Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Sjoerdsma over de medische toestand van de in gevangenschap gehouden voormalig president van Georgië Mikheil Saakashvili

Antwoord van Minister Hoekstra (Buitenlandse Zaken) (ontvangen 20 januari 2023).

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht op POLITICO «Saakashvili fears for his life in Georgian
detention»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Hoe oordeelt u over dit bericht?

Antwoord 2

De inhoud van het POLITICO bericht is zorgelijk.

Vraag 3

Kunt u bevestigen dat de gezondheid van Mikheil Saakashvili hard achteruit gaat en
hij in levensgevaar is?

Antwoord 3

Een groep van artsen, opgericht door de Public Defender (ombudsman) van Georgië om de medische behandeling van Mikheil Saakashvili te monitoren,
heeft Mikheil Saakashvili op 4 december 2022 onderzocht en één van hen heeft op 5 december
2022 opnieuw de kliniek bezocht waar Mikheil Saakashvili verblijft. In hun publieke
rapportage van 6 december 2022 verklaren deze artsen dat de gezondheidssituatie van
Mikheil Saakashvili aanzienlijk is verslechterd ten opzichte van het vorige bezoek
in april 2022. De artsen omschrijven zijn gezondheidssituatie in het rapport als «ernstig».

De artsen concluderen ook dat Mikheil Saakashvili als patiënt alle beschikbare zorg
in Georgië heeft ondergaan, maar dat zijn conditie niettemin snel achteruit gaat.
Om onomkeerbare schade aan zijn gezondheid te voorkomen, bevelen de artsen aan dat
«tijdige en fundamentele maatregelen» worden genomen.

Vraag 4

Heeft u informatie om aan te nemen dat Mikheil Saakashvili vergiftigd is?

Antwoord 4

Ik heb geen andere informatie dan hetgeen naar buiten is gebracht door artsen en advocaten
van Mikheil Saakashvili, waaronder de Amerikaanse arts die in het POLITICO bericht
wordt genoemd.

Vraag 5

Bent u in contact met de Georgische autoriteiten over de vrijlating van Mikheil Saakashvili?

Antwoord 5

De Nederlandse zorgen omtrent de gezondheid van Mikheil Saakashvili en het belang
dat al zijn rechten, inclusief het recht op adequate medische zorg, worden gerespecteerd,
worden consequent en regelmatig proactief aangekaart bij de Georgische autoriteiten,
op zowel politiek als hoogambtelijk bilateraal niveau. Nederland kan zich echter niet
mengen in de rechtsgang van een ander land. Dat geldt ook voor Georgië.

Op 8 december 2022 heeft de woordvoerder van de Europese Dienst voor Extern Optreden
een verklaring uitgebracht, waarin wordt aangegeven dat de EU de recente, zorgwekkende
rapporten over de verslechterende gezondheid van Mikheil Saakashvili nauwlettend volgt.
Ook is hierin aangegeven dat de Georgische autoriteiten verantwoordelijk zijn voor
de gezondheid en het welzijn van Mikheil Saakashvili en dat zij alle noodzakelijke
maatregelen moeten nemen opdat hij passende medische zorg kan ontvangen.

Vraag 6

Bent u bereid een medische spoedevacuatie naar de EU voor te stellen aan de Georgische
autoriteiten voor de voormalig president van Georgië? Zo ja, op welke termijn kan
dit geregeld worden? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 6

De Georgische rechtbank heeft momenteel een verzoek in behandeling van de advocaten
van Mikheil Saakashvili om het vonnis uit te stellen c.q. de rechtsgang te onderbreken,
waardoor Saakashvili zou kunnen vertrekken voor medische behandeling in het buitenland.
Ook hier geldt dat Nederland kan zich niet kan mengen in de rechtsgang van een ander
land.

Vraag 7

Wat zouden de consequenties zijn voor de EU-kandidatuur van Georgië als Mikheil Saakashvili
in gevangenschap door hongerstaking of vergiftiging zou omkomen?

Antwoord 7

De overgang van EU-perspectief naar EU-kandidaat-status voor Georgië is verbonden
met de twaalf EU-prioriteiten voor Georgië. De situatie van Mikheil Saakashvili wordt
daar niet expliciet in genoemd. Tegelijkertijd zijn de Georgische autoriteiten verantwoordelijk
voor de gezondheid en het welzijn van Mikheil Saakashvili en het respecteren van al
zijn rechten, inclusief toegang tot adequate medische zorg en een goede rechtsgang.
Van alle (potentiële) kandidaat-lidstaten wordt verwacht dat zij tijdens het toetredingsproces
het EU-acquis al zo veel mogelijk respecteren/overnemen. Respect voor mensenrechten
is hier onderdeel van. Mocht een potentiële kandidaat-lidstaat zich verder af bewegen
van de EU dan is het aan de Raad om hier eventueel consequenties aan te verbinden.
Deze mogelijke consequenties variëren van het aanspreken van de (potentiële) kandidaat-lidstaat
tot het omkeren van stappen in het toetredingsproces. De Raad besluit hierover met
unanimiteit.

Vraag 8

Kunt u deze vragen afzonderlijk en met spoed beantwoorden?

Antwoord 8

Ja.