Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Van Strien en Peter de Groot over de serie 'Kraken doe je zo' van NPO 3

Antwoord van Staatssecretaris Uslu (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap), mede namens
de Ministers van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening en van Justitie en Veiligheid
(ontvangen 14 februari 2023). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2022–2023,
nr. 1141.

Vraag 1

Bent u bekend met de serie «Kraken doe je zo» van NPO 3?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Bent u ervan op de hoogte dat het kraakverbod sinds 2010 inwerking is getreden en
bent u ermee bekend dat kraken op grond van artikel 138a Wetboek van Strafrecht een
misdrijf is?

Antwoord 2

Ja, daar ben ik mee bekend. Sinds 1 juli 2022 is bovendien een op initiatief van de
fracties van VVD en CDA wetswijziging in werking getreden waardoor de procedure rond
de ontruiming van kraakpanden wordt versneld.

Vraag 3

Deelt u de mening dat kraken diefstal is?

Antwoord 3

Die mening deel ik in zoverre dat zowel in het geval van kraken als diefstal wederrechtelijkheid
een element van de delictsomschrijving is. Diefstal en kraken verschillen in zoverre
van elkaar dat een kraker zich, anders dan een dief, fysiek niet van het object kan
distantiëren dat hij wederrechtelijk – als ware hij rechthebbende – betrokken heeft.

Vraag 4 en 5

Vindt u dat een serie waarin met onthutsend en ongebreideld enthousiasme wordt uitgelegd
hoe een misdrijf gepleegd moet worden in overeenstemming is met de publieke waarden
zoals bedoeld in artikel 2.1 lid 2 Mediawet?

Deelt u de mening dat het abnormaal en abject is dat met belastinggeld betaalde en
verspreidde video’s aanmoedigen tot het plegen van misdrijven?

Antwoord 4 en 5

Het is niet aan het kabinet om een oordeel te geven over de inhoud van afzonderlijke
programma’s of uitlatingen die daarin worden gedaan. Het kabinet onderschrijft het
belang dat het media-aanbod van publieke omroepen voldoet aan hoge journalistieke
en professionele kwaliteitseisen, zoals voorgeschreven in artikel 2.1, lid 2 onder
e van de Mediawet. Het Commissariaat voor de Media is als toezichthouder belast met
het toezicht op de naleving van de Mediawet. Als aangifte is gedaan bij de politie
en het Openbaar Ministerie zou tot strafrechtelijke vervolging overgaan, dan bepaalt
de rechter als onafhankelijke instantie of de grenzen van het recht zijn overschreden.

Vraag 6

Hoe is deze serie tot stand gekomen en wie heeft goedkeuring gegeven voor het maken
en verspreiden van deze serie?

Antwoord 6

Volgens BNNVARA is de serie tot stand gekomen op de gebruikelijke manier volgens het
intekenproces: de omroepvereniging, in dit geval BNNVARA, heeft – tegen de achtergrond
van de huidige woningcrisis – het idee om een programma te maken over kraken gepitcht
bij de NPO. Deze serie is bedoeld voor een jonge doelgroep omdat vooral zij nu te
maken hebben met woningnood. Om die reden is door BNNVARA gekozen voor plaatsing via
het platform Youtube en heeft de serie deze titel gekregen. De NPO heeft de serie
vervolgens toegekend. Het programma is intern gemaakt en aangeleverd bij de NPO. De
NPO heeft het vervolgens geplaatst op Youtube.

Vraag 7

Bent u bereid de NPO te verzoeken deze serie per ommegaande van de eigen kanalen van
de NPO en breder van het internet af te halen? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 7

Zie het antwoord op vraag 4 en 5.

Vraag 8

Bent u bereid het Commissariaat voor de Media te laten onderzoeken of de Mediawet
met deze serie overtreden wordt? Zo nee, waarom niet? Zo ja, kunt u de Kamer op de
korte termijn informeren wat de uitkomst van dit onderzoek is?

Antwoord 8

Het is van belang dat elke organisatie binnen het mediabestel vanuit zijn eigen rol
en taak functioneert. Het Commissariaat houdt als onafhankelijk toezichthouder toezicht
op programma’s. Als het Commissariaat concludeert dat de omroep zich niet houdt aan
de Mediawet, dan is het Commissariaat bevoegd om onderzoek te doen.

Vraag 9

Bent u er mee bekend dat sinds 2022, op initiatief van de VVD en het CDA, krakers
makkelijker uit panden kunnen worden gezet?

Antwoord 9

Ja, daar ben ik mee bekend. Overigens is voor de ontruiming een rechterlijke toets
vereist (artikel 551a Sv). Sinds 2022 vindt die rechterlijke toets op vordering van
de officier van justitie voorafgaand aan de ontruiming plaats. De rechter-commissaris
dient binnen drie dagen na de vordering van de officier van justitie te beslissen.
Doel van deze wetswijziging was versnelling van de procedure, niet zozeer om krakers
makkelijker uit panden te kunnen zetten.

Vraag 10

Staat het kabinet achter de wetgeving waarmee gekraakte huizen binnen drie dagen kunnen
worden ontruimd?

Antwoord 10

Het kabinet staat volledig achter geldende wetgeving.

Vraag 11

Is het aantal krakers de afgelopen jaren toegenomen of afgenomen? Kan de Minister
voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening dit cijfermatig onderbouwen?

Antwoord 11

Er vindt momenteel onderzoek plaats naar onder andere deze vraag. De Minister van
Justitie en Veiligheid zal u daar komend voorjaar nader over informeren.

Vraag 12

Heeft de Minister voldoende juridische instrumenten en capaciteit om het aantal krakers
terug te dringen?

Antwoord 12

Het strafrechtelijk instrumentarium, dat met opeenvolgende wetswijzigingen is aangescherpt,
biedt voldoende aanknopingspunten om op te treden. Daarnaast kunnen gemeenten gebruik
van de Leegstandwet en kunnen eigenaren van vastgoed leegstandbeheerders inschakelen
teneinde te voorkomen dat een pand wordt gekraakt.

Vraag 13

Zo ja, wat gaat de Minister doen om het kraakverbod beter te handhaven en het aantal
krakers terug te dringen?

Antwoord 13

Zie het antwoord op vraag 12.

Vraag 14

Bent u bereid de NPO aan te moedigen om met hetzelfde enthousiasme waarmee deze kraakserie
is gemaakt, ook een vervolgserie te laten maken waarin krakers een gekraakt pand weer
uitgezet worden?

Antwoord 14

Het kabinet heeft geen rol in de programmering van de NPO. Het is aan de omroepen
om conform de Mediawet artikel 2.88 vorm en inhoud van de programma’s van de publieke
omroep te bepalen. De NPO coördineert het aanbod.

Vraag 15

Op welke wijze gaat u het feit dat kraken een misdrijf is onder een breder publiek
bekend maken?

Antwoord 15

Ik zie geen aanleiding daartoe een initiatief te ondernemen. Het is algemeen bekend
dat kraken in Nederland niet is toegestaan.

Vraag 16

Wilt u deze vragen op een zeer korte termijn beantwoorden, zodat de serie per ommegaande
van de eigen kanalen van de NPO en breder van het internet afgehaald kan worden?

Antwoord 16

Op 23 december 2022 heb ik uw Kamer schriftelijk om uitstel verzocht aangezien de
antwoorden interdepartementaal moesten worden afgestemd. Zie voor het overige het
antwoord op vraag 4 en 5.