Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid De Hoop over de dreigende stop van nachttochten van watertaxi’s naar en tussen de Waddeneilanden

Antwoord van Minister Harbers (Infrastructuur en Waterstaat) (ontvangen 18 januari
2023).

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Watertaxi's naar Waddeneilanden dreigen allemaal te
stoppen met nachttochten: «Dit is een probleem voor alle eilanden»»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Herkent u het belang van de watertaxi’s voor de Waddeneilanden en haar inwoners en
deelt u de zorgen van de eilanders en gemeentebesturen over het afschalen of staken
van de dienstverlening door de watertaxibedrijven?

Antwoord 2

De bereikbaarheid van de Waddeneilanden is zeer belangrijk. Duurzame bereikbaarheid
van de Waddeneilanden is ook één van de uitgangspunten van de Agenda voor het Waddengebied
2050. Watertaxi’s vormen een belangrijke aanvulling op de reguliere veerdiensten.
Daarmee kunnen passagiers ook buiten de dienstregeling van de veerboten om, van en
naar de eilanden worden vervoerd. Snelle motorboten (in het spraakgebruik watertaxi’s)
mogen 24 uur per dag vervoer van personen aanbieden, maar tussen zonsondergang en
zonsopgang geldt voor de hoofdvaarwegen/veerbootroutes een snelheidsbeperking: ze
mogen dan niet sneller dan 20 kilometer per uur varen. Buiten de hoofdvaarwegen/veerbootroutes
geldt 24/7 een maximum snelheid van 20 km/u, ongeacht met welk mechanisch voortbewogen
schip wordt gevaren. Daar zijn verschillende redenen voor. In de eerste plaats is
in het Natura2000 beheerplan Waddenzee 2016–2022 als mitigerende maatregel opgenomen
dat snelle motorboten tussen zonsondergang en zonsopkomst niet sneller mogen varen
dan 20 km/u.

Als een ondernemer sneller wil varen, moet bij de provincie een vergunning vanwege
de Wet natuurbescherming aangevraagd worden. Ten behoeve van deze aanvraag zal een
Passende Beoordeling worden gevraagd.

Voor wat de nautische veiligheid betreft, geldt de snelheidsbeperking al sinds begin
jaren tachtig van de vorige eeuw. Sinds eind jaren negentig van de vorige eeuw is
het toegestaan sneller te varen dan 20 km/u met snelle motorboten tussen zonsopgang
en zonsondergang in de hoofdvaarwegen en veerbootroutes. Om ook tussen zonsondergang
en zonsopgang sneller te mogen varen, zal door de bevoegde autoriteit een aanwijzing
van een vaarwater moeten plaatsvinden waar voor snelle motorboten een andere maximum
snelheid geldt dan 20 km/u. De snelheidsbeperking voor snelle motorboten tussen zonsondergang
en zonsopgang was ook al opgenomen in de Aanwijzing Staatsnatuurmonument Waddenzee
II (1993) en in de Planologische Kernbeslissing Derde Nota Waddenzee (2006).

Vraag 3

Deelt u de opvatting dat in geval van spoed, bijvoorbeeld wegens medische omstandigheden
of voor andere maatschappelijke belangen zoals scholierenvervoer, snelvaren gerechtvaardigd
is?

Antwoord 3

In geval van dringende redenen (urgent ziekenvervoer, verstoring van de openbare orde
die inzet van de politie vraagt, reddings-, bergings-, opsporings-, en patrouille-operaties)
is de maximum snelheid niet van toepassing en mag, met inachtneming van de wettelijke
inrichtings- en bemanningseisen2, met een snelle motorboot tussen zonsopkomst en zonsondergang sneller worden gevaren
in hoofdvaarwegen/veerbootroutes dan 20 kilometer uur (daarbuiten blijft de maximum
snelheid van 20 km/u gelden). De lijst met dringende redenen is vastgesteld op grond
van de Scheepvaartverkeerswet en uitbreiding ervan is alleen mogelijk door aanpassing
van het besluit.

Vraag 4, 5, 6 en 7

Welke concrete acties hebt u, sinds het recentelijk bekend worden van de problemen,
ondernomen richting de gemeentebesturen, het provinciebestuur, en de verschillende
watertaxibedrijven?

Welke oplossingen worden op dit moment onderzocht en zijn die al met de watertaxibedrijven
besproken?

Welke pogingen zijn ondernomen om de dienstverlening te continueren voor de korte
termijn, hangende het bereiken van een definitieve oplossing?

Bent u bereid om samen met de watertaxibedrijven te verkennen voor welke type tochten,
onder welke omstandigheden en voor welke beroepsgroepen (als passagier) snelvaren
in het donker toegestaan zou kunnen worden? Welk tijdspad hebt u daarbij voor ogen?

Antwoord 4, 5, 6 en 7

Snelle motorboten, ingezet voor vervoer van personen (watertaxi’s) vormen een belangrijke
aanvulling op de reguliere veerdiensten. Daarmee kunnen passagiers, ook buiten de
dienstregeling van de veerboten om, van en naar de eilanden worden vervoerd. De hoofdregel is dat watertaxi-ondernemers 24 uur per dag vervoer mogen aanbieden maar tussen zonsondergang
en zonsopgang geldt voor de hoofdvaarwegen/veerbootroutes een snelheidsbeperking:
ze mogen dan niet sneller dan 20 kilometer per uur varen. Buiten de hoofdvaarwegen/veerbootroutes
geldt 24/7 een maximum snelheid van 20 km/u, ongeacht met welk mechanisch voortbewogen
schip wordt gevaren.

De snelheidsbeperking tot 20 km/u is vastgelegd in het Binnenvaartpolitiereglement,
de Regeling Snelle Motorboten Rijkswateren 1995 en Verkeersbesluiten van de HID van
RWS NN. Het Binnenvaartpolitiereglement kent de wettelijke mogelijkheid om (delen
van) vaarwegen aan te wijzen waar deze snelheidsbeperking niet van toepassing of waar
een andere maximum snelheid van toepassing is. De aanvraag wordt getoetst aan de nautische
veiligheid. Voor het snel varen overdag door watertaxi’s is die aanwijzing al geschied.

De snelheidsbeperking voor snelle motorboten tussen zonsondergang en zonsopgang was
ook al opgenomen in de Aanwijzing Staatsnatuurmonument Waddenzee II en in de Planologische
Kernbeslissing Derde Nota Waddenzee. In het Natura 2000 Beheerplan Waddenzee is nachtelijke
snelheidsbeperking voor snelle motorboten (waaronder watertaxi’s) opgenomen als mitigerende
maatregel. Ondernemers die daar van af willen wijken, moeten zich wenden tot de provincie
(bevoegd gezag in het kader van de Wet natuurbescherming). De aanvraag moet vergezeld
gaan van een passende beoordeling die inzicht geeft in mogelijke effecten van het
sneller varen dan 20 km/u met snelle motorboten tussen zonsondergang en zonsopgang.

Samenvattend: volgens de hoofdregel is nachtelijk vervoer van personen met snelle
motorboten (watertaxi’s) dus toegestaan, maar er mag dan niet harder dan 20 km/u worden
gevaren. Voor zover er geen sprake is van uitzonderingsgeval (zie antwoord op vraag
3), mogen snelle motorboten (watertaxi’s) ’s nachts alleen met een hogere snelheid
dan 20 km/u varen als daarvoor eerst een vergunning op grond van de Wet natuurbescherming
is verkregen én een aanwijzingsbesluit op grond van het Binnenvaartpolitiereglement
is genomen.

Er is op ambtelijk niveau contact geweest met de gemeente Ameland, de provincie Fryslân
en de Veiligheidsregio Fryslân. Hierbij is in de eerste plaats gesproken over de mogelijkheden
en onmogelijkheden van nachtelijk watertaxivervoer binnen de geldende wetgeving. In
de tweede plaats is gesproken over de, op verzoek van het Ministerie van Infrastructuur
en Waterstaat, uitgevoerde natuurtoets naar effecten van nachtelijk snelvaren op de
natuur; geconstateerd is dat een ondernemer die ’s nachts met watertaxi’s toch sneller
dan 20 km/u wil mogen varen, hiervoor in ieder geval een passende beoordeling moet
(laten) uitvoeren (in het kader van de vergunningsprocedure op grond van de Wet natuurbescherming).
Tenslotte is nog gesproken over de incidenten waarbij, in afwijking van de snelheidsbeperking,
wel sneller mag worden gevaren dan 20 km/u. Die uitzonderingsgevallen (zie ook antwoord
op vraag 3) zijn op zich duidelijk maar afgesproken is om voor de uitvoeringspraktijk
daar nog meer handen en voeten aan te geven; dit wordt nog nader uitgewerkt in een
concreet voorstel.

Rijkswaterstaat heeft al langer contact met de watertaxi-ondernemer op Ameland. Naar
aanleiding van de melding van die ondernemer dat hij wil stoppen met de dienstverlening
in de nachtelijke uren, heeft Rijkswaterstaat opnieuw contact met hem gezocht. Hierbij
is afgesproken dat samen met de provincie en de gemeente een nader overleg zal worden
belegd met hem over de achtergrond van zijn besluit en over mogelijke oplossingen
binnen de geldende regelgeving. Zoals ik ook in het Commissiedebat Maritiem heb aangegeven,
bekijken we daarbij ook in hoeverre dit ook speelt op andere Waddeneilanden.

Overigens is er met regelmaat overleg geweest met de watertaxi-ondernemers vanuit
het gehele Waddengebied over dit onderwerp. Daarbij wordt onder andere gesproken over
de vraag of de regelgeving helder genoeg is.