Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van der Woude over het artikel van AD VALVAS ‘Chinese promovendi in Nederland moeten trouw beloven aan de communistische partij.’

Antwoord van Minister Dijkgraaf (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) (ontvangen 23 december
2022). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2022–2023, nr. 706.

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel «Chinese promovendi in Nederland moeten trouw beloven
aan de communistische partij»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Klopt het dat de Chinese Communistische partij aan promovendi afkomstig uit China
oplegt dat ze zich moeten houden aan de partijlijn en dat ze na hun PhD moeten terugkeren
naar China?

Antwoord 2

In algemene zin geldt dat de Chinese overheid veel invloed kan uitoefenen op haar
burgers. Momenteel hebben de universiteiten de aandachtspunten rond dit beursprogramma
dan ook hoog op de agenda staan, mede vanwege een verkenning van Universiteiten van
Nederland naar de mogelijkheden voor het stellen van basisvoorwaarden voor internationale
promovendibeursverstrekkers.

Voor zover mij bekend is partijlidmaatschap van de Chinese Communistische Partij (CCP)
geen vereiste om deze staatsbeurs te kunnen ontvangen. Wel wordt de eis gesteld dat
zij na hun PhD moeten terugkeren naar China.

Vraag 3

Vindt u dit, als dit klopt, onacceptabel?

Antwoord 3

Dit type beurs wordt uitbetaald door het zendland. In dit geval is dit China. Het
zendland stelt de voorwaarden voor ontvangst van de beurs. Een verplichting om naar
het thuisland terug te keren geldt wereldwijd voor meerdere beurzenprogramma’s, zo
ook in dit geval. Toch is het denkbaar dat binnen het kader van het Chinese beurzenprogramma
een dergelijke voorwaarde ook kan worden gemotiveerd vanuit het belang van kennisverwerving
door de Chinese staat.

Om ongewenste kennisoverdracht tegen te gaan heb ik maatregelen genomen ter bevordering
van kennisveiligheid. Deze maatregelen zien op het beschermen van academische kernwaarden
en vragen van universiteiten dat zij potentiële risico’s op dit thema in beeld hebben,
inschatten en managen. Daarvoor moeten instellingen hun sensitieve kennisgebieden
kennen, kunnen zij inschattingen maken ten aanzien van een risicoprofiel van een land,
en kunnen zij informatie vergaren over de kennisinstellingen waar iemand aan is verbonden
(geweest) en het onderzoek dat daar is uitgevoerd. De vormgeving en uitvoering van
dit type due diligence is onderdeel van de implementatie van de leidraad kennisveiligheid
die begin dit jaar is uitgebracht. Bij de vormgeving van het kennisveiligheidsbeleid
binnen de instellingen kunnen universiteiten gebruikmaken van het loket kennisveiligheid
voor zowel advisering als expertise rond samenwerkingen met buitenlandse kennisinstellingen.
Ook heb ik eerder aangekondigd dat dit kabinet een toetsingskader wil introduceren
om ongewenste kennis- en technologieoverdracht te voorkomen. Het gaat hierbij om de
toetsing van individuen die toegang willen tot kennisgebieden waarop de risico’s voor
de nationale veiligheid het grootst zijn. Zoals eerder aan uw Kamer toegezegd, ontvangt
u voor de kerst een voortgangsbrief op het thema kennisveiligheid waarin de voortgang
op de verschillende onderdelen wordt geschetst.

Vraag 4

Als dit klopt, vindt u dat dit bewijst dat promovendi afkomstig uit China niet vrij
zijn om zelf te bepalen hoe ze zich verhouden tot hun overheid, of ze dat nu willen
of niet? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 4

De precieze mate van invloed die de Chinese overheid uitoefent op individuele promovendi
is moeilijk vast te stellen. Het is daarom belangrijk dat universiteiten verstandige
risico-inschattingen maken. Zie ook genoemde maatregelen bij antwoord 3.

Vraag 5

Bent u van mening dat dit dus nooit kan betekenen dat het toetsen van studenten, medewerkers,
onderzoekers/promovendi afkomstig uit China «stigmatiserend' zou zijn, zoals wel binnen
onderwijsinstellingen wordt gedacht, maar dat het realistisch is te veronderstellen
dat zij niet vrij zijn alle keuzes zelf te maken?

Antwoord 5

Ondanks dat het realistisch is om te veronderstellen dat er door de Chinese overheid
invloed wordt uitgeoefend, betekent dat niet dat er helemaal geen samenwerking kan
worden aangegaan met onderzoekers uit dat land. De maatregelen op het gebied van kennisveiligheid
zijn daarom in de basis landenneutraal.

Vraag 6

Weet u of andere universiteiten het goede voorbeeld van de Erasmus universiteit, die
de bursalen beter wil toetsen, willen overnemen dan wel hiermee bezig zijn?2 Zo nee, vindt u dat dit nagegaan moet worden, zeker gezien het feit dat een universiteitsbestuur
onlangs bleek te denken dat Chinese overheidsinvloed op universiteiten en studenten/promovendi
vergelijkbaar is met die in Nederland?3

Antwoord 6

Onderdeel van het kennisveiligheidsbeleid is dat universiteiten risicoanalyses uitvoeren
ten aanzien van bestaande en nieuwe samenwerkingen om eventuele risico’s of punten
van zorg in beeld te krijgen en te mitigeren. Instellingen doen dit als onderdeel
van de implementatie van de nationale leidraad kennisveiligheid waar in 2023 een externe
audit op zal plaatsvinden. Daarover wordt uw Kamer lopende het jaar geïnformeerd.
Daarnaast heeft mijn ministerie contact met de Nederlandse universiteiten over allerlei
vormen van internationale samenwerking, waaronder die met China.

Daarbij wordt ook over CSC-beurzen gesproken en nog belangrijker, de universiteiten
hebben dit onderwerp hoog op de agenda staan en wisselen onderling tips en best practices
uit. Het vraagstuk rondom CSC-beurzen maakt onder andere onderdeel uit van een verkenning
door Universiteiten van Nederland naar de mogelijkheden voor het stellen van basisvoorwaarden
voor internationale promovendibeursverstrekkers. Hierbij is aandacht voor het levensonderhoud
van internationale promovendi, fundamentele juridische- en veiligheidsaspecten, maar
ook de borging van academische kernwaarden. Ik volg de plannen van de universiteiten
met veel belangstelling.

Vraag 7

Bent u van mening dat een verplichte terugkeer van promovendi niet zou stroken met
een talentstrategie waarbij we wel degelijk graag briljante wetenschappers uit China
willen uitnodigen waar dat veilig is, maar vervolgens ook willen dat ze blijven om
hier van meerwaarde te zijn?

Antwoord 7

Daar waar wetenschap veilig en vrij beoefend kan worden, staat Nederland open voor
talentvolle onderzoekers uit andere landen, waaronder uit China. Echter, het is niet
per se de intentie of de verwachting dat alle promovendi hier hun hele werkzame leven
blijven. Een promovendus biedt ook al meerwaarde gedurende het promotietraject.

Vraag 8

Kunt u de antwoorden op deze vragen meenemen in de update aan de Kamer over de nieuwe
aanpak voor kennisveiligheid die is toegezegd en die is voorzien voor eind 2022?

Antwoord 8

Zoals eerder vermeld, ontvangt de Kamer de beantwoording gelijktijdig met de toegezegde
voortgangsbrief Kennisveiligheid, welke voor het einde van dit jaar aan de Kamer zal
worden verzonden.4

Vraag 9

Kunt u de vragen los van elkaar beantwoorden?

Antwoord 9

Ja.