Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Kuik over het bericht 'Regelwerk weerhoudt boeren van melden drugsafval: 'Er moet een vliegende brigade komen die het opruimen overneemt''

Antwoord van Minister Yeşilgöz-Zegerius (Justitie en Veiligheid) (ontvangen 7 februari
2023).

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Regelwerk weerhoudt boeren van melden drugsafval: «Er
moet een vliegende brigade komen die het opruimen overneemt»»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Herkent u het beeld dat door veel regelwerk en hoge kosten die komen kijken bij het
melden en laten opruimen van gedumpt drugsafval, gedupeerden worden ontmoedigd om
dumpingen te melden?

Antwoord 2

Dit beeld is bekend sinds de Zuidelijke Land- en Tuinbouworganisatie (ZLTO) de zorgen
van de boeren onder de aandacht bracht van het Ministerie van Justitie en Veiligheid
(JenV). Het is de intentie van het kabinet om, onder andere met de verruiming van
de subsidieregeling voor de opruimkosten van drugsafval tot een bedrag van 200.000
euro2, gedupeerden juist te ontlasten en tegemoet te komen in hun kosten. Het signaal dat
de ZLTO afgeeft wordt dan ook serieus genomen.

Tegelijkertijd blijft het van belang melding te maken bij de politie van het aangetroffen
drugsafval. Het kabinet is zich terdege bewust van de lastige en soms schrijnende
situaties voor perceeleigenaren die zich geconfronteerd zien met de gevolgen van criminele
praktijken en tegelijkertijd op grond van de Wet Bodembescherming verantwoordelijk
zijn voor de bodemkwaliteit op hun eigendom. Dit is ook de reden dat het kabinet zich
inspant middels de verruimde subsidieregeling om gedupeerden te ontlasten en tegemoet
te komen in de kosten. Daarnaast is het dumpen van drugsafval een strafbaar feit dat
dient te worden onderzocht en willen we dat mensen hier melding van maken. Zonder
melding levert een dergelijk onderzoek vertraging op. Vertraging is ook met het oog
op de volksgezondheid en het milieu zeer onwenselijk. Drugsafval is veelal chemisch
afval dat door specialisten moet worden opgeruimd om het risico op (verdere) schade
aan mens en natuur te beperken.

Vraag 3

Is bekend in welke mate gedupeerden om deze reden(en) afzien van het melden van drugsafvaldumpingen?
Is bekend in welke mate op een andere plaats dan de originele dumpingplek drugsafval
wordt aangetroffen?

Antwoord 3

Over zowel het afzien van meldingen als het verplaatsen van drugsafval zijn geen gegevens
bekend. Het verplaatsen van drugsafval is een kwalijke zaak en keur ik ten zeerste
af. Sporenonderzoek wordt hierdoor gehinderd en er kunnen additionele risico’s voor
mens en milieu ontstaan. Mensen die drugsafval verplaatsen kunnen hiermee zelf een
strafbaar feit begaan. Ook kunnen zij worden gezien als de oorspronkelijke vervuiler.
Daarom wordt aanbevolen bij het aantreffen van drugsafval melding te doen bij de politie.
Perceeleigenaren van het terrein waar een drugsdumping heeft plaatsgevonden zijn dit,
zoals reeds toegelicht in antwoord 2, op grond van de Wet Bodembescherming ook verplicht.

Vraag 4

Deelt u de zorgen dat het vele regelwerk dat onschuldige particulieren hebben aan
het melden en laten opruimen van drugsafval van criminelen een drempel vormt om aan
de bel te trekken, waardoor schade aan de natuur en aan waterwingebieden blijft bestaan?
Vindt u dat deze regeldruk een averechts effect heeft op het melden en opruimen van
drugsafvaldumpingen?

Antwoord 4

Drugsafval is vaak chemisch afval. Voor de verwerking, het vervoer en vernietiging
van chemisch afval gelden, om goede redenen, strenge regels. Juist ook om milieuschade
te voorkomen of te beperken. Het is dan ook zeer onverantwoord dat criminelen zich
op deze wijze van hun illegale afval ontdoen. Zoals ook in antwoord 2 is toegelicht
springt het Rijk bij om gedupeerden financieel te ontlasten. Het subsidiestelstel
is zo ingericht dat aanvragen worden getoetst aan de hand van facturen. Dit om fraude
te voorkomen en gemaakte kosten te verantwoorden. De regels zijn er niet voor niets,
maar JenV zet graag het gesprek met ZLTO en andere betrokken partijen voort om te
bekijken waar administratieve lasten kunnen worden verlicht. Ook wordt gekeken hoe
de drempel voor het indienen van een subsidieaanvraag kan worden verlaagd.

Vraag 5

Kunt u een reactie geven op de suggestie van de land- en tuinbouworganisatie ZLTO
om een «vliegende brigade» op te richten, waarbij er één aanspreekpunt is van samenwerkende
organisaties en overheden waar gedupeerden terechtkunnen als zij te maken krijgen
met dumpingen van drugsafval op hun grond?

Antwoord 5

Dit is een interessante suggestie die in overleg met betrokken partners wordt besproken.
In de opzet van een nieuwe Rijksregeling ter vervanging van de huidige provinciale
regeling wordt al bekeken hoe de regie over bodemsanering van druggerelateerde stoffen
meer kan worden gecentraliseerd.3 Het voorstel van de ZLTO wordt in het verlengde hiervan verder onderzocht.

Vraag 6

Bent u het eens met de stelling dat een vliegende brigade eraan kan bijdragen dat
gedupeerden sneller en vaker aan de bel durven te trekken als zij te maken krijgen
met drugsafvaldumpingen op hun terrein, dat de natuur sneller kan herstellen en dat
de politie een beter inzicht krijgt in het aantal drugsafvaldumpingen en hierop beter
kan acteren?

Antwoord 6

We gaan met de betrokken partijen bespreken of de suggestie van de ZLTO een goede
aanvulling kan zijn op de rollen die nu door de politie en medeoverheden worden vervuld.

Vraag 7

Bent u bereid om, in samenwerking met provincies en waterschappen, met betrokken organisaties
in gesprek te gaan over het oprichten van een vliegende brigade voor gedupeerden van
drugsafvaldumpingen en de Tweede Kamer hierover vóór 1 april 2023 te informeren?

Antwoord 7

Samen met de betrokken organisaties en medeoverheden zal ik de mogelijkheid van een
vliegende brigade bespreken en gezamenlijk beoordelen of dit een effectief middel
kan zijn. Over de uitkomst van deze gesprekken zal ik u in mei 2023 per brief informeren.
In deze brief komt de voortgang op de gehele aanpak van ondermijning aan bod. De omgang
met de drugsafvalproblematiek maakt hier deel van uit.