Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Boucke over het bericht ‘Nieuwkoop roept bewoners op bezwaar te maken tegen extra nachtvluchten Schiphol’

Antwoord van Minister Harbers (Infrastructuur en Waterstaat) (ontvangen 22 december
2022).

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Opmerkelijk: Nieuwkoop roept bewoners op bezwaar te
maken tegen extra nachtvluchten Schiphol»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Onderschrijft u de gevolgen die nachtvluchten met zich meebrengen voor de omgeving,
zoals gezondheidsklachten door slaapverstoring?

Antwoord 2

Ja. Vliegtuiglawaai in de nacht kan de slaap verstoren en leiden tot gezondheidsklachten.
Daarom is in de Luchtvaartnota 2020–2050 en in de Hoofdlijnenbrief Schiphol2 aangegeven dat het aantal nachtvluchten (23:00 – 07:00 uur) als volgende stap verminderd
wordt van maximaal 32.000 naar 29.000 vliegtuigbewegingen per gebruiksjaar. In de
Hoofdlijnenbrief Schiphol wordt tevens gesteld dat het kabinet zich realiseert dat
aanvullende stappen nodig blijven om geluidsbelasting in de omgeving van de luchthaven
verder terug te dringen. In de komende periode wordt nader onderzocht hoe en in welke
mate, op welke termijn en op welke voorwaarden aanvullende maatregelen – ook in de
nacht – kunnen bijdragen aan het reduceren van de geluidbelasting. De verdere uitwerking
van een reductie in de nacht moet ook in het licht van de ontwikkeling van een nieuw
normenstelsel worden bezien.

Op grond van artikel 8.23 van de Wet luchtvaart heeft de Minister van Infrastructuur
en Waterstaat de bevoegdheid om bij ministeriële regeling vrijstelling te verlenen
van een regel in het Luchthavenverkeerbesluit Schiphol indien ten gevolge van groot
onderhoud van een baan het normale gebruik van een luchthaven naar zijn oordeel ernstig
wordt belemmerd. Aan de in de regeling opgenomen vrijstelling voor het gebruik van
de Aalsmeerbaan in de nacht is de voorwaarde verbonden dat de Polderbaan of de Kaagbaan
vanwege weersomstandigheden niet beschikbaar of bruikbaar zijn. Wat onder weersomstandigheden
wordt verstaan, is vastgelegd in de regeling. Hiermee kan de Aalsmeerbaan in de periode
van onderhoud van de Zwanenburgbaan alleen worden gebruikt onder dezelfde condities
als normaliter worden aangehouden voor nachtelijke inzet van de Zwanenburgbaan. De
inschatting op basis van ervaring uit het verleden is dat dit in 5 tot 10 nachten
zal voorkomen in de onderhoudsperiode. Dit is echter afhankelijk van de weersomstandigheden
en dus geen hard gegeven.

Vraag 3

Welk effect heeft het openen van de Aalsmeerbaan in de nacht op het grondgeluid?

Antwoord 3

Het gaat dan alleen om starts van de Aalsmeerbaan naar het zuiden in de nachtelijke
periodes indien de preferente Polderbaan of Kaagbaan hiervoor niet beschikbaar is.
Dit komt gedurende het groot onderhoud van de Zwanenburgbaan naar schatting ca 5 á
10 nachten voor. Grondgeluid van startend verkeer op de Aalsmeerbaan naar het zuiden,
heeft bij zuidelijke wind een effect ten noorden van de Aalsmeerbaan, in Badhoevedorp-Oost.
De verwachting is dat de extra hinder voor omwonenden in Badhoevedorp vanwege het
baanonderhoud zeer beperkt zal zijn.

Vraag 4

Bent u in gesprek geweest met Nieuwkoop en de omliggende gemeentebesturen alvorens
het openen van de consultatie?

Antwoord 4

Nee, ik ben niet in gesprek geweest met de gemeente Nieuwkoop voorafgaand aan de start
van de internetconsultatie. Schiphol is verantwoordelijk voor de planning en uitvoering
van de onderhoudswerkzaamheden op de luchthaven Schiphol en de communicatie daarover
naar betrokkenen. De rol van de Minister van Infrastructuur en Waterstaat is beperkt
tot het verlenen van vrijstellingen van regels in het Luchthavenverkeerbesluit voor
het baan- en routegebruik en het vaststellen van vervangende regels en grenswaarden
geluid vanwege het afwijkende baangebruik tijdens de onderhouds-perioden. Informatie
over de onderhoudswerkzaamheden, planning en de verwachte impact van de werkzaamheden
op het baangebruik is door Schiphol en LVNL gepresenteerd en toegelicht aan omwonenden
tijdens een informatiesessie voor leden van de Omgevingsraad Schiphol (ORS) op 13 september
2022. Informatie over de werkzaamheden kan worden gevonden op de websites van Schiphol
en het Bewoners Aanspreekpunt Schiphol (BAS). Bestuurders van gemeenten rondom Schiphol
die naar verwachting de meeste impact van de onderhoudswerkzaamheden zullen ervaren
(gemeenten Aalsmeer, Amstelveen, Amsterdam, Haarlemmermeer, Ouder-Amstel en Uithoorn),
zijn geïnformeerd door Schiphol (middels een afschrift van de brief van Schiphol,
d.d. 30 september 2022). Het betreft de brief waarin Schiphol de Minister van Infrastructuur
en Waterstaat, om het onderhoud mogelijk te maken, verzoekt af te mogen wijken van
regels met betrekking tot het baan- en routegebruik in het Luchthavenverkeerbesluit
Schiphol (LVB), en tevens verzoekt voor het gebruiksjaar 2023 vervangende grenswaarden
voor de geluidbelasting in de handhavingspunten vast te stellen.

Vraag 5

Zo nee, gaat u deze gesprekken nog voeren?

Antwoord 5

Nee, er zijn geen gesprekken met de gemeente Nieuwkoop voorzien over het onderhoud
zoals beschreven in de tijdelijke regeling voor het onderhoud aan het banenstelsel
in gebruiksjaar 2023.

Mede naar aanleiding van de internetconsultatie zal naar de systematiek rond baanonderhoud
worden gekeken. Dit zal langs twee sporen gebeuren: het herijken van de baanonderhoudstrategie
van Schiphol en herziening van de systematiek waarbij het streven is dat jaarlijks
groot baanonderhoud kan worden uitgevoerd zo veel mogelijk binnen vooraf vastgestelde
kaders. Herijking van de baanonderhoudstrategie is aan Schiphol en het is van belang
dat dit in overleg met de omgeving plaatsvindt. Schiphol heeft aangegeven hiertoe
bereid te zijn, waarbij Schiphol er op wijst dat het de verantwoordelijkheid van Schiphol
is en blijft om invulling te geven aan een actuele baanonderhoudstrategie gelet op
de internationale verplichtingen ten aanzien van veiligheid en certificering waar
Schiphol aan moet voldoen. Herziening van de systematiek voor de beoordeling van jaarlijks
passend groot baanonderhoud zal door het ministerie worden opgepakt in overleg met
omwonenden en de sector. Dit zal in ieder geval mede bezien worden in het licht van
de uitwerking van het normenstelsel voor de milieugebruiksruimte conform de Hoofdlijnenbrief
Schiphol van 24 juni 2022. We zullen de Bestuurlijke Regie Schiphol (BRS), waar Nieuwkoop
onderdeel van uitmaakt, zeker bij deze trajecten betrekken.

Vraag 6

Hoe worden de 1801 openbare consultatiereacties de komende 4 weken meegenomen in de
besluitvorming, aangezien het plan om nachtvluchten toe te staan al start op 2 januari?

Antwoord 6

Over de ontwerpregeling heeft van 4 november tot 1 december 2022 een internetconsultatie
plaatsgevonden. De internetconsultatie heeft in totaal 2.233 reacties opgeleverd,
waarvan 1.801 openbare reacties. De reacties zijn geanalyseerd en worden meegewogen
bij het vaststellen van de definitieve regeling. Het grote aantal reacties geeft de
grote bezorgdheid aan van omwonenden. Uit analyse van de vele reacties komen 5 belangrijke
hoofdlijnen/thema’s naar voren:

1. Effecten op omgeving, doorlooptijd onderhoud en baanonderhoudstrategie;

2. Beperken capaciteit of geen regeling vaststellen;

3. Beschikt de luchthaven over een natuurvergunning voor de geplande werkzaamheden;

4. Nachtvluchten en piketprotocol ILT;

5. Handhaving: hoe vrijstellingen te controleren en te handhaven.

De inhoud van de reacties komt in belangrijke mate overeen met de inbreng vanuit de
ORS-leden tijdens de bespreking op 28 november 2022. In de nog te publiceren tijdelijke
regeling voor het groot onderhoud aan het banenstelsel op de luchthaven worden de
hoofdlijnen van de consultatie en de reactie daarop weergegeven. Daarnaast wordt een
uitgebreider consultatieverslag opgesteld. Gezien de hoeveelheid reacties zal dit
consultatieverslag na publicatie en inwerkingtreding van de regeling worden gepubliceerd.

Vraag 7

Is er, gelet op het feit dat in de consultatie geen oog lijkt te zijn voor mogelijke
alternatieven buiten het openen van de Aalsmeerbaan in de nacht, gekeken naar alternatieve
oplossingen om het baanonderhoud mogelijk te maken maar de overlast in de omgeving
niet te laten toenemen?

Antwoord 7

In de op de internetconsultatie ingebrachte reacties wordt bezwaar gemaakt tegen nachtvluchten
vanaf de Aalsmeerbaan. Omwonenden wijzen op de invloed van een verstoorde nachtrust
op werk, gezin en gezondheid. Er is gevraagd om het baanonderhoud vergezeld te laten
gaan van specifieke voorwaarden gericht op zoveel mogelijk beperken van de overlast.
Door omwonenden is voorgesteld om als instrument het piketprotocol van de Inspectie
Leefomgeving en Transport (ILT) in te zetten. Dit instrument houdt in dat voorafgaand
aan de inzet van de Aalsmeerbaan door LVNL aan de ILT op grond van weergegevens per
nacht toestemming wordt gevraagd om de Aalsmeerbaan in te zetten voor starts. De verwachting
vanuit de omgeving is dat de inzet van dit instrument een gunstiger effect op de geluidsoverlast
oplevert dan een algehele vrijstelling voor de inzet voor de Aalsmeerbaan voor starts
indien de Polderbaan of Kaagbaan niet kan worden gebruikt gedurende periode dat de
Zwanenburgbaan in onderhoud is.

Het openen van de Aalsmeerbaan in de nacht past echter bij het vigerende beleidskader
als vastgelegd in de Wet luchtvaart en het Luchthavenverkeerbesluit. Binnen die kaders
geldt dat nachtvluchten tot een gegeven maximum en onder beperkende regels voor baan
en routegebruik zijn toegestaan. Achtergrond is dat op grond van het LVB de Zwanenburgbaan
in bepaalde omstandigheden ingezet kan worden als de Polderbaan of de Kaagbaan niet
beschikbaar zijn. Gedurende het onderhoud van de Zwanenburgbaan is een andere, vergelijkbare,
back-up nodig om een veilige operatie te kunnen garanderen. Het piketprotocol is niet
bedoeld voor groot baanonderhoud maar voor bijzondere voorvallen waardoor het normale
gebruik van de luchthaven ernstig wordt belemmerd. Een vrijstelling met vooraf vastgestelde
duidelijke criteria geeft meer houvast voor omwonenden en de toezichthouder dan een
ad hoc beoordeling via een piketmelding. De vrijstelling geldt voor het geval dat
de Polderbaan of de Kaagbaan niet beschikbaar of bruikbaar is vanwege weersomstandigheden.
Dit zal op basis van ervaring in het verleden in die periode naar verwachting in ongeveer
5 tot 10 nachten het geval zijn. Wél is naar aanleiding van de internetconsultatie
en de HUF-toets van ILT een nadere precisering opgenomen van de weersomstandigheden
waarbij van de vrijstelling gebruik gemaakt kan worden.

Vraag 8

Zo ja, welke alternatieven zijn dit? Waarom is hiervoor niet gekozen?

Antwoord 8

Helaas is er geen alternatief. De Zwanenburgbaan is normaliter het alternatief indien
de Polderbaan of de Kaagbaan niet beschikbaar of bruikbaar is vanwege weersomstandigheden.
In de periode dat de Zwanenburgbaan niet beschikbaar is vanwege groot baanonderhoud
is de Aalsmeerbaan het enige alternatief. Anders zou bij niet-beschikbaarheid van
de Polderbaan of de Kaagbaan de luchthaven gesloten moeten worden voor startend verkeer.
Dat is binnen de huidige wettelijke kaders niet mogelijk.

Vraag 9

Bent u voornemens om terug te komen op de op te zetten tijdelijke regeling om af te
wijken van een vigerend LVB?

Antwoord 9

Nee. In de internetconsultatie is voorgesteld om het aantal vliegbewegingen tijdens
de onderhoudswerkzaamheden te verminderen. In verschillende reacties werd de wens
uitgesproken in het geheel geen regeling vast te stellen. In de internet-consultatie
gaan ook verschillende reacties over dat onderhoudswerkzaamheden als onderdeel van
de normale operaties op Schiphol moeten worden beschouwd. Zij vinden dat in het huidige
geluidssysteem de gevolgen volledig worden afgewenteld op de omgeving. Het is echter
onderdeel van de huidige systematiek om ruimte te bieden voor onderhoud door grenswaarden
bij te stellen en af te wijken van regels in het Luchthavenverkeerbesluit voor het
baan- en routegebruik om een veilige uitvoering van het onderhoud mogelijk te maken.
Het ministerie gaat – mede naar aanleiding van de consultatiereacties – onderzoeken
of een andere systematiek mogelijk is waarin vooraf baanonderhoud onderdeel is van
de milieuruimte van Schiphol en er geen aparte (jaarlijkse) regeling voor vrijstellingen
en tijdelijke voorzieningen nodig is. Dit kan in ieder geval bezien worden in het
licht van uitwerking van het normenstelsel voor de milieugebruiksruimte conform de
Hoofdlijnenbrief Schiphol. Voor de tussenliggende periode wordt bezien welke stappen
gezet kunnen worden. Het is echter niet logisch en passend om in de huidige systematiek
waarin onderhoud geen onderdeel is van de milieuruimte voor dit jaar geen regeling
voor onderhoud vast te stellen.

Vraag 10

Kunt u er in een volgende wijziging van het LVB zorg voor dragen dat extra overlast
door baanonderhoud wordt meegenomen in de jaarcijfers en de afspraken omtrent baangebruik?

Antwoord 10

Het is de bedoeling in de volgende wijziging van het LVB het reguliere baan-onderhoud
mee te nemen met het daarbij behorende baangebruik. In verband hiermee worden in het
LVB aparte preferentietabellen opgenomen. In de jaarlijkse gebruiksprognose wordt
ook dit baanonderhoud meegenomen. Voor groot baanonderhoud wordt op grond van artikel
8.23 van de Wet luchtvaart nu altijd een aparte ministeriële regeling vastgesteld.
Zie ook het antwoord op vraag 2.

Het ministerie wil inzetten op herziening van de systematiek voor een passende beoordeling
van jaarlijks groot onderhoud, binnen milieunormen en vooraf vastgestelde kaders voor
tijdelijke extra hinder. Dit dient in ieder geval aan te sluiten bij de uitwerking
van het normenstelsel voor de milieugebruiksruimte conform de Hoofdlijnenbrief Schiphol
van 24 juni 2022. Zie ook het antwoord op vraag 5.

Vraag 11

Kan in de «balanced approach»-procedure om de krimp naar 440.000 vliegtuigbewegingen te faciliteren ook de krimp
naar rato (28.000) van het aantal nachtvluchten meegenomen worden?

Antwoord 11

Deze vraag is eerder aan de orde gekomen in de beantwoording van het Schriftelijk
Overleg Hoofdlijnenbrief Schiphol3 en tijdens het Commissiedebat Luchtvaart van 6 oktober jl. In de Luchtvaartnota en
in de Hoofdlijnenbrief Schiphol is aangegeven dat het aantal nachtvluchten verminderd
wordt van 32.000 naar 29.000. Om dit aantal juridisch te verankeren moet het LVB worden
aangepast en moet op grond van Europese regelgeving een zogenoemde balanced approach-procedure
worden doorlopen. Zie verder het antwoord op vraag 2.

Vraag 12

Kunt u deze vragen beantwoorden ruim voor de Kamer met kerstreces gaat?

Antwoord 12

Ik heb mijn uiterste best gedaan om de beantwoording van de vragen zo snel mogelijk
aan de Kamer te doen toekomen.