…) er niet minder wordt geventileerd»?2

Antwoord 2

Ik heb in mijn beantwoording aangegeven dat in het begin van de energiecrisis op vele
bedrijven en in de vakpers (ook bij andere sectoren) aandacht is geweest voor energiebesparing.
Er is in de vakpers en op klimaatdagen georganiseerd door het Klimaatplatform voor
Varkenshouderij en de Productenorganisatie Varkenshouderij (POV) aangegeven wat de
gevolgen zijn voor het stalklimaat als er minder geventileerd wordt. Deze zien zowel
op het thermocomfort en impact voor de varkens, als op negatieve gevolgen voor het
economisch rendement. Er zijn verder geen concrete signalen of informatie bekend dat
er minder wordt geventileerd in varkensstallen om te besparen op stookkosten. Om deze
reden heeft het uitvoeren van extra controles, in mijn optiek, weinig toegevoegde
waarde. Tevens controleert de NVWA bij reguliere inspecties in varkensstallen het
stalklimaat, inclusief de concentratie van ammoniak. Wel is gebleken dat aanscherping
van het huidige handhavingsprotocol nodig is om effectief te kunnen handhaven. Dit
heb ik ook in de beantwoording aangegeven.

Vraag 3

Kunt u bevestigen dat u hierbij niet eens bereid was om in kaart te brengen hoe hoog
de ammoniakconcentraties in Nederlandse varkensstallen op dit moment liggen?

Antwoord 3

Ja, dat klopt. Het Klimaatplatform voor Varkenshouderij en de POV zetten zich al in
om de kennis over het belang van een goed stalklimaat en ventilatie onder varkenshouders
te verbeteren. Ook werkt LNV samen met de NVWA aan de invulling van de open norm rondom
het stalklimaat van varkens. Het in kaart laten brengen van de hoogte van ammoniakconcentraties
bij Nederlandse varkensstallen is een kostbaar en tijdrovend proces. De vraag is wat
het in kaart brengen van de ammoniakconcentraties precies aan extra informatie ten
behoeve van verdere verbetering van het stalklimaat oplevert, gezien de acties die
al worden uitgevoerd.

Vraag 4

Op basis van welke informatie heeft u deze antwoorden gegeven?

Antwoord 4

Op basis van beschikbare kennis binnen mijn departement, waarbij voor de beantwoording
tevens informatie is opgehaald bij de NVWA, Wageningen University and Research en
de secretaris van het Klimaatplatform Varkenshouderij en bij de Producentenorganisatie
Varkenshouderij.

Vraag 5

Heeft u, voordat u de beantwoording naar de Kamer stuurde, ook navraag gedaan naar
de daadwerkelijke situatie in varkensstallen op dit moment? Zo ja, hoe en bij wie?

Antwoord 5

Ik heb mij een beeld gevormd van de situatie in varkensstallen op basis van de informatie
die de partijen die zijn bevraagd mij konden verstrekken.

Vraag 6

Deelt u de mening dat u de Kamer verkeerd heeft geïnformeerd? Hoe beoordeelt u dit?

Antwoord 6

Nee, die mening deel ik niet. In de beantwoording van de vorige Kamervragen heb ik
aangegeven dat er aandacht is geweest, en ook nog steeds is, voor het belang van goed
ventileren in varkensstallen. Vanuit de signalen die ik heb ontvangen, onder andere
uit navraag bij de eerder genoemde partijen, zijn er geen concrete voorvallen bekend
van varkenshouders die te minimaal ventileren om te besparen op stookkosten en elektriciteitskosten.
Mede omdat dit, naast een negatief effect op het dierenwelzijn, óók een negatief effect
heeft op het economische rendement. Dat wil niet zeggen dat met alle zekerheid gesteld
kan worden dat het nooit gebeurt. Daarom vind ik het goed dat ook de sector en de
vakpers aandacht blijft vragen voor het belang van goede ventilatie.

Vraag 7

Erkent u dat miljoenen varkens deze winter mogelijk extra hebben geleden door giftige
staldampen als gevolg van gebrekkige ventilatie? Gaat u alsnog actie ondernemen om
dit vanaf nu te voorkomen, bijvoorbeeld door extra controles te laten uitvoeren op
schadelijke ammoniakconcentraties in varkensstallen?

Antwoord 7

Houders van varkens dienen zorg te dragen voor een goed stalklimaat, zij zijn daarvoor
verantwoordelijk. Ik verwacht van hen dat zij hier voldoende aandacht aan besteden,
in het belang van dierenwelzijn en diergezondheid. Dit is uiteraard ook het belang
van hun eigen gezondheid en dat van hun medewerkers. Mijn Ministerie werkt samen met
de NVWA aan het invullen van de open norm rondom stalklimaat. De WUR onderzoekt, in
opdracht van LNV, de mogelijkheden om het huidige handhavingsprotocol aan te scherpen
en te verduidelijken. Zodat NVWA-inspecteurs beter kunnen vaststellen of het stalklimaat
al dan niet schadelijk is. De uitkomst van dit onderzoek wordt eind Q1 verwacht. Het
is de inzet voor de zomer de open norm nader ingevuld te hebben. Mijn inziens wordt
hiermee duidelijkheid gecreëerd met betrekking tot de vereisten voor stalklimaat voor
varkens. In het belang van de houders, die hun verantwoordelijkheid, waar nodig, beter
kunnen nemen en ten behoeve van de handhaafbaarheid. Op deze manier kan het stalklimaat
voor varkens structureel verbeteren. Mijn inziens zullen deze genoemde concrete activiteiten
meer effect hebben op het verbeteren van het stalklimaat voor varkens, dan het in
kaart brengen van de huidige ammoniakconcentraties.

Vraag 8

Kunt u deze vragen ieder afzonderlijk en binnen de gebruikelijke termijn van drie
weken beantwoorden?

Antwoord 8

Ik heb mijn best gedaan de vragen zo spoedig mogelijk te beantwoorden.