Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van den Berg over het bericht ‘Covid raast door Peking: uitgestorven straten en volle crematoria’

Antwoord van Minister Kuipers (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) (ontvangen 27 januari
2023). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2022–2023, nr. 1226.

Vraag 1

Heeft u er kennis van genomen dat in China van diverse medicijnen en pijnstillers
tekorten lijken te zijn ontstaan als gevolg van de huidige coronagolf?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Heeft u inzicht in welke medicatietekorten zijn ontstaan in China?

Antwoord 2

Ik heb geen gedetailleerd inzicht in alle specifieke geneesmiddelentekorten in China.
Dit geldt overigens voor veel landen, dit type informatie wordt in de regel niet breed
gedeeld. Uit signalen leid ik af dat er met name tekorten lijken te zijn (geweest)
aan koortsverlagende- en pijnstillende medicatie zoals ibuprofen en paracetamol vanwege
een verhoogd gebruik. Ook heb ik signalen ontvangen dat er tijdelijk tekorten waren
van bepaalde geneesmiddelen die in China worden gebruikt bij de behandeling van Covid-19
patiënten.

Vraag 3

Weet u of dit medicijnen zijn waarbij Nederland en/of de EU (grotendeels) afhankelijk
is van de import uit China? Zo ja, welke medicijnen zijn dit? Zo nee, zou u hier een
inventarisatie van kunnen laten maken?

Antwoord 3

Ik heb geen inzicht in de specifieke medicijntekorten in China en daarmee ook niet
in de exacte afhankelijkheden van Nederland en/of de EU van de geneesmiddelen die
daar in tekort zijn.

In algemene zin geldt dat Nederland en ook andere landen binnen de Europese Unie voor
bepaalde producten afhankelijk kunnen zijn van een beperkt aantal toeleveranciers
en producerende landen voor werkzame stoffen (zogenaamde active pharmaceutical ingredients,
API’s) en hulpstoffen, zie ook mijn onlangs aan u toegezonden Kamerbrief² en bijbehorende
onderzoeksrapporten hierover. Deze landen en toeleveranciers kunnen zich buiten Europa
bevinden, zoals in China. Desbetreffende werkzame stoffen en hulpstoffen zijn nodig
voor de productie van de eindproducten, het uiteindelijke geneesmiddel. Zoals ik uw
Kamer heb geïnformeerd verken ik dit jaar of ik kan identificeren voor welke medische
producten Nederland specifiek kwetsbaar is2. In dit kader zal ik ongewenste afhankelijkheid, bijvoorbeeld als grondstoffen afkomstig
zijn uit een zeer beperkt aantal landen, zoals China en India, als criterium meenemen.

Vraag 4

Is Nederland voorbereid op een eventueel Chinees exportverbod van medicatie? Zo ja,
op welke wijze?

Antwoord 4

Ik heb op dit moment geen signalen dat er in China sprake zou zijn van een (gepland)
exportverbod van geneesmiddelen. Op het gebied van tekorten wordt er op Europees niveau
in diverse gremia overlegd en samengewerkt, waaronder in de Executive Steering Group
on Shortages and Safety of Medicinal Products (MSSG3). In de MSSG van 11 januari jl. is de situatie in China besproken en daaruit volgde
de conclusie dat er geen sprake lijkt te zijn van exportrestricties. Ook werd geconcludeerd
dat de situatie in China voor nu geen kritische impact lijkt te hebben op de beschikbaarheid
van geneesmiddelen in Europa. Afgesproken is dat de MSSG de situatie nauw blijft monitoren,
onder andere door middel van overleggen met lidstaten, derde landen en industrie.
Eventuele nieuwe bevindingen worden in de toekomstige MSSG ‘s besproken, waarbij dan
besproken wordt of aanvullende acties nodig zijn.

Ook in Europa zijn er, los van de situatie in China, signalen van een verhoogde vraag
naar koortsverlagende- en pijnstillende geneesmiddelen, zoals paracetamol en ibuprofen.
In Nederland is er geen sprake van kritische tekorten aan koortsverlagende- en pijnstillende
geneesmiddelen.

Mochten er concrete geneesmiddelentekorten dreigen, dan gelden de reguliere procedures
rondom het Meldpunt geneesmiddelentekorten en -defecten. Handelsvergunninghouders
zijn verplicht verwachte leveringsonderbrekingen hier van te voren te melden. Of er
vervolgens daadwerkelijke tekorten optreden met impact voor patiënten wordt nauwlettend
gevolgd door het CBG. Indien nodig worden oplossingsrichtingen verkend om deze tekorten
te mitigeren.

Vraag 5

Is het volgens u verstandig om van bepaalde medicijnen tijdelijk grotere voorraden
aan te leggen als voorbereiding op een eventueel Chinees exportverbod van bepaalde
medicijnen? Zo nee, waarom is dat volgens u niet nodig?

Antwoord 5

Zoals aangegeven in vraag 4 zijn er op dit moment geen signalen van een (gepland)
exportverbod. Ik zie geen noodzaak om, aanvullend op het reeds geldende voorraadbeleid
waarover ik uw Kamer heb geïnformeerd4, op dit moment aanvullende noodvoorraden aan te gaan leggen. Hierbij wil ik ook benadrukken
dat het nu plots gaan aanleggen van noodvoorraden ook juist voor onrust op de markt
kan zorgen en eventuele beschikbaarheidsproblemen in andere landen kan veroorzaken.

Vraag 6

Op welke termijn zou eigen productie van geneesmiddelen binnen Nederland of de EU
opgeschaald kunnen worden in het geval dat China (tijdelijk) stopt met exporteren
van medicijnen?

Antwoord 6

Dit is sterk afhankelijk van het type geneesmiddel waar een mogelijk tekort aan zou
ontstaan. Daarbij is het niet realistisch om voor alles in Nederland en Europa volledig
zelfvoorzienend te zijn. Op het moment dat er sprake zou zijn van (dreigende) tekorten
zijn er primair andere oplossingsrichtingen die verkend worden en die naar verwachting
ook sneller realiseerbaar zijn. Zoals het extra leveren door een ander bedrijf, het
uitwijken naar een alternatief geneesmiddel of het nemen van een tekortenbesluit.

Vraag 7

Ziet u mogelijkheden om – analoog aan artikel 12bis van de Belgische Wet op de geneesmiddelen
– de mogelijkheden te verruimen voor apothekers om aan patiënten een apotheekbereiding
ter hand te stellen als die apotheker niet zelf meer het middel kan bereiden? Zo ja,
zou een dergelijke verruiming met spoed doorgevoerd kunnen worden om eventuele medicijntekorten
op korte termijn tegen te kunnen gaan?

Antwoord 7

Ik heb uw Kamer naar aanleiding van het plenair debat Verzamelwet 2022 op 18 januari
2023 hierover een brief doen toekomen5. Hierin staat toegelicht waarom een dergelijke uitbreiding op basis van artikel 3
lid 1 en 2 van de Europese richtlijn 2001/83/EG niet mogelijk is. Het doorleveren
van apotheekbereidingen van een bereidende apotheek naar een andere apotheek is –
voor geneesmiddelen waarvoor geen geregistreerd alternatief beschikbaar is – op dit
moment geborgd door middel van gedoogbeleid. Zo is er onder voorwaarden ook toegang
voor patiënten die niet bij een bereidende apotheek zitten. Op dit moment verken ik,
samen met de IGJ, of deze inrichting nog passend en toekomstbestendig is. Hier kan
ik op dit moment niet op vooruitlopen.