Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Sneller en Dekker-Abdulaziz over het artikel 'Hoe Thierry Baudet de winst opstrijkt van een uitgeverij die met overheidssubsidie is opgezet'

Antwoord van Minister Bruins Slot (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) (ontvangen
23 januari 2023). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2022–2023, nr. 918.

Vraag 1

Bent u bekend met het stuk «Hoe Thierry Baudet de winst opstrijkt van een uitgeverij
die met overheidssubsidie is opgezet»1?

Antwoord 1

Ja

Vraag 2 en 3

Klopt het dat de politieke partij Forum voor Democratie, via Forum voor Democratie
BV, in 2020 een uitgeverij onder de handelsnaam «Amsterdam Books» heeft opgericht?

Wat is uw mening op het gegeven dat een BV onderdeel kan zijn van de structuur van
een politieke partij?

Antwoord 2 en 3

Politieke partijen zijn verenigingen en daarmee gebonden aan alle wetten die voor
verenigingen en andere rechtspersonen gelden. Op politieke partijen met een zetel
in de Eerste- en/of Tweede Kamer is daarnaast Wet financiering politieke partijen
(Wfpp) van toepassing. De Wfpp bepaalt in artikel 5 dat, indien een rechtspersoon
uitsluitend of in hoofdzaak erop is gericht stelselmatig of structureel ten bate van
een politieke partij activiteiten of werkzaamheden te verrichten en de partij daar
kennelijk voordeel bij heeft, de partij deze rechtspersoon als neveninstelling moet
aanwijzen. Neveninstellingen zijn, net als de politieke partij, verplicht een door
de accountant gecontroleerd overzicht van giften en schulden aan te leveren. De Wfpp
stelt geen nadere regels aan de interne organisatie of structuur van een politieke
partij of haar neveninstelling.

Forum voor democratie heeft in dat kader de rechtspersoon Forum voor Democratie B.V.
aangewezen als neveninstelling. Uit openbare informatie van de Kamer van Koophandel
blijkt dat de neveninstelling Forum voor Democratie B.V. tussen 18 maart 2020 en 1 januari
2022 de handelsnaam Amsterdam Books droeg.

Vraag 4

Klopt het dat dezelfde uitgeverij momenteel in naam wordt beheerd door «Amsterdam
Media Group BV», een bedrijf dat in handen is van (oud-)FVD-bestuurders en politici,
zoals ook valt op te maken uit de rapportage van het College van onderzoek integriteit
Tweede Kamer?

Antwoord 4

Uit openbare informatie van de Kamer van Koophandel, die ook terugkomt in de rapportage
van het College van onderzoek integriteit Tweede Kamer, blijkt dat Amsterdam Media
Group B.V. op 4 november 2021 is opgericht door verschillende natuurlijke personen,
waaronder Kamerleden van Forum voor Democratie. Ook blijkt dat Amsterdam Media Group
B.V. op dit moment de handelsnaam Amsterdam Books hanteert. De rechtspersoon Forum
voor Democratie B.V. gebruikt deze handelsnaam niet meer. Op dit moment is Amsterdam
Media Group B.V. niet aangemerkt als neveninstelling van Forum voor Democratie.

Vraag 5

Deelt u de mening dat het oprichten van een BV als onderdeel van een politieke partij,
waarbij het bestuur van die BV overlapt met het partijbestuur aangezien de partijbestuursleden
als privépersonen onderdelen van de BV van de partij overdragen, meer dan de schijn
van belangenverstrengeling wekt en in strijd is met de Wet financiering politieke
partijen (Wfpp) en de Wet schadeloosstelling als de politici deze nevenfuncties en
neveninkomsten niet melden?

Antwoord 5

Op grond van de Wfpp ben ik als Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
belast met het toezicht op de naleving van de voorschriften van de Wfpp. De Wfpp stelt
echter geen regels over de interne organisatie of structuur van een politieke partij,
met uitzondering van de verplichtingen voor het aanwijzen van neveninstellingen en
een ledeneis voor zover een politieke partij voor subsidie in aanmerking wil komen.
Daarnaast stelt de Wfpp geen regels over de eventuele nevenactiviteiten van politici
of bestuurders van politieke partijen. De reden daarvoor is dat de Wfpp zich uitsluitend
richt op de financiering van politieke partijen. Het overige handelen van een politieke
partij is een aangelegenheid van het Burgerlijk Wetboek.

In de Wet schadeloosstelling leden Tweede Kamer is in artikel 5 bepaald dat Kamerleden
hun nevenfuncties en de inkomsten uit hun nevenfuncties openbaar maken door het ter
inzage leggen van een opgave bij de griffie van de Tweede Kamer. In artikel 4 van
deze wet wordt tevens bepaald dat dat zo spoedig mogelijk na afloop van het kalenderjaar
het Kamerlid aan de inspecteur van de Belastingdienst:

a. een opgave verstrekt van de neveninkomsten welke hij over dat kalenderjaar of over
een gedeelte daarvan heeft genoten, of

b. een verklaring dat hij geen neveninkomsten heeft genoten of niet meer dan 14% van
de schadeloosstelling op jaarbasis aan neveninkomsten heeft genoten over dat jaar
of

c. een verklaring dat een opgave van neveninkomsten achterwege zal blijven.

Indien de inspecteur van de Belastingdienst constateert dat er sprake is van te verrekenen
neveninkomsten, vordert de griffier het teveel aan ontvangen schadeloosstelling terug
van het Kamerlid. In het geval dat is gemeld dat een opgave achterwege zal blijven
of het Kamerlid binnen zes maanden na afloop van het kalenderjaar geen opgave of verklaring
heeft ingezonden, stelt de griffier, conform Artikel 4 zesde lid van de Wet schadeloosstelling
leden Tweede Kamer, de schadeloosstelling over het afgelopen jaar vast op 65% van
de schadeloosstelling op jaarbasis.

Ook in het Reglement van Orde van de Tweede Kamer is in artikel 15.19 bepaald dat
leden van de Tweede Kamer nevenactiviteiten en inkomsten uit die nevenactiviteiten
vermelden in het register nevenactiviteiten en belangen.

Handhaving door de Kamer zelf is mogelijk op grond van de Gedragscode leden van de
Tweede Kamer der Staten-Generaal en de Regeling handhaving en toezicht Gedragscode
leden van de Tweede Kamer der Staten-Generaal.

Vraag 6

Deelt u de mening dat FVD financiële jaarverslagen van Amsterdam Media Group BV moet
openbaren omdat deze BV wel degelijk gelieerd is aan de partij en dat de Wet financiering
politieke partijen de partij verplicht om dit te openbaren?

Antwoord 6

De vraag veronderstelt dat neveninstellingen van een politieke partij wettelijk verplicht
zijn een financieel jaarverslag openbaar te maken. Dit is echter incorrect. Indien
een rechtspersoon door een politieke partij is aangewezen als neveninstelling, dan
is deze rechtspersoon volgens de Wfpp verplicht jaarlijks een door een onafhankelijke
accountant goedgekeurd overzicht van giften en schulden aan te leveren bij het Ministerie
van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Alleen voor neveninstellingen die vanuit
de Wfpp subsidie ontvangen, geldt dat zij een door een onafhankelijke accountant goedgekeurd
financieel verslag en een activiteitenverslag dienen aan te leveren2.

Een relatie tussen de politieke partij Forum voor Democratie en de rechtspersoon Amsterdam
Media Group B.V. kan in de Wfpp dus ook niet leiden tot een verplichting een financieel
jaarverslag openbaar te maken. Dit neemt niet weg dat in Nederland geldt dat elke
B.V. verplicht is jaarlijks een jaarrekening aan te leveren bij de Kamer van Koophandel.

Vraag 7, 8 en 9

Klopt het dat hiermee niet valt uit te sluiten dat de uitgeverij Amsterdam Books is
opgericht met geld dat Forum voor Democratie heeft ontvangen als subsidie onder de
Wet financiering politieke partijen (Wfpp)?

In hoeverre is hier sprake van een onrechtmatige besteding van overheidssubsidie?

Bent u bereid om dit nader te onderzoeken en eventueel subsidie stop te zetten en/of
terug te draaien als blijkt dat deze via de uitgeverij bij individuele FVD-politici
en bestuurders terecht komt?

Antwoord 7, 8 en 9

In de Wfpp staat dat de subsidie aan politieke partijen wordt verstrekt voor uitgaven
die direct samenhangen met de volgende activiteiten (Artikel 7, lid 2):

a) politieke vormings- en scholingsactiviteiten;

b) informatievoorziening;

c) het onderhouden van contacten met zusterpartijen buiten Nederland en het ondersteunen
van vormings- en scholingsactiviteiten ten behoeve van het kader van die partijen;

d) politiek-wetenschappelijke activiteiten;

e) activiteiten ter bevordering van de politieke participatie van jongeren;

f) het werven van leden;

g) het betrekken van niet-leden bij activiteiten van de politieke partij;

h) werving, selectie en begeleiding van politieke ambtsdragers;

i) activiteiten in het kader van verkiezingscampagnes.

Aangezien, zoals vermeld in het antwoord op vraag 4, Amsterdam Media Group B.V. niet
is opgericht door de politieke partij Forum voor Democratie maar door verschillende
natuurlijke personen, zou het oprichten van zo een B.V. niet vallen onder subsidiabele
activiteiten onder de Wfpp.

Politieke partijen moeten jaarlijks verantwoording afleggen over de uitgaven van hun
subsidie uit de Wfpp. Deze verantwoording wordt gecontroleerd door een onafhankelijke
accountant, die hierover een goedkeurende accountantsverklaring moet afgeven. Het
oordeel van de accountant per politieke partij wordt, gezamenlijk met het jaarverslag,
jaarlijks openbaar gemaakt op de website van de rijksoverheid.3 De ADR heeft daarnaast bij de accountants van meerdere partijen, waaronder de accountant
van Forum voor Democratie, de controle op de verantwoording over het jaar 2020 gereviewd.
De verslagen van deze reviews zijn op 4 oktober 2022 aan uw Kamer toegezonden.4 Daarnaast is op 23 december 2022 het advies van de Commissie toezicht financiën politieke
partijen (Ctfpp) over het verantwoordingsjaar 2021 aan uw Kamer toegezonden.5 Indien op basis van het hierboven genoemde proces blijkt dat een politieke partij
subsidie op onrechtmatige wijze heeft besteed, dan kan dat leiden tot het terugvorderen
van de subsidie. In dergelijke gevallen zal uw Kamer hierover worden geïnformeerd.