Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Kröger en Bromet over het bericht 'Schiphol gaf al ruim 16 miljoen euro uit in jacht op stikstofrechten'

Antwoord van Minister Van der Wal-Zeggelink (Natuur en Stikstof), mede namens de Staatssecretaris
van Infrastructuur en Waterstaat en de Minister van Financiën (ontvangen 15 februari
2023). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2022–2023, nr. 1143.

Vraag 1

Kent u het bericht «Schiphol gaf al ruim 16 miljoen euro uit in jacht op stikstofrechten»?1

Antwoord 1

Ik ben bekend met dat bericht.

Vraag 2

Klopt het dat Schiphol inderdaad voor reeds 16 miljoen euro boerderijen of stikstofrechten
van boerderijen heeft opgekocht?

Antwoord 2

Schiphol heeft mij bericht dat zij agrarische bedrijven (gedeeltelijk) heeft aangekocht.
Op basis van indicatieve berekeningen gaat Schiphol ervan uit dat er als gevolg van
deze transacties bij de door haar aangevraagde activiteiten voor de luchthaven Schiphol
geen toename is van stikstofdepositie. Op het moment dat de door Schiphol uitgevraagde
validatie op deze berekeningen is afgerond kan definitief worden vastgesteld of de
volledige opgave is gemitigeerd of

dat er nog aanvullende externe maatregelen nodig zijn. Uiteraard zal ik dat als bevoegd
gezag, nadat de passende beoordeling op dit punt is aangevuld, ook toetsen.

Vraag 3

Klopt het dat Schiphol voornemens is om nog meer boerderijen of stikstofrechten van
boerderijen op te kopen?

Antwoord 3

Nee zie antwoord op vraag 2.

Vraag 4

In hoeverre zijn uw ministeries betrokken bij deze transacties? Was u hiervan op de
hoogte? Is hier overleg over gevoerd, toestemming verleend of instemming gesuggereerd?

Antwoord 4

Het is belangrijk dat Schiphol voldoet aan de wet- en regelgeving en in het bezit
komt van een natuurvergunning. Het handelen van Schiphol is in lijn met het uitgangspunt
dat initiatiefnemers in het kader van een aanvraag om een natuurvergunning zelf verantwoordelijk
zijn om stikstofuitstoot te mitigeren, bijvoorbeeld door extern te salderen. Dit uitgangspunt
heeft het kabinet ook richting initiatiefnemers, waaronder Schiphol, uitgedragen.
Zie bijvoorbeeld de Kamerbrief van 4 oktober 2019, Kamerstuk 32 670, nr. 167). De regels die voor extern salderen gelden, zijn vastgelegd in beleidsregels (Stcrt
2020, 52486) en zijn voor alle initiatiefnemers gelijk, en gelden dus ook voor Schiphol.

Van enige betrokkenheid van de ministeries bij de transacties is geen sprake.

Vraag 5

Hoe beziet u het opkopen van boerderijen door de Schiphol Group in het licht van de
aangenomen Kamermoties hierover?2

Antwoord 5

Er komt nog een afzonderlijke reactie op de moties. Zonder hierop vooruit te willen
lopen, merk ik wel op dat richting Schiphol steeds is gecommuniceerd dat de luchthaven
zo snel mogelijk over de vereiste natuurvergunning dient te beschikken en daarvoor,
zo nodig, de nodige maatregelen dient te treffen. Schiphol heeft geen uitzonderingspositie
en is steeds gewezen op haar eigen verantwoordelijkheid voor een natuurvergunning.

Niettemin herkent het kabinet de wens van de moties om meer regie te hebben over de
inzet van stikstofruimte. Daarom is in de Kamerbrief van 25 november jl. aangegeven
dat de insteek van het kabinet is om steviger regie te voeren op het uitgeven van
stikstofruimte aan prioritaire projecten van nationaal belang, waaronder PAS-meldingen.
Zo zet het kabinet in op het registreren van alle vrijkomende en vrijvallende ruimte
en het aanscherpen van de interbestuurlijke afspraken over extern salderen. Ook worden
de mogelijkheden uitgewerkt om in het kader van gebiedsprocessen met voorrang te sturen
op gebruik van emissieruimte en om een voorkeursrecht te vestigen op grond met een
agrarische functie.

De aankondiging van dit nieuwe beleid laat onverlet dat het op dit moment in het kader
van de Wet natuurbescherming is toegestaan om mitigerende maatregelen te nemen door
extern te salderen. Private ondernemingen zijn vrij om met elkaar transacties aan
te gaan.

Vraag 6

Hoe en wanneer gaat u uitvoering geven aan deze Kamermoties?

Antwoord 6

Zie antwoord op vraag 5.

Vraag 7

Is de aankoop definitief? En zo nee, bent u voornemens hierop te handelen?

Antwoord 7

Er zijn private transacties gesloten. Ik kan daar niet in treden. Het staat Schiphol,
net als andere initiatiefnemers, vrij om private transacties aan te gaan. De regels
voor extern salderen zijn voor alle ondernemingen gelijk.

Vraag 8

Hoe gaat u voorkomen dat Schiphol zoals aangekondigd nog meer boerderijen opkoopt,
voordat er een nationale stikstofbank is, of er afspraken zijn over de verdeling van
stikstofruimte?

Antwoord 8

Zie de antwoorden op vraag 5 en 7.

Vraag 9

Klopt het dat overheden die boerderijen op willen kopen in het kader van natuurherstel
achter het net vissen, omdat Schiphol niet is gebonden aan de regels voor staatssteun
en dus meer mag bieden?

Antwoord 9

Op dit moment is het in het kader van de Wet natuurbescherming toegestaan om mitigerende
maatregelen te nemen door extern te salderen. Er is nu geen stikstofbank waaruit een
initiatiefnemer kan putten. Private ondernemingen zijn vrij om met elkaar transacties
aan te gaan.

Echter, zoals u weet willen we meer regie krijgen over de aankoop en inzet van stikstofrechten.
Aan dat nieuwe beleid wordt nu gewerkt, waarbij ook de wettelijke mogelijkheden om
een voorkeursrecht te vestigen worden verkend. Daarnaast zet het kabinet in op het
realiseren van een stikstofbank waarin de vrijvallende stikstof wordt geregistreerd.

Vraag 10

Zo ja, vindt u het wenselijk dat een staatsbedrijf op deze manier concurreert met
het algemeen belang of het overheidsbelang?

Antwoord 10

Zie antwoord op vraag 9; van oneerlijke concurrentie met overheden is geen sprake.
Daarnaast staat de Minister van Financiën als aandeelhouder op afstand. Het is aan
het bestuur van Schiphol om zorg te dragen voor operationele aangelegenheden. Het
voldoen aan wet- en regelgeving en het aanvragen van een natuurvergunning zijn dergelijke
operationele aangelegenheden.

Vraag 11

Welke andere bedrijven kopen boerderijen op om zo aan stikstofruimte te komen? Zit
hier ook industrie bij? Of alleen andere landbouwbedrijven? Is hier een overzicht
van?

Antwoord 11

Extern salderen is nu een gangbare wijze om een natuurvergunning te verkrijgen.

Uit de Tussenbalans extern salderen met veehouderijen, die op 25 november jl. met
uw Kamer is gedeeld, is gebleken dat het grootste deel van deze transacties (meer
dan 70%) binnen de agrarische sector heeft plaatsgevonden.

Toelichting:

Deze vragen dienen ter aanvulling op eerdere vragen terzake van de leden Van der Molen,
Boswijk en Inge van Dijk (allen CDA)), ingezonden 6 december 2022 (vraagnummer 2022Z24336) en van de leden Boucke en Tjeerd de Groot (beiden D66), ingezonden op 6 december
2022 (vraagnummer 2022Z24337).