Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Peters over het bericht ‘Asielzoekers Almere wachten een half jaar op gesprek over verblijf: wanhoop slaat toe’

Antwoord van Staatssecretaris Van der Burg (Justitie en Veiligheid) (ontvangen 7 februari
2023). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2022–2023, nr. 1390.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Asielzoekers Almere wachten een half jaar op gesprek
over verblijf: wanhoop slaat toe»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Heeft u inzicht in de vraag hoeveel asielzoekers in de crisisnoodopvang al langer
dan een half jaar wachten op hun eerste gesprek met de immigratiedienst over hun mogelijke
verblijf in Nederland?

Antwoord 2

Op 31 december 2022 zaten circa 60 asielzoekers in een crisisnoodopvanglocatie die
langer dan een half jaar wachten op hun eerste gesprek (aanmeldgehoor).

Vraag 3

Heeft u inzicht de vraag in hoeveel verschillende crisisnoodopvanglocaties de wachttijd
voor verschillende asielzoekers inmiddels al meer dan een half jaar bedraagt?

Antwoord 3

Op dit moment is in circa 30 crisisnoodopvanglocaties de wachttijd op een asielbeslissing
voor verschillende asielzoekers meer dan een half jaar. Dit betekent dat op deze locaties
asielzoekers langer dan een half jaar wachten op een beslissing van de IND.

Vraag 4

Deelt u de mening dat een wachttijd van meer dan een half jaar in een crisisnoodopvanglocatie
te lang is voor deze mensen en veel onzekerheid geeft?

Antwoord 4

Het is voor alle asielzoekers zeer onwenselijk dat zij momenteel langer moeten wachten
op hun beslissing. Deze onzekerheid is voor iemand die in een crisisnoodopvanglocatie
verblijft niet anders dan bij iemand die in een reguliere opvanglocatie verblijft.

Vraag 5

Bent u het eens met de stelling dat het wenselijk is om asielzoekers in crisisnoodopvanglocaties
zo snel mogelijk door te laten stromen naar asielzoekerscentra (azc’s)?

Antwoord 5

Ja, ik ben het eens met de stelling dat het wenselijk is mensen in crisisnoodopvanglocaties
zo snel mogelijk door te laten stromen naar asielzoekerscentra. Op dit moment is de
situatie echter dat we deze locaties voorlopig nog hard nodig hebben. Daarom heb ik
op 2 februari jl. aan het Veiligheidsberaad gevraagd de crisisnoodopvang langer open
te houden dan 1 april. Een beroep doen op crisisnoodopvang gebeurt alleen in gevallen
wanneer reguliere asielopvang noch noodopvang toereikend zijn om aan de benodigde
vraag naar opvang te voldoen.

Vraag 6

Kunt u reflecteren op binnen welke termijn het haalbaar is om alle asielzoekers uit
crisisnoodopvanglocaties te plaatsen in reguliere azc’s?

Antwoord 6

Zie het antwoord op vraag 5.

Het afschalen van crisisnoodopvang is afhankelijk van het beschikbaar komen van voldoende
reguliere opvang en noodopvang. Om het COA in positie te brengen om te beschikken
over voldoende reguliere opvang heb ik momenteel een wet in voorbereiding die hieraan
zal bijdragen.

Vraag 7

Kunt u reflecteren op de vraag hoe het kan dat de Immigratie- en Naturalisatiedienst
(IND), die verantwoordelijk is voor de gesprekken, meemaakt dat hun uitnodigingen
niet aankomen, omdat mensen zijn verplaatst door het Centraal Orgaan opvang asielzoekers
(COA)? Hoe vaak gebeurt dit en hoe kan deze communicatie worden verbeterd?

Antwoord 7

Het COA heeft de afgelopen maanden hard gewerkt om alle cno-locaties plus hun bewoners
in beeld te krijgen. Dit is een intensief proces waarbij veel handwerk nodig is en
is geweest. Immers, verplaatsingen naar en tussen cno-locaties worden niet door COA
gecoördineerd maar door KCIO in samenwerking met gemeenten. Inmiddels heeft COA veel
beter zicht op cno-locaties en de daar verblijvende bewoners. Cno-locaties worden
opgevoerd in de systemen van COA zodat onder meer de communicatie met bewoners eenvoudiger
wordt.

Vraag 8

Deelt u de mening dat alle asielzoekers zo snel mogelijk hun eerste gesprek over verblijf
moeten krijgen? Welke maatregelen gaat u hiervoor nemen?

Antwoord 8

Ja, ik deel de wens om de asielprocedure na aankomst in Nederland zo snel mogelijk
te starten. Door onder meer de hoge instroom van asielzoekers en verplaatsingen tussen
cno locaties, lukt het op dit moment niet de asielprocedure kort na aankomst te starten.
Voor asielzoekers in spoor 2 geldt wel dat zij meteen in de asielprocedure worden
opgenomen.

Om te zorgen dat asielzoekers zo snel mogelijk hun eerste gesprek krijgen zijn afgelopen
maanden meer IND medewerkers aangenomen die aanmeldgehoren afnemen en worden sommige
gehoren deels schriftelijk afgenomen. Bepaalde asielzaken worden uitbesteed en via
een doelgroepgerichte benadering en versneld afgedaan. Ik blijf met de IND in gesprek
of deze maatregelen voldoende zijn om asielprocedure zo snel mogelijk te starten.

Vraag 9

Hoe gaat u ervoor zorgen dat de capaciteit voor deze gesprekken duurzaam op peil komt
en blijft in de toekomst?

Antwoord 9

De IND heeft afgelopen jaar flink geïnvesteerd in de personele capaciteit om aanmeldgehoren
af te nemen en is voor dit jaar ingericht op afname van 35.000 aanmeldgehoren bij
een gelijkblijvende samenstelling van de instroom. Tegelijk is de IND bezig om de
werkvoorraden van vorig jaar weg te werken. Dit zal ook voor dit jaar een enorme opdracht
zijn voor de IND.

In de keten wordt verder continu gekeken naar een verdere optimalisatie van het aanmeldproces
om de wachttijd voor het aanmeldgehoor zoveel mogelijk te beperken.