Home
Kamerstukken
Kamervragen

Verslag van een schriftelijk overleg : Verslag van een schriftelijk overleg over de uitwerking verzuimaanpak (Kamerstuk 26695-139)

26 695 Voortijdig school verlaten

Nr. 141
VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG

Vastgesteld 23 november 2022

De vaste commissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap heeft een aantal vragen en
opmerkingen voorgelegd aan de Minister voor Primair en Voortgezet Onderwijs over de
brief van 15 juli 2022 over de uitwerking verzuimaanpak (Kamerstuk 26 695, nr. 139).

De vragen en opmerkingen zijn op 29 september 2022 aan de Minister voor Primair en
Voortgezet Onderwijs voorgelegd. Bij brief van 21 november 2022 zijn de vragen beantwoord.

De voorzitter van de commissie, Michon-Derkzen

Adjunct-griffier van de commissie, Arends

Inhoud

Vragen en opmerkingen uit de fracties

– Inbreng van de leden van de VVD-fractie

– Inbreng van de leden van de D66-fractie

– Inbreng van de leden van de PvdA-fractie

– Inbreng van de leden van de GroenLinks-fractie

– Inbreng van de leden van de ChristenUnie-fractie

Reactie van de Minister voor Primair en Voortgezet Onderwijs

I Vragen en opmerkingen uit de fracties

Inbreng van de leden van de VVD-fractie

De leden van de VVD-fractie hebben kennisgenomen van «Uitwerking verzuimaanpak» en
hebben hier nog vragen over.

De leden lezen dat het RtI1/MD-MTSS2-raamwerk kan helpen om afwezigheid van een leerling eerder te signaleren. Hoe wil
de Minister voorkomen dat dit raamwerk leidt tot onnodige extra administratieve rompslomp
voor scholen?

Het is voor de leden onduidelijk hoe het wetsvoorstel verzuim zal leiden tot een significante
vermindering van verzuim. Ze vinden dat dit wetsvoorstel onvoldoende aansluit bij
de werkelijke vraag achter de problematiek van verzuim: een gebrek aan passend onderwijs
en de mogelijkheden om maatwerk te bieden aan leerlingen die dat nodig hebben. In
het voorstel staat vooral een nieuwe verzuimregistratie beschreven, terwijl thuiszittende
jongeren vaak thuiszitten omdat er geen passende leerplek aangeboden kan worden. Het
nieuwe RtI/MD-MTSS-registratiesysteem lost dit niet op. Op wat voor manier worden
scholen en samenwerkingsverbanden met dit wetsvoorstel gestimuleerd om een passende
leerplek voor thuiszittende jongeren te bieden? Dit wetsvoorstel focust op de handhaving
van de leerplicht voor leerlingen en ouders, terwijl het ministerie tegelijkertijd
naar leerrecht toe wil. Dit wetsvoorstel lijkt door de focus op de leerplicht, zonder
aandacht te besteden aan de manier waarop scholen passende leerplekken kunnen bieden
aan thuiszittende jongen, tegen de eigen ambitie in te gaan. De leden vragen hoe dit
wetsvoorstel in relatie staat tot de ambitie van het ministerie over te gaan naar
leerrecht.

De leden lezen dat met dit wetsvoorstel persoonlijke gegevens van leerlingen worden
verzameld en gedeeld buiten de school. Gevoelige medische gegevens zouden ook gedeeld
kunnen worden. Het is de vraag of het doel en het resultaat van de verzuimregistratie
wel in verhouding staan tot het middel om deze gegevens te verzamelen. Hoe verantwoordt
de Minister het verzamelen van gevoelige persoonlijke gegevens van leerlingen, terwijl
het onduidelijk is hoe dit kan leiden tot minder thuiszittende jongeren?

De leden lezen dat samenwerkingsverbanden inzicht krijgen in verzuimgegevens en het
aantal vrijstellingen artikel 5 onder a van de Leerplichtwet 1969. Wordt daarbij ook
gecommuniceerd wat de oorzaak van de vrijstelling is, zodat bijvoorbeeld duidelijk
wordt voor hoeveel hoogbegaafde leerlingen er in regio’s geen passend onderwijsaanbod
is?

De leden van de VVD-fractie willen daarnaast weten of er binnen de ontwikkeling van
de digitale school extra aandacht is voor hoogbegaafde leerlingen. Is de Minister
bijvoorbeeld bereid om samen met universiteiten te kijken of hoogbegaafde leerlingen,
wanneer ze voorlopen op de leerstof, al op de middelbare school enkele universitaire
vakken kunnen volgen?

De Minister beschrijft dat het samenwerkingsverband aan zet is om voor alle leerlingen
een passende onderwijsplek te realiseren. De leden van de VVD-fractie zien dat voor
hoogbegaafde leerlingen nog niet alle samenwerkingsverbanden een goed aanbod hebben.
Welke stappen onderneemt de Minister om hierin snel te zorgen voor verbetering? Daarnaast
willen de leden graag weten wanneer het onderzoek naar de noodzakelijkheid van een
vorm van doorzettingsmacht is afgerond en of de Minister bereid is zijn conclusies
snel met de Kamer te delen.

Inbreng van de leden van de D66-fractie

De leden van de D66-fractie hebben kennisgenomen van de brief over de uitwerking van
de verzuimaanpak. Deze leden hebben nog enkele vragen en opmerkingen die zij willen
voorleggen aan de Minister over deze brief.

De leden van de D66-fractie zijn positief dat de Minister stappen wil zetten om zorg
te dragen dat alle kinderen onderwijs volgen en gezien worden. Echter, deze leden
hebben signalen ontvangen van meerdere organisaties die zich zorgen maken over de
nieuwe verzuimaanpak. Zo zijn bijvoorbeeld zorgen over de mate waarin de verzuimregistratie
bijdraagt aan een dekkend aanbod van onderwijs voor leerlingen met een ondersteuningsbehoefte.
Graag ontvangen deze leden hierop een reflectie van de Minister. Bovendien zijn zij
benieuwd hoe de Minister de privacy van kinderen waarborgt binnen de nieuwe aanpak.
Zo geeft bijvoorbeeld Ouders en Onderwijs aan dat er een risico bestaat dat scholen
overgaan tot zogenaamde «geautomatiseerde interventies». Hierbij wordt verwezen naar
dat bijvoorbeeld bij drie keer afwezigheid altijd een brief wordt verstuurd naar de
ouders. Hoe kijkt de Minister naar deze kritiek? Ziet hij risico’s in zo’n geautomatiseerde
omgeving? Is hij bijvoorbeeld van mening dat het registreren van verzuim in vaste
categorieën negatieve effecten kan hebben op het contact tussen leerlingen en ouders?
Daarbij vragen zij of de verzuimaanpak extra werkdruk oplevert voor scholen en leraren
en zo nee, waarom niet.

De leden van de D66-fractie vragen of de Minister van mening is dat aanwezigheid een
doel op zich kan worden, zonder dat deze bijdraagt aan het welzijn van leerlingen.
In welke mate zal de registratie van verzuim centraal en landelijk plaatsvinden, zoals
dat nu geregeld is voor het melden van ongeoorloofd verzuim bij de Dienst Uitvoering
Onderwijs (hierna: DUO)? Ook vragen zij wat scholen bij deze aanpak precies zullen
moeten melden bij DUO en wat dit betekent voor de leerplichtambtenaar.

De voornoemde leden vragen de Minister wat de huidige belemmeringen zijn in wet- en
regelgeving voor het verkrijgen van gegevens. Is het uitbreiden van het inzicht in
verzuimgegevens door het samenwerkingsverband bijvoorbeeld noodzakelijk om in deze
gegevens te voorzien? Zij signaleren dat de rol van samenwerkingsverbanden zal worden
uitgebreid naar preventie van verzuim van alle leerlingen, en dus niet alleen de leerlingen
die extra ondersteuning krijgen en nodig hebben. Wat betekent dit voor de uitvoering
van de wettelijke taak om zorg te dragen voor een dekkend aanbod en het creëren van
maatwerk?

De leden van de D66-fractie vragen in hoeverre de Minister van mening is dat de aanpak
toepasbaar is het op (voortgezet) speciaal onderwijs. Heeft de Minister bijvoorbeeld
kennisgenomen van de kritiek van Leerlingenbelang-vso3 (hierna: LBVSO)?

De leden van de D66-fractie lezen in de brief dat de Minister op de hoogte is dat
er enige zorgen zijn in het veld over de nieuwe verzuimaanpak. Is de Minister met
de desbetreffende organisaties in gesprek? Tot slot vragen zij hoe hij hun zorgen
gaat wegnemen.

Inbreng van de leden van de PvdA-fractie

De leden van de PvdA-fractie hebben met belangstelling kennisgenomen van de onderhavige
brief. Zij vinden schoolverzuim vooral kwalijk omdat dit maar al te vaak een voorbode
is van voortijdig schoolverlaten. Zeker in die gevallen waarin kinderen en jongeren
in de leerplichtige leeftijd noodgedwongen thuiszitten bij gebrek aan thuisnabij passend
onderwijs, doet ons onderwijs deze mensen ernstig tekort. Als kinderen en jongeren
tijdens hun schoolloopbaan uitvallen, verlaten zij zonder startkwalificatie het onderwijs,
met alle schadelijke gevolgen van dien en ongelijke kansen op de arbeidsmarkt en in
de samenleving. De leden van de PvdA-fractie vinden dat zeer ongewenst. Zij vragen
of de Minister deze visie volkomen deelt.

De leden bezien de onderhavige brief in samenhang met andere recente kabinetsstukken.
In zijn rijksbegroting meldt het kabinet voortijdig schoolverlaten tegen te gaan door
€ 49,8 miljoen beschikbaar te stellen voor het regionaal programma en € 40,1 miljoen
voor de Regionale Meld- en Coördinatiefunctie (hierna: RMC). Op zich lijkt dit doortastend,
maar het betekent dat de ambitie nog altijd blijft steken bij genoegen nemen met maximaal
20.000 nieuwe voortijdig schoolverlaters per jaar. Welke overwegingen liggen ten grondslag
aan deze keuze, zo vragen de voornoemde leden.

De Minister kondigt drie actielijnen aan bij zijn verzuimaanpak: hij stelt aanwezigheid
centraal, zodat ieder kind wordt gezien, wil ieder kind echt passend onderwijs bieden
en zet in op digitaal afstandsonderwijs voor kinderen en jongeren die geen onderwijs
kunnen volgen op school. Daarbij kondigt hij een wetsvoorstel aan inzake het terugdringen
van verzuim. Met dit wetsvoorstel beoogt hij een verplichte eenduidige registratie
van alle soorten van verzuim en registratie van redenen van afwezigheid in categorieën
op te leggen en elementen van het verzuimbeleid van scholen voor te schrijven. De
leden van de PvdA-fractie signaleren dat deze gedachten slecht zijn gevallen bij ouders
en scholierenorganisaties, zoals ook blijkt uit de brief van Ouders & Onderwijs van
23 september 2022 die mede wordt ondersteund door onder meer LAKS4, LBVSO en JongPIT5. De vrees is dat scholen zullen overgaan tot geautomatiseerde interventies die averechts
werken en aanwezigheid van leerlingen zullen opvatten als doel op zich, met negatieve
gevolgen voor kinderen die om evidente redenen niet naar school kunnen. Ook zijn ze
bang voor inbreuken op de privacy, die niet proportioneel zijn in verhouding tot het
doel. Wat kan en wil de Minister doen om deze zorgen weg te nemen, zo vragen de eerdergenoemde
leden. Wat doet de Minister met de voorstellen van Ouders & Onderwijs over verzuimbeleid
op school, die deze bepleit als alternatief voor het verzuimbeleid dat de Minister
beoogt? Tevens vragen zij of de Minister ook kan melden hoe de landelijke brancheorganisatie
voor leerplicht en RMC, Ingrado, tegenover deze voorstellen staat.

Wat het digitaal afstandsonderwijs betreft, voor kinderen en jongeren die niet op
school onderwijs kunnen volgen, menen de leden van de PvdA-fractie dat dit digitaal
afstandsonderwijs zeker niet ideaal is, maar nog altijd beter dan dat kinderen en
jongeren geheel verstoken blijven van onderwijs. De Minister wil digitaal afstandsonderwijs
mogelijk maken op het niveau van de lessen van de eigen school, van gedigitaliseerd
lesaanbod van buiten de eigen school en van volledig digitale lessen met interactie
met de leraar. De Minister wil op korte termijn digitaal afstandsonderwijs op de eerste
twee niveaus mogelijk maken, maar neemt meer tijd voor de inbedding en uitvoering
van het derde niveau. Wanneer denkt de Minister daaraan toe te komen?

De Minister belooft concrete stappen te zetten om de verbeteraanpak van passend onderwijs
te versnellen en er zo voor te zorgen dat ieder kind sneller een passende plek in
het onderwijs krijgt. Voor de leden van de PvdA-fractie is dat mede een waardevol
streven, omdat dit helpt te voorkomen dat kinderen en jongeren hun recht op onderwijs
wordt ontzegd. Zij willen dat ons onderwijs echt inclusief is en dat er voor elk kind
een goede plek is op school. Tegelijkertijd signaleren zij dat passend onderwijs,
waarbij ieder kind de juiste ondersteuning krijgt, nu teveel gepaard gaat met verhoging
van de werkdruk in het onderwijs. Wil de Minister ook daaraan iets doen door te investeren
in passend onderwijs en jeugdzorg en de aansluiting tussen onderwijs en jeugdzorg
te verbeteren? Tevens vragen zij wat hij concreet wil doen om te garanderen dat alle
kinderen begeleiding krijgen in hun specifieke behoeften, zoals taal- en rekenachterstanden,
gedragsstoornissen, dyslexie, sociaaleconomische omstandigheden en hoogbegaafdheid.
In hoeverre wil hij ook op individuele basis maatwerk laten bieden, waar de bestaande
voorzieningen geen passend aanbod kunnen bieden, zo vragen de leden van de PvdA-fractie.

Inbreng van de leden van de GroenLinks-fractie

De leden van de GroenLinks-fractie danken de Minister voor de nadere uitwerking van
de verzuimaanpak. De voornoemde leden merken wel op dat ook in deze uitwerking nog
veel vragen open staan, vooral over hoe bepaalde maatregelen in de praktijk gaan werken
en wat deze daadwerkelijk gaan opbrengen bij de aanpak van verzuim. De voornoemde
leden lezen dat de Minister veel haast heeft en zijn nog niet overtuigd dat over alle
facetten voldoende is nagedacht. Zodoende hebben de leden nog behoorlijk wat vragen.

Verzuimaanpak: drie actielijnen

De leden van de GroenLinks-fractie zijn benieuwd hoe het tot nu toe gaat met de ambitie
van het kabinet om het aantal onnodige thuiszitters terug te brengen naar nul. Hoeveel
thuiszitters zijn er op dit moment? Hoeveel is dat ten opzichte van voorgaande jaren?
Wat is er sinds het aantreden van het kabinet gebeurd op dit vlak? Tevens vragen zij
hoeveel leerlingen er op dit moment een vrijstelling van onderwijs op lichamelijke
of psychische gronden (artikel 5 onder a van de Leerplichtwet 1969) hebben. Hoeveel
is dat ten opzichte van voorgaande jaren?

De voornoemde leden lezen dat er voor de uitwerking van de actielijnen overleg is
geweest met de partners van het landelijke thuiszittersoverleg. Toch krijgen de voornoemde
leden van een aantal van deze partners en ook vanuit andere kanten veel kritiek te
horen op voorgestelde verzuimaanpak. Is de Minister op de hoogte van deze kritiek?
Zij vragen wat hij ervan vindt. Is er wel voldoende geluisterd naar de signalen van
onder andere LAKS, Ouders & Onderwijs, Balans, JongPIT, LBVSO en Ieder(In)? Deze leden
vragen wat er is gedaan met de kritiekpunten van deze organisaties.

De leden van de GroenLinks-fractie concluderen dat de Minister in zijn aanpak focust
op het punt van «aanwezigheid» en dat hij door middel van registratie en data het
verzuim van leerlingen wil aanpakken. Het is de voornoemde leden echter nog onduidelijk
hoe betere registratie zal leiden tot het verminderen van verzuim. De voornoemde leden
hebben zich altijd erg ingezet voor thuiszitters en weten daardoor dat deze leerlingen
vaak thuiszitten vanwege een gebrek aan passend onderwijs. Hoe zal meer registratie
en data dit probleem oplossen? De voornoemde leden vragen of de focus op registratie
niet te groot is. De voornoemde leden erkennen dat registratie inzicht kan geven in
hoe groot het probleem van geoorloofd en ongeoorloofd verzuim is, maar missen in de
plannen van de Minister een even grote focus op de achterliggende redenen voor het
verzuim.

Wetsvoorstel verzuim (actielijn 1 en 2)

De leden van de GroenLinks-fractie lezen dat de Minister de wet wil wijzigen zodat
scholen zicht hebben op de totale aan- en afwezigheid van hun kinderen. De voornoemde
leden lezen hierbij dat het gaat om elke vorm van verzuim, van tandartsbezoek tot
langdurig verzuim en dat het verzuim per klokuur moet worden vastgelegd. De leden
vragen wat dit doet voor de administratieve lasten en werkdruk voor scholen. Hoe ziet
de Minister dit? Ook vragen zij bij wie deze taak komt te liggen Hebben leraren al
niet voldoende op hun bordje liggen? De voornoemde leden lezen dat het nieuwe verzuimadministratiesysteem
meer kennis en expertise gaat vragen van scholen. Gaat hij de scholen hierin ook ondersteunen?

De leden zijn ook benieuwd hoe op dit moment het registreren van verzuim is geregeld
bij scholen. Mogen scholen zelf bepalen hoe ze dat doen en welke vormen van verzuim
ze registeren? De voornoemde leden lezen dat de Minister bij de verdere uitwerking
van het wetsvoorstel nadrukkelijk aandacht gaat besteden aan privacyaspecten. Op welke
manier gaat hij dat doen? Kan hij zich voorstellen dat partijen zich hier zorgen over
maken? Vooral omdat het hierbij mede ook gaat over het vastleggen van medische gegevens
van leerlingen. Heeft hij advies ingewonnen wat dit zal betekenen voor de privacy
van leerlingen? Ook vragen zij of het doel de middelen heiligt in dit geval en in
hoeverre hij hiervoor toestemming gaat vragen aan ouders en leerlingen.

De leden van de GroenLinks-fractie lezen tevens dat de Minister ervoor gaat zorgen
dat alleen de «noodzakelijke gegevens» terecht komen bij de leerplichtambtenaar. Wat
valt er volgens hem onder de «noodzakelijke gegevens»? Eveneens vragen zij welke gegevens
op dit moment gedeeld worden met de leerplichtambtenaar. De voornoemde leden lezen
ook dat de Minister in het wetsvoorstel wil opnemen dat een leerplichtambtenaar data
op individueel niveau van een leerling mag ontvangen wanneer dit nodig is. Wanneer
krijgt hij toegang tot deze gegevens? Na één melding van ongeoorloofd verzuim of pas
na meerdere meldingen? Tevens vragen zij of hiervoor toestemming wordt gevraagd aan
de ouders of leerlingen. Zou het ook iets kunnen veroorzaken in de relatie tussen
school en ouders/leerling, als bij één keer verzuim gelijk de leerplichtambtenaar
erbij wordt betrokken? Graag ontvangen zij een reflectie hierop.

De leden van de GroenLinks-fractie lezen dat de Minister samenwerkingsverbanden inzicht
wil geven in de verzuimgegevens en het aantal vrijstellingen 5 onder a van de Leerplichtwet
1969. De voornoemde leden spreken al jaren de zorg uit voor het groeiend aantal vrijstellingen
en vinden dat er veel meer gekeken moet worden welke mogelijkheden een kind wel heeft
om zich te ontwikkelen. Zij zien nog niet hoe het delen van de verzuimgegevens met
samenwerkingsverbanden deze ambitie gaat helpen? Ook vragen zij of de Minister kan
uitleggen hoe hij de samenhang hiertussen ziet. Gaat hij de samenwerkingsverbanden
dan ook meer wijzen op de zorgplicht die ze hebben en zou het niet volstaan om ouders
toestemming te vragen om deze gegevens in te zien? De voornoemde leden vragen of deze
verzuimaanpak zich niet te veel richt op registratie en handhaving en te weinig op
passend onderwijs, leerrecht en de problemen die schuilgaan achter thuiszitters. Hoe
staat dit aankomende wetsvoorstel in relatie tot de ambitie van dit kabinet om over
te gaan naar een leerrecht en de ambitie van het kabinet om de verbeteraanpak passend
onderwijs door te voeren? Moet daar niet net zoveel snelheid, tijd en aandacht in
gestoken worden als de snelheid waarmee dit registratiesysteem nu van de grond komt,
zo vragen de eerder genoemde leden.

Digitaal afstandsonderwijs

De leden van de GroenLinks-fractie vragen voor wat voor type leerlingen de Minister
de verschillende niveaus van digitaal afstandsonderwijs heeft ontwikkeld. Kan hij
voorbeelden geven van wat voor soort leerlingen gebruik zullen gaan maken van de drie
niveaus? In hoeverre worden scholen ondersteund om digitaal afstandsonderwijs voor
kinderen die dat binnen de eigen school nodig hebben vorm te geven? Krijgen ze daar
tijd, middelen en personen voor? Tevens vragen zij hoe de Minister het ontwikkelen
hiervan ziet in samenhang met het al bestaande lerarentekort.

De voornoemde leden lezen dat de Minister verder digitaal afstandsonderwijs wil ontwikkelen
voor kinderen die niet naar school gaan of dreigen thuis te komen zitten. Hoe zorgt
hij ervoor dat door dit aan te bieden, de prikkel voor zowel school, ouders als leerlingen
om te werken naar teruggang naar school niet wordt ontnomen? Tenslotte vragen de eerdergenoemde
leden of de Minister de mening deelt dat uiteindelijk elk kind recht heeft op passend
fysiek onderwijs.

Inbreng van de leden van de ChristenUnie-fractie

De leden van de ChristenUnie-fractie hebben kennisgenomen van de voorliggende brief
over voortijdig schoolverlaten. Voor deze leden geldt dat kernbegrippen voor goed
onderwijsbeleid keuzevrijheid, vertrouwen, verantwoordelijkheid en professionaliteit
zijn. De rijkdom van het onderwijs zit in de interactie tussen leraar en leerling,
waarin de leerling steeds meer tot bloei komt en, met vallen en opstaan, zijn mogelijkheden
en grenzen leert kennen. Dat moet voor iedere leerling gelden. De leden zijn daarom
blij dat de Minister meer wil doen om onnodig thuiszitten tegen te gaan, bijvoorbeeld
door een tijdelijke combinatie van digitaal en fysiek onderwijs. De voorliggende brief
is tweeledig. Enerzijds gaat het om een zorgvuldige verzuimaanpak en anderzijds de
mogelijkheden tot digitaal onderwijs. Over beide onderdelen hebben de leden van de
fractie van de ChristenUnie enkele vragen.

De Minister stelt zich de vraag wat er nodig voor is om een kind aanwezig te laten
zijn en zich gezien en gehoord te laten voelen. Als antwoord daarop stelt hij dat
hier goed verzuimbeleid voor nodig is. De leden van de ChristenUnie-fractie vragen
de Minister hier wat uitgebreider op in te gaan. Een goed verzuimbeleid leidt immers
niet direct tot meer aanwezigheid, enkel tot meer inzicht in afwezigheid. Deze leden
vinden dat het uiteindelijk gaat het om het handelen van een school en de verdere
nabije omgeving van een kind. Goede en eenduidige registratie leidt niet zonder meer
tot inzicht in het contact tussen school en kind/ouder, zoals de Minister schrijft.
De leden vragen de Minister daarom hoe hij denkt dat verzuimregistratie leidt tot
betere aanwezigheid. Voorts vragen de leden de Minister of hij bij de verdere uitwerking
van de plannen niet enkel kijkt naar de werkzaamheid, maar ook naar de werkbaarheid
voor scholen en de eventuele administratieve druk.

De leden van de ChristenUnie-fractie lezen nergens in de brief meer ruimte voor vertrouwen
in de waardevolle praktische wijsheid en ervaringskennis van leraren terug als onderdeel
van het tegengaan van onnodig thuiszitten of afwezigheid van leerlingen. De leraar
is uiteindelijk degene die in de klas doet wat nodig is met het oog op vorming van
leerlingen. Een systeem met verzuimcijfers heeft geen oog voor die vorming en ontwikkeling
en is volgens de leden van de ChristenUnie-fractie op zichzelf enkel een uiting van
de maakbare gedachte dat controle leidt tot beheersing en indamming van een probleem.
De voornoemde leden zijn het ermee eens dat verzuim moet worden tegengegaan, maar
zij vragen of er ergens ruimte is voor vertrouwen in de professionele afweging van
leraren en andere mensen die rondom een kind staan. Eveneens vragen zij of de Minister
erkent dat de verhoudingen tussen leerlingen en het onderwijspersoneel dat om een
kind heen staat niet of nauwelijks maakbaar, stuurbaar en managebaar zijn.

Tevens hebben de leden enkele vragen over de omgang met de verzuimgegevens. De leden
sluiten zich aan bij de zorgen die onder andere door Ouders en Onderwijs zijn geuit
over het verzamelen van data en de gevolgen die dat heeft voor leerlingen. De leden
vragen of de Minister in kan gaan op die geuite zorgen over de negatieve gevolgen
voor bijvoorbeeld chronische zieke kinderen, of kinderen met mentale problemen, van
de competitiedrang die Ingrado mogelijk veroorzaakt door «aanwezigheid te vieren».
De leden van de ChristenUnie-fractie maken zich zorgen dat de leerling achter de cijfers
vergeten wordt en vragen om een reactie hierop. Voorts vragen de leden aan de Minister
wat «noodzakelijke gegevens» zijn die de leerplichtambtenaar moet ontvangen, waar
deze noodzakelijkheid op gebaseerd is en hoe dit verankerd is. Tevens vragen deze
leden wanneer er sprake kan zijn van de noodzaak voor leerplichtambtenaren om data
op individueel niveau te ontvangen.

Zoals eerder genoemd zien de leden van de ChristenUnie-fractie de rijkdom van het
onderwijs in de interactie tussen leraren en leerlingen. Dat brengt hen bij het tweede
deel van de brief: digitale lesmogelijkheden. Deze leden zijn het eens met de Minister
dat er een mogelijkheid moet zijn waarin thuiszitten tijdelijk bestaat uit een combinatie
van digitaal en fysiek onderwijs kunnen volgen als dat nodig is. Ze zijn dan ook blij
dat de Minister stappen wil zetten om dit te bewerkstelligen. Samen met de Minister
zien deze leden dat een digitale blik in de klas ook de drempel naar school kan verlagen
en aansluiting kan verbeteren. De leden vragen wel of de Minister het belang van het
contact tussen leraar en leerling ook inziet. Waarom wil de Minister verder uitzoeken
in hoeverre het mogelijk is om een volledig digitale school op te zetten? Tevens vragen
zij of dat het belang van dat contact niet ondermijnt.

De leden van de ChristenUnie-fractie lezen dat op dit moment niet vaststaat wanneer
digitaal onderwijs ook daadwerkelijk van goede kwaliteit is en mee kan tellen als
onderwijstijd. De leden lezen dat de Minister wil onderzoeken welke wetswijziging
er nodig is om dit te regelen. Deze leden begrijpen goede borging van kwaliteit en
zijn het ermee eens dat het meetellen als onderwijstijd goed kan zijn. Wel zijn deze
leden kritisch op het geheel mogelijk maken van digitaal onderwijs. Hoe is de Minister
van plan om te borgen dat deze optie enkel voor onnodige thuiszitters ingezet gaat
worden? De leden hebben zorgen over de impact van volledig digitaal onderwijs op de
sociale cohesie op scholen en de ontwikkeling van kinderen. De coronacrisis heeft
ons geleerd dat dit onder druk komt te staan bij digitaal onderwijs. Is de Minister
het met deze leden eens dat fysiek onderwijs altijd de standaard moet zijn? Hoe is
de Minister van plan om dit te borgen in wetgeving rond digitaal onderwijs? De leden
vragen tot slot of de Minister het zelf wenselijk vindt om een eigenstandige digitale
school in of op te richten, Welke voor- en nadelen ziet de Minister hierin? De leden
van de ChristenUnie-fractie willen tot slot benadrukken dat ze enthousiast zijn over
de plannen van de Minister om digitaal onderwijs in te kunnen zetten voor het tegengaan
van onnodig thuiszitten. Deze leden kijken uit naar de verdere uitwerking.

II Reactie van de Minister voor Primair en Voortgezet Onderwijs

Allereerst wil ik de leden van harte danken voor hun vragen. Eind 2020 zijn 25 maatregelen
aangekondigd om het passend onderwijs te verbeteren.6 Het kabinet Rutte IV heeft in het coalitieakkoord (bijlage bij Kamerstuk 35 788, nr. 77) afgesproken deze verbeteraanpak door te zetten. Ik zet mij daar onverminderd voor
in. Er zitten nog te veel kinderen thuis zonder een passende vorm van onderwijs. Daarvoor
is maatwerk nodig, bijvoorbeeld in een onderwijszorgarrangement. Daarnaast wil ik
het zicht op verzuim, en het ontstaan van langdurig en zorgelijk verzuim verbeteren.
Zodat sneller en preventiever op school actie kan worden ondernomen als kinderen uit
beeld verdwijnen – om welke reden dan ook. Daartoe heb ik een aangescherpte verzuimaanpak
aangekondigd. Hieronder beantwoord ik de gestelde vragen, per fractie.

VVD

De leden van de VVD-fractie lezen dat het RtI /MD-MTSS -raamwerk kan helpen om afwezigheid
van een leerling eerder te signaleren. Zij vragen hoe de Minister wil voorkomen dat
dit raamwerk leidt tot onnodige extra administratieve rompslomp voor scholen. Nu al
registreren scholen in de meeste gevallen al het verzuim. Met het wetsvoorstel wil
ik ervoor zorgen dat verzuim eenduidiger geregistreerd wordt. Zodat het voor leerlingen,
ouders, leerkrachten en scholen zelf duidelijk wordt hoe het met de aan- en afwezigheid
van de leerling en de leerlingpopulatie als geheel gaat. Ik heb het Adviescollege
van Toetsing en Regeldruk om advies gevraagd en hij geeft in zijn advies aan dat het
nog te onduidelijk is of de te vernieuwen verzuimregistratie werkbaar is en scholen
hier voldoende in toegerust zijn. Ik ga hier serieus naar kijken en zal mede aan de
hand van dit advies het voorstel aanpassen.

Het is voor de leden van de VVD-fractie onduidelijk hoe het wetsvoorstel verzuim zal
leiden tot een significante vermindering van verzuim. Ze vinden dat dit wetsvoorstel
onvoldoende aansluit bij de werkelijke vraag achter de problematiek van verzuim: een
gebrek aan passend onderwijs en de mogelijkheden om maatwerk te bieden aan leerlingen
die dat nodig hebben. In het voorstel staat vooral een nieuwe verzuimregistratie beschreven,
terwijl thuiszittende jongeren vaak thuiszitten omdat er geen passende leerplek aangeboden
kan worden. Het nieuwe RtI/MD-MTSS-registratiesysteem lost dit niet op. Zij vragen
op wat voor manier scholen en samenwerkingsverbanden met dit wetsvoorstel worden gestimuleerd
om een passende leerplek voor thuiszittende jongeren te bieden.

In Nederland kennen we helaas veel kinderen die al langere tijd niet meer naar school
gaan. Dit wetsvoorstel zal er inderdaad niet voor zorgen dat deze groep kinderen –
zonder dat daar passend aanbod voor wordt gecreëerd – ineens wel naar school kan gaan.
Dat vraagt meer dan wat ik met dit specifieke wetsvoorstel beoog. Met dit wetsvoorstel
breng ik samenwerkingsverbanden wel meer in stelling om hun taak – het creëren van
een dekkend aanbod – goed uit te kunnen voeren. Daarnaast verbetert dit wetsvoorstel
de randvoorwaarden waarbinnen samenwerkingsverbanden dit kunnen doen, krijgen zij
meer zicht op het verzuim in hun regio, en wordt van scholen gevraagd het verzuimbeleid
op orde te brengen en de registratie te verbeteren. Graag wijs ik u hier ook op het
antwoord op de vraag van de D66-fractie naar een reflectie hier op.

Inzicht in verzuim kan namelijk bijdragen aan het signaleren van een gebrek aan specifieke
vormen van onderwijs of combinaties van onderwijs en zorg. Met het wetsvoorstel creëer
ik een belangrijke randvoorwaarde. Met deze wetswijziging regel ik daarnaast dat het
onderwijskundig perspectief wordt betrokken bij het afgeven van een vrijstelling op
grond van artikel 5 onder a door een jeugdarts. Deze vrijstelling wordt verkregen
als een kind of jongere op basis van psychische en of lichamelijke gronden, al dan
niet tijdelijk, geen onderwijs kan volgen. Het samenwerkingsverband gaat zorgen voor
het geven van dat perspectief en ik wil regelen dat dit altijd wordt meegewogen bij
het afgeven van de vrijstelling door een jeugdarts. Daarnaast regelt dit wetsvoorstel
dat scholen hun zicht op verzuim en aanwezigheid vergroten, door hun verzuimbeleid
op orde te brengen en hier ook verschillende elementen in mee te nemen waaronder hetgeen
zij doen in het geval van bijvoorbeeld langdurig uitval van een leerling. Maar evident
is dat daarnaast veel meer nodig is, om die groep leerlingen die nu al langere tijd
thuis zit weer terug naar ontwikkeling te leiden. Zo werk ik aan meer maatwerk in
bijvoorbeeld onderwijszorgarrangementen en neem ik verschillende maatregelen in de
verbeteraanpak passend onderwijs. Maar beter zicht op verzuim, en op de redenen achter
dit verzuim, zal wel bijdragen aan het voorkomen dat leerlingen langdurig uitvallen.

De leden van de VVD-fractie vragen hoe dit wetsvoorstel in relatie staat tot de ambitie
van het ministerie over te gaan naar leerrecht.

Het kabinet Rutte III heeft onderzoek gedaan naar verschillende vormen van leerrecht,
conform afspraak uit het Regeerakkoord 2017 (bijlage bij Kamerstuk 34 700, nr. 34). Mede op basis van dit onderzoek heeft mijn voorganger er in 2020 voor gekozen om
in te zetten op de verbeteraanpak passend onderwijs en het verbeteren van de samenwerking
tussen onderwijs en zorg.7 Om op die manier ervoor te zorgen dat ieder kind toegang heeft tot onderwijs en daarbij
de ondersteuning krijgt. Eén van maatregelen die ik onlangs, in lijn met het coalitieakkoord,
heb aangekondigd is de verscherpte verzuimaanpak. Deze aanpak bestaat uit een aantal
elementen, zoals het centraal stellen van aanwezigheid door scholen (en de taak voor
scholen om hier beleid op te voeren) en meer ruimte voor maatwerk, onder andere in
onderwijszorgarrangementen en het project WEL in ontwikkeling. Hierbij wordt per casus
onderzocht wat nodig is om het kind of de jongere weer in ontwikkeling te brengen.
Hiermee wordt leerrecht in materiële zin geborgd.

De leden lezen dat met dit wetsvoorstel persoonlijke gegevens van leerlingen worden
verzameld en gedeeld buiten de school. Gevoelige medische gegevens zouden ook gedeeld
kunnen worden. Zij vragen zich af of het doel en het resultaat van de verzuimregistratie
wel in verhouding staan tot het middel om deze gegevens te verzamelen. Hoe verantwoordt
de Minister het verzamelen van gevoelige persoonlijke gegevens van leerlingen, terwijl
het onduidelijk is hoe dit kan leiden tot minder thuiszittende jongeren?

Nu al registreren scholen in de meeste gevallen al het verzuim, ook geoorloofd verzuim.
Door in bepaalde gevallen van ongeoorloofd verzuim de leerplichtambtenaar inzicht
te geven in het voorgaande verzuim, kan de leerplichtambtenaar beter inschatten of
er sprake is van een risico op zorgelijk verzuim en op basis daarvan vaststellen welke
ondersteuning en actie nodig is. In de reacties op de internetconsulatie van het voorstel
is door verschillende partijen gewezen op het mogelijk delen van medische gegevens
en de proportionaliteit hiervan, onder andere door de jeugdartsen. Ik zal hier zorgvuldig
naar kijken en advies inwinnen bij de Autoriteit Persoonsgegeven. Zo nodig pas ik
het voorstel aan.

De leden van de VVD-fractie lezen dat samenwerkingsverbanden inzicht krijgen in verzuimgegevens
en het aantal vrijstellingen artikel 5 onder a van de Leerplichtwet 1969. Zij vragen
of daarbij ook wordt gecommuniceerd wat de oorzaak van de vrijstelling is, zodat bijvoorbeeld
duidelijk wordt voor hoeveel hoogbegaafde leerlingen er in regio’s geen passend onderwijsaanbod
is?

Nee, het is niet de bedoeling om die privacygevoelige en medische gegevens zomaar
te delen. Het samenwerkingsverband kan door inzicht te krijgen in het aantal vrijstellingen
op grond van artikel 5 onder a wel gerichter binnen de eigen regio kijken waar het
mogelijk ontbreekt aan een passend onderwijsaanbod en daar vervolgens actie op ondernemen.
Door het betrekken van het onderwijskundig perspectief bij de vrijstelling 5 onder
a in dit wetsvoorstel krijgen samenwerkingsverbanden meer inzicht in signalen van
zogenaamde witte vlekken in het aanbod binnen het samenwerkingsverband.

De leden van de VVD-fractie willen daarnaast weten of er binnen de ontwikkeling van
de digitale school extra aandacht is voor hoogbegaafde leerlingen.

Kinderen met hoogbegaafdheid zijn een significant onderdeel van de groep leerlingen
die thuiszit of dreigt uit te vallen. Momenteel wordt gewerkt aan de uitwerking van
het plan van aanpak hoogbegaafdheid, zoals met u gedeeld in de Kamerbrief van juli
2022.8 Bij het uitwerken van de ontwikkeling van de digitale school wordt deze doelgroep
zeker meegenomen.

Ook vragen zij of de Minister bereid is om bijvoorbeeld samen met universiteiten te
kijken of hoogbegaafde leerlingen, wanneer ze voorlopen op de leerstof, al op de middelbare
school enkele universitaire vakken kunnen volgen.

Het uitgangspunt is dat leerlingen hun vo-diploma halen voordat zij instromen in het
hoger onderwijs. Wel zijn er mogelijkheden, bijvoorbeeld voor hoogbegaafde leerlingen
die behoefte hebben aan meer uitdaging, om alvast deel te nemen aan het onderwijs
op een hogeschool of universiteit, bijvoorbeeld door vakken te volgen wanneer er sprake
is van het versneld afronden van een examenvak of via initiatieven zoals pre-university
colleges.

De leden van de VVD-fractie zien dat nog niet alle samenwerkingsverbanden een goed
aanbod hebben voor hoogbegaafde leerlingen, terwijl zij wel aan zet zijn om voor alle
leerlingen een passende onderwijsplek te realiseren. Zij vragen welke stappen de Minister
onderneemt om hierin snel te zorgen voor verbetering.

Het klopt dat de samenwerkingsverbanden de wettelijke taak hebben om te zorgen voor
een dekkend en passend aanbod. Om snel te zorgen voor verbetering, zoals verzocht,
is er meer nodig dan het positioneren van de samenwerkingsverbanden. Zoals eerder
gemeld is het aanbod verschillend en divers en lopen, hieraan ten grondslag, de meningen
over wat een «goed» aanbod is uiteen. Volgens mij is het daarom een essentiële stap
om eerst te definiëren wat de uitgangspunten van een «goed en dekkend aanbod» zijn,
en wat de huidige hiaten in het aanbod zijn. Belangrijk is dat, naast de samenwerkingsverbanden,
ook leraren, scholen, schoolbesturen daarin hun rol en verantwoordelijkheid nemen.
Ook vind ik het perspectief van ouders en leerlingen hierin belangrijk.

Zoals beschreven in de Kamerbrief over het plan van aanpak hoogbegaafdheid werk ik
momenteel met het veld en betrokken partijen aan een visie op en uitwerking van het
plan van aanpak hoogbegaafdheid.9 Er wordt in kaart gebracht wat nodig is ter borging en verbetering van het aanbod,
specifiek voor leerlingen met kenmerken van hoogbegaafdheid. Op basis daarvan kunnen
vervolgstappen worden genomen, om deze uitgangspunten op korte termijn in de praktijk
te brengen. Daarbij hebben we het doel duidelijk voor ogen, dat alle hoogbegaafde
leerlingen kwalitatief goed en zo passend mogelijk onderwijs krijgen. Ik informeer
de Kamer voor het kerstreces hierover.

Tot slot willen de leden graag weten wanneer het onderzoek naar de noodzakelijkheid
van een vorm van doorzettingsmacht is afgerond en of de Minister bereid is zijn conclusies
snel met de Kamer te delen.

Zoals u eerder per brief gemeld, zal ik het thema doorzettingsmacht meenemen bij het
wetsvoorstel dat zal volgen op het experiment onderwijszorgarrangementen, dat per
1 januari 2023 start.10

D66

Eind 2020 zijn 25 maatregelen aangekondigd om het passend onderwijs te verbeteren
en het Kabinet Rutte IV heeft in het coalitieakkoord afgesproken deze verbeteraanpak
voort te zetten. Daar zet ik mij dus onverminderd voor in. Er zitten nog te veel kinderen
thuis zonder een passende vorm van onderwijs. Daarvoor is maatwerk nodig, bijvoorbeeld
in een onderwijszorgarrangement.

Daarnaast wil ik het zicht op verzuim, en het ontstaan van langdurig en zorgelijk
verzuim verbeteren. Zodat sneller en preventiever op school actie kan worden ondernomen
als kinderen uit beeld verdwijnen – om welke reden dan ook. Daartoe heb ik een aangescherpte
verzuimaanpak aangekondigd bestaande uit drie onderdelen:

i. ieder kind in beeld (vormgegeven in het wetsvoorstel verzuim)

ii. meer maatwerk, en

iii. digitaal afstandsonderwijs voor de doelgroep thuiszitters

Het wetsvoorstel waar de vragensteller naar verwijst regelt drie zaken.

Ten eerste: de taak die samenwerkingsverbanden nu hebben ten aanzien van het terugdringen
van het aantal leerlingen die niet naar school gaat, volgt slechts impliciet uit de
wet. Dit leidt ertoe dat er onduidelijkheid is over de rol van samenwerkingsverbanden
bij het terugdringen van verzuim en dat de aanpak regionaal verschillend is. Met het
wetsvoorstel wil ik die taak expliciet maken en die vul ik in op twee niveaus: samenwerkingsverbanden
zijn verantwoordelijk voor het dekkend aanbod in de regio enerzijds en van samenwerkingsverbanden
wordt verwacht dat zij verzuim helpen voorkomen en terugdringen anderzijds.

De verplichting voor samenwerkingsverbanden om te voorzien in een dekkend netwerk
van voorzieningen in de regio houdt ook in dat het ondersteuningsaanbod moet worden
uitgebreid als blijkt dat er verzuim ontstaat bij een school als gevolg van het ontbreken
van een zo passend mogelijke plaats voor een individuele leerling in de schoolcontext.

Samenwerkingsverbanden beschikken door het gebrek aan gegevens nu niet over voldoende
mogelijkheden om de taak op het gebied van verzuimbestrijding goed te kunnen uitoefenen.
Door te regelen dat zij die gegevens eenduidig en veilig mogen ontvangen, helpt dit
samenwerkingsverbanden in het herkennen van «witte vlekken» in het ondersteuningsaanbod.

Daarnaast regelt het wetsvoorstel – ten tweede – dat scholen het verzuimbeleid op
orde brengen (door meer voorschrijvend te zijn en specifieke elementen te benoemen
die scholen altijd in hun beleid zullen moeten gaan beschrijven) en dat de registratie
van verzuim op scholen eenduidiger en completer wordt. Zo wil ik het zicht op verzuim
en het verzuimbeleid op scholen verbeteren.

Tot slot regelt dit wetsvoorstel dat er bij het afgeven van een vrijstelling altijd
wordt meegewogen welke mogelijkheden er in het onderwijs zijn voordat een vrijstelling
wordt afgegeven. Betere zicht op verzuim, een eenduidiger verzuimregistratie en een
duidelijker rol voor het samenwerkingsverband zijn wat mij betreft randvoorwaarden
om het passend onderwijs voor leerlingen te verbeteren. Maar uiteraard is er meer
nodig. Daarom werk ik door aan de verbeteraanpak passend onderwijs, onderwijszorgarrangementen
en de aansluiting tussen zorg en onderwijs.

Bovendien zijn de leden van de D66-fractie benieuwd hoe de Minister de privacy van
kinderen waarborgt binnen de nieuwe aanpak. Zo geeft bijvoorbeeld Ouders en Onderwijs
aan dat er een risico bestaat dat scholen overgaan tot zogenaamde «geautomatiseerde
interventies». Hierbij wordt verwezen naar dat bijvoorbeeld bij drie keer afwezigheid
altijd een brief wordt verstuurd naar de ouders. Hoe kijkt de Minister naar deze kritiek
en ziet hij risico’s in zo’n geautomatiseerde omgeving?

Het voorkomen en tegengaan van verzuim begint bij de school en de relatie met het
kind en de ouders. Het goede gesprek met hen over wat er nodig is voor een kind om
onderwijs te krijgen is essentieel.

Daarom is het belangrijk dat een school hierover nadenkt, hier beleid op maakt en
dat vastlegt in verzuimbeleid dat voor iedereen duidelijk en toegankelijk is (en bijvoorbeeld
is opgenomen in de schoolgids). Het verzuimbeleid legt uit wat een school allemaal
doet om verzuim te voorkomen. Maar ook wat een school kan doen wanneer er sprake is
van verzuim en welke andere partijen zij daarbij kunnen inschakelen. Er zijn tot nu
toe geen kaders vastgelegd om verzuimbeleid op scholen vorm te geven. Bijvoorbeeld
wat een school doet in het voorkomen van verzuim of wanneer zij in actie komt als
een leerling tijdelijk afwezig is of langduriger uit beeld verdwijnt. Dit zijn geen
automatische interventies, maar eerder afspraken tussen school en onder andere ouders
die houvast bieden en duidelijk maken waar men de school aan kan houden.

Daarom wil ik dat scholen beter verzuimbeleid gaan maken en dit nadrukkelijker voorschrijven,
zodat het beleid onder andere gericht wordt op preventie en het aanpakken van beginnende
en problematische afwezigheid. Ik wil in ieder geval dat in het verzuimbeleid van
scholen en instellingen wordt opgenomen in welke gevallen of omstandigheden de school
ketenpartners zoals de leerplichtambtenaar of – afhankelijk van de afspraken binnen
de gemeente – jeugdgezondheidszorg of jeugdhulp inschakelt. Op die manier zal voor
de leerling, de ouders en andere betrokkenen op voorhand duidelijk zijn wanneer ketenpartners
worden ingeschakeld. Daarnaast wil ik samen met het veld de meer verplichtende elementen
waar het verzuimbeleid van een school minimaal aan moet voldoen gaan beschrijven.
Deze worden via een algemene maatregel van bestuur nader vastgelegd. Scholen houden
hiermee nadrukkelijk de ruimte om het eigen verzuimbeleid te maken (en dit met personeel,
ouders en leerlingen te bespreken), maar wel op basis van werkzame interventies en
binnen vastgestelde kaders.

Ook moet het verzuimbeleid eenvoudig vindbaar zijn voor leerlingen en ouders in de
schoolgids. Op grond van de Wet medezeggenschap op scholen moet het bevoegd gezag
voorafgaand aan het vaststellen van de schoolgids hierover instemming krijgen van
het deel van de medezeggenschapsraad dat uit en door de ouders of leerlingen is gekozen.
Aangezien het verzuimbeleid als verplicht onderdeel aan bod moet komen in de schoolgids,
betekent dit dat de medezeggenschapsraad ook instemmingsrecht heeft over het verzuimbeleid.

Bij automatisering zijn altijd risico’s. Daarom staat het contact met leerling en
ouders en het goede gesprek voorop. Het is juist de bedoeling van het wetsvoorstel
dat afspraken over verzuimbeleid – wie doet wat wanneer – explicieter worden en dat scholen hier in het verzuimbeleid duidelijker over worden.
Het is nadrukkelijk niet de bedoeling dat scholen automatisch – zonder overleg – meldingen
doorgeven aan ouders of andere instanties.

Privacyaspecten spelen in het bovenstaande nadrukkelijk een rol. Bij de verdere uitwerking
en aanpassing van het wetsvoorstel zal ik hier dan ook uitvoerig aandacht aan besteden
en advies over inwinnen bij onder andere de Autoriteit Persoonsgegevens.

De leden van de D66-fractie vragen de Minister of hij van mening is dat het registreren
van verzuim in vaste categorieën negatieve effecten kan hebben op het contact tussen
leerlingen en ouders.

Nee, die mening deel ik niet. Op dit moment is de registratie van verzuim op scholen
niet eenduidig en vaak niet op orde. Categorieën helpen om ook meer zicht te krijgen,
ook op de redenen achter dit verzuim, in de eerste plaats op school zelf. Een goede
band tussen de school en het kind en aandacht voor het kind en ouders vanuit de school
is essentieel. Het hebben van zicht op de leerling helpt hierbij, net als het uitdragen
van een goed verzuimbeleid. Wat mij betreft wordt in het verzuimbeleid op school nadrukkelijk
aandacht besteed aan hoe het contact met ouders in het geval van verzuim wordt vormgegeven.

Daarbij vragen zij of de verzuimaanpak extra werkdruk oplevert voor scholen en leraren
en zo nee, waarom niet.

Nu al registreren scholen in de meeste gevallen al het verzuim. Door al het verzuim
in categorieën te registeren, zal de registratie vooral eenduidiger en eenvoudiger
worden. De uitwerking hiervan zal via een algemene maatregel van bestuur nog nader
worden bepaald. Ik heb het Adviescollege van Toetsing en Regeldruk om advies gevraagd
en zij geeft in haar advies aan dat het nog te onduidelijk is of de te vernieuwen
verzuimregistratie werkbaar is en scholen hier voldoende in toegerust zijn. Ik ga
hier serieus naar kijken en zal mede aan de hand van dit advies het voorstel aanpassen.

De leden van de D66-fractie vragen of de Minister van mening is dat aanwezigheid een
doel op zich kan worden, zonder dat deze bijdraagt aan het welzijn van leerlingen.

Het stimuleren van aanwezigheid op school is geen doel op zich, maar wel een manier
om aandacht te besteden aan welzijn en aandacht voor leerlingen.

De leden van de D66-fractie vragen in welke mate de registratie van verzuim centraal
en landelijk zal plaatsvinden, zoals dat nu geregeld is voor het melden van ongeoorloofd
verzuim bij de Dienst Uitvoering Onderwijs (hierna: DUO). Ook vragen zij wat scholen
bij deze aanpak precies zullen moeten melden bij DUO en wat dit betekent voor de leerplichtambtenaar.

Er is geen sprake van een landelijke registratie van verzuim anders dan de nu al bestaande
meldingen van ongeoorloofd verzuim via het Register onderwijsdeelnemers. Nu al registreren
scholen in de meeste gevallen al het verzuim in de eigen registratie. Ongeoorloofd
verzuim zal nog steeds via het Register onderwijsdeelnemers worden gemeld. Dit wetsvoorstel
verandert daar niets aan. Geoorloofd verzuim kán door middel van het wetsvoorstel
ook worden meegestuurd met een melding van ongeoorloofd verzuim naar de leerplichtambtenaar.

De voornoemde leden vragen de Minister wat de huidige belemmeringen zijn in wet- en
regelgeving voor het verkrijgen van gegevens.

Nu moet een school een melding doen bij een leerplichtambtenaar indien een leerling zestien
uur ongeoorloofd verzuimd heeft in een periode van vier weken en bij langdurig ongeoorloofd
verzuim (vier weken aaneengesloten niet naar school). Met het wetsvoorstel wordt verduidelijkt
dat een school al het verzuim registreert (geoorloofd en ongeoorloofd). De school
kan dan ook een melding doen als de school het verzuim zorgelijk vindt, of als er sprake
is van luxeverzuim en in het verzuimbeleid is vastgelegd hoe de school omgaat met
verzuim minder dan zestien uur in vier weken.

De leden van de D66-fractie vragen of het uitbreiden van het inzicht in verzuimgegevens
door het samenwerkingsverband bijvoorbeeld noodzakelijk is om in deze gegevens te
voorzien.

Het ontbreekt nu aan een expliciete wettelijke taak van samenwerkingsverbanden ten
aanzien van het terugdringen van het aantal leerlingen die niet naar school gaan.
Dat maakt ook dat een grondslag voor de uitwisseling van verzuimgegevens voor dit
doel nu in wet- en regelgeving ontbreekt.

De leden van de D66-fractie signaleren dat de rol van samenwerkingsverbanden zal worden
uitgebreid naar preventie van verzuim van alle leerlingen, en dus niet alleen de leerlingen
die extra ondersteuning krijgen en nodig hebben. Zij vragen zich af wat dit betekent
voor de uitvoering van de wettelijke taak om zorg te dragen voor een dekkend aanbod
en het creëren van maatwerk.

De taak die samenwerkingsverbanden nu hebben ten aanzien van het terugdringen van
het aantal leerlingen die niet naar school gaan, volgt slechts impliciet uit de wet.
Dit leidt ertoe dat er onduidelijkheid is in het veld over de rol van samenwerkingsverbanden
bij het terugdringen van verzuim en dat de aanpak regionaal verschillend is. Met het
wetsvoorstel wil ik die taak expliciet maken en die vul ik in op twee niveaus: samenwerkingsverbanden
zijn verantwoordelijk voor het dekkend aanbod in de regio enerzijds en van samenwerkingsverbanden
wordt verwacht dat zij verzuim helpen voorkomen en terugdringen. De verplichting voor
samenwerkingsverbanden om te voorzien in een dekkend netwerk van voorzieningen in
de regio houdt ook in dat het ondersteuningsaanbod moet worden uitgebreid als blijkt
dat er verzuim ontstaat bij een school als gevolg van het ontbreken van een zo passend
mogelijke plaats voor een individuele leerling in de schoolcontext. Samenwerkingsverbanden
beschikken door het gebrek aan gegevens nu niet over voldoende mogelijkheden om de
taak op het gebied van verzuimbestrijding goed te kunnen uitoefenen. Door te regelen
dat zij die gegevens eenduidig en veilig mogen ontvangen, helpt dit samenwerkingsverbanden
in het herkennen en aanpakken van «witte vlekken» in het ondersteuningsaanbod.

De verzuimaanpak is toepasbaar voor alle onderwijssectoren in het primair- en voorgezet
onderwijs. Dus ook het (voortgezet) speciaal onderwijs. Ik heb kennisgenomen van de
kritiek van LBVSO.

Ik ben met organisaties in gesprek over de verzuimaanpak en ook over het wetsvoorstel
verzuim. Het ministerie spreekt op regelmatige basis met de partijen die deelnemen
aan het landelijke thuiszittersoverleg, waaronder Ingrado, Stichting Gedragswerk,
PO-Raad, VO-raad, Sectorraad GO, MBO Raad, Ouders & Onderwijs, VNG, Steunpunt Passend
Onderwijs, NJI, NCJ, Netwerk LPO en de sectorraad swv vo. Dat doet OCW niet alleen
met alle partijen bij elkaar, maar ook in kleinere verbanden en in 1-op-1 gesprekken,
waarin we ook specifieke vertegenwoordigers van jongeren meenemen zoals LBVSO, LAKS
en de Adviesraad ÉigenWijsheid. Zo heb ik recent deelgenomen aan een brainstorm met
enkele partijen over de invulling van het wetsvoorstel. Daarnaast spreekt het ministerie
met externe partijen in diverse overleggen rond passend onderwijs en onderwijs-zorg.
Ik luister met veel aandacht naar de zorgen van deze partijen en pas waar nodig het
beleid en het wetsvoorstel daar op aan. Los daarvan is onderdeel van een wetstraject
dat meerdere adviesorganen om advies wordt gevraagd, waaronder de Autoriteit Persoonsgegevens
en de Raad van State. Hun adviezen en aanbevelingen worden vanzelfsprekend benut om
het voorstel aan te passen en te verbeteren.

PvdA

Verzuim kan een voorbode van voortijdig schoolverlaten zijn: ik deel dat. Uit een
onderzoek van KBA Nijmegen in 2017 blijkt dat de belangrijkste conclusie op dat punt
is dat vrijwel alle voortijdig schoolverlaters te maken hebben gehad met verzuim.11 Het onderzoek liet geen duidelijk (oorzakelijk) verband zien tussen verzuim en voortijdig
schoolverlaten in het MBO. De onderzoekers benadrukten echter dat dat niet betekent
dat een goede verzuimaanpak daarom minder belangrijk is. Regelmatig schoolverzuim
verhoogt het risico op voortijdig schoolverlaten. Verzuim en uitval van leerlingen
in het voortgezet onderwijs hebben vooral school gerelateerde oorzaken, zoals het
schoolklimaat en de kwaliteit van het onderwijs en de begeleidingsstructuur. Ook gezondheidsproblemen
bij leerlingen leiden vaak tot verzuim of uitval. Scholen kunnen leerlingen aan zich
binden door te investeren in een positief leerklimaat en een goede zorgstructuur.
Van belang is om daar het netwerk van de leerling bij te betrekken. Met het wetsvoorstel
verzuim – onderdeel van de verzuimaanpak – wil ik dan ook onder andere regelen dat
scholen hun verzuimbeleid verbeteren en op orde brengen.

Uitgangspunt is om niet enkel te focussen op het diploma dat een jongere behaalt,
maar ook te kijken in hoeverre een jongere participeert, dagbesteding heeft en ondersteuning
kan gebruiken.

Naast het voorkomen dat studenten uitvallen zonder startkwalificatie en ervoor zorgen
dat zij duurzaam instromen op de arbeidsmarkt, wordt de volgende jaren ingezet op
meer maatwerk voor jongeren op mbo niveau 2, door kleinere klassen en extra begeleiding
voor deze groep. Verder wordt het RMC uitgebreid naar de leeftijd van 27 jaar. Het
RMC legt preventief en proactief contact met jongeren die stoppen met school of geen
werk hebben en gaat samen met de jongere op zoek naar een passende plek, in het onderwijs,
zorg of op de arbeidsmarkt. Hierdoor blijven jongeren zonder startkwalificatie in
beeld. Het RMC kan schakelen tussen onderwijsinstellingen en gemeente, om te voorkomen
dat jongeren tussen wal en schip vallen.

De leden van de PvdA-fractie signaleren dat deze gedachten slecht zijn gevallen bij
ouders en scholierenorganisaties, zoals ook blijkt uit de brief van Ouders & Onderwijs
van 23 september 2022 die mede wordt ondersteund door onder meer LAKS, LBVSO en JongPIT.12 De vrees is dat scholen zullen overgaan tot geautomatiseerde interventies die averechts
werken en aanwezigheid van leerlingen zullen opvatten als doel op zich, met negatieve
gevolgen voor kinderen die om evidente redenen niet naar school kunnen. Ook zijn ze
bang voor inbreuken op de privacy, die niet proportioneel zijn in verhouding tot het
doel. Wat kan en wil de Minister doen om deze zorgen weg te nemen, zo vragen de eerdergenoemde
leden.

Zoals uitvoeriger verwoord in het antwoord op de vragen van de fractie van D66 is
het niet de bedoeling dat scholen overgaan tot «geautomatiseerde interventies.» Wel
vraag ik van scholen dat zij hun verzuimbeleid op orde brengen en daarin beschrijven
wat zij doen om verzuim te voorkomen, maar ook wat zij doen in het geval dat een leerling
verzuimt. Bij de verdere uitwerking en aanpassing van het wetsvoorstel zal ik hier
dan ook uitvoerig aandacht aan besteden aan privacyaspecten en advies over inwinnen
bij onder andere de Autoriteit Persoonsgegevens

De leden van de PvdA-fractie vragen wat de Minister doet met de voorstellen van Ouders
& Onderwijs over verzuimbeleid op school, die deze bepleit als alternatief voor het
verzuimbeleid dat de Minister beoogt.

In oktober heb ik met onder andere Ouders en Onderwijs gesproken over de verzuimaanpak
en het wetsvoorstel als onderdeel daarvan. Er was in dit gesprek overeenstemming over
de noodzaak dat het verzuimbeleid van scholen op orde moet zijn. Daarnaast ben ik
ontvankelijk voor hun kritische opmerkingen en feedback. Op basis van dit gesprek,
maar ook op basis van de internetconsultatie en de adviezen die ik van Ouders en Onderwijs
en andere partijen heb ontvangen zal ik het voorstel aanpassen en verbeteren. Hierover
blijf ik met hen het gesprek voeren.

Tevens vragen zij of de Minister ook kan melden hoe de landelijke brancheorganisatie
voor leerplicht en RMC, Ingrado, tegenover deze voorstellen staat.

Ingrado heeft op het wetsvoorstel gereageerd ten tijde van de daartoe ingerichte internetconsultatie,
hun reactie op het wetsvoorstel kunt u ook terugvinden op hun site.13

Digitaal afstandsonderwijs als volledige digitale voorziening – een digitale school
– vereist een zorgvuldige afweging op vele fundamentele vraagstukken zoals kwaliteit
en toezicht. De komende tijd zal ik hier uitvoering aan geven, en daarbij ook leren
van de ervaringen die nu onder andere in samenwerking met Stichting Kennisnet (hierna
Kennisnet) worden opgedaan. Ik informeer uw Kamer in het voorjaar 2023 over de stand
van zaken van het onderzoek.

Ik heb uw Kamer voor de zomer geïnformeerd over de speerpunten uit de verbeteraanpak
passend onderwijs.14 Ik wil dat leraren, ouders en leerlingen beter weten welke ondersteuning ze mogen
verwachten op school en dat die ondersteuning steeds inclusiever wordt. Ik wil ook
zorgen dat leerlingen in beeld zijn, dat specifieke groepen leerlingen die daarbij
gebaat zijn makkelijker op andere plekken of op andere tijden kunnen leren en dat
ze onderwijs krijgen dat te combineren is met hun zorgbehoefte. Dit vraagt wat van
leraren en daarom werk ik aan een betere aansluiting van jeugdhulp op school en wil
ik leraren beter toerusten om passend onderwijs te kunnen bieden, onder andere via
de lerarenopleidingen. Via de onderwijszorgagenda wordt de komende periode verder
gewerkt aan het verbeteren van de samenwerking op het grensvlak tussen het onderwijs
en de zorg, zodat deze elkaar kunnen versterken.

Tevens vragen de leden van de PvdA-fractie wat hij concreet wil doen om te garanderen
dat alle kinderen begeleiding krijgen in hun specifieke behoeften, zoals taal- en
rekenachterstanden, gedragsstoornissen, dyslexie, sociaaleconomische omstandigheden
en hoogbegaafdheid.

Zoals in het debat over passend onderwijs van maart 2022 met u besproken zet ik in
op een aantal speerpunten ten einde passend onderwijs en de ondersteuning voor kinderen
te verbeteren. Er wordt ingezet op verschillende maatregelen uit de verbeteraanpak.
In de brief die op 15 juli jl. aan de Tweede Kamer is gestuurd zijn zeven prioriteiten
genoemd, zoals de ontwikkeling van een landelijke norm voor basisondersteuning, het
versterken van de positie van ouders en leerlingen en de aanpak van verzuim. Tevens
heb ik in deze brief aangegeven dat ik een aantal wetsvoorstellen bundel tot twee
waarvan er één zich richt op de aanpak van verzuim en een tweede wetsvoorstel zich
richt op de versterking van de positie van ouders en leerlingen. Beide voorstellen
zijn nog voor de zomer in consultatie gebracht.

Daarnaast wordt gewerkt aan een landelijke norm basisondersteuning voor drie ondersteuningsgebieden
(namelijk dyslexie, hoogbegaafdheid en leergedrag), versterk ik de positie van ouders
en leerlingen, ligt er een stevige verzuimaanpak, wordt meer ruimte geboden voor maatwerk
en creëren we een beter aanbod voor leerlingen met kenmerken van hoogbegaafdheid.
Dit alles bij elkaar moet ervoor zorgen dat kinderen nog beter begeleiding krijgen
in hun specifieke behoeften. Waar het gaat om het specifiek inzetten op verbetering
van taal- en rekenvaardigheden ondersteun ik de scholen daarbij conform het Masterplan
basisvaardigheden met extra middelen en basisteams.

In hoeverre wil de Minister ook op individuele basis maatwerk laten bieden, waar de
bestaande voorzieningen geen passend aanbod kunnen bieden, zo vragen de leden van
de PvdA-fractie tot slot.

Zoals met u gedeeld is maatwerk een integraal en belangrijk onderdeel van de aangescherpte
aanpak van verzuim. Ik ben bovendien voornemens het experiment onderwijszorgarrangementen
te starten per 1 januari 2023 waarbinnen 80 initiatieven de mogelijkheid krijgen om
beter maatwerk te bieden door af te wijken van enkele punten in wet- en regelgeving.

GroenLinks

De leden van de GroenLinks-fractie zijn benieuwd hoe het tot nu toe gaat met de ambitie
van het kabinet om het aantal onnodige thuiszitters terug te brengen naar nul.

De ambitie om het aantal onnodige thuiszitters terug te brengen naar nul is uitgewerkt
in drie actielijnen, te weten:

1. Ieder kind wordt gezien;

2. We bieden ieder kind een echt passend aanbod;

3. Digitaal afstandsonderwijs voor kinderen en jongeren die geen onderwijs op locatie
(kunnen) volgen.

Daarbij was het wetsvoorstel uit actielijn 1 tot voor kort in internetconsultatie,
waarbij de reacties momenteel onderzocht worden en zullen worden benut om het voorstel
te verbeteren. Actielijn 2 is een samenvoeging van meerdere losse projecten die momenteel
uitgevoerd worden. Dit betreft bijvoorbeeld het project WEL in ontwikkeling – gefinancierd
uit het Nationaal Programma Onderwijs (NP Onderwijs) en gericht op kinderen die nu
niet ingeschreven staan op een school – of de aanpak hoogbegaafdheid en onderwijszorgarrangementen.

Tot slot wordt actielijn 3, waarin ik inzet op digitaal afstandsonderwijs, nu onder
andere in samenwerking met Kennisnet uitgewerkt. De inzet op alle actielijnen draagt
bij aan de ambitie het aantal onnodige thuiszitters terug te brengen.

De leden van de GroenLinks fractie vragen hoeveel thuiszitters er op dit moment zijn
en hoeveel dat is ten opzichte van voorgaande jaren. Ook vragen zij wat er is gebeurd
sinds het aantreden van het Kabinet op dit vlak.

Uit de jaarlijkse verzuimcijfers blijkt dat in schooljaar 2020–2021 in totaal 5.491
kwalificatie- en leerplichtige kinderen en jongeren (leeftijd tussen de 5 en 18 jaar)
op enig moment niet-ingeschreven stonden bij een onderwijsinstelling (absoluut verzuim
totaal), waarvan 2.212 langer dan drie maanden. Ook gingen in dat schooljaar 3.328
kinderen en jongeren langer dan 4 weken aaneengesloten niet naar school (langdurig
relatief verzuim totaal), waarvan 2.180 langer dan drie maanden. Corona maakt de vergelijkbaarheid
van cijfers met eerdere jaren beperkt, wel is duidelijk dat de vrijstellingen 5 onder
a gestegen zijn. In de jaarlijkse verzuimbrief vindt u een uitgebreidere tabel met
meer verzuimcijfers.15 De aantallen van het schooljaar 2021–2022 zijn nog niet bekend, deze worden bekend
gemaakt bij de leerplichttelling die in het nieuwe jaar uitkomt en waarover u begin
volgend jaar wordt geïnformeerd. In het antwoord op de vragen van de fractie D66 wordt
uitvoerig verwoord wat er sinds het aantreden van het kabinet is gebeurd op het vlak
van thuiszitters.

Tevens vragen zij hoeveel leerlingen er op dit moment een vrijstelling van onderwijs
op lichamelijke of psychische gronden (artikel 5 onder a van de Leerplichtwet 1969)
hebben. Daarnaast vragen zij hoeveel dat is ten opzichte van voorgaande jaren.

In schooljaar 2020–2021 ging het om 7083 vrijstellingen op grond van artikel 5 onder
a van de Leerplichtwet. Ik verwijs in dit antwoord naar de tabel in de brief met de
verzuimcijfers zoals wij die eind maart met u hebben gedeeld.16 Daaruit wordt duidelijk dat het aantal vrijstellingen stijgt – een zorgelijke ontwikkeling.
Wel wil ik meer weten over de achtergronden van deze vrijstellingen en daar doe ik
momenteel onderzoek naar. Na de zomer 2023 wordt uw Kamer hierover geïnformeerd.

Ja, ik ben op de hoogte van de kritiek en ik luister daar naar. Kortheidshalve verwijs
ik hier naar het bovenstaande antwoord op de vraag van de D66 fractie daarover.

De leden van de GroenLinks-fractie vragen of er wel voldoende is geluisterd naar de
signalen van onder andere LAKS, Ouders & Onderwijs, Balans, JongPIT, LBVSO en Ieder(In).
Zij vragen wat er is gedaan met de kritiekpunten van deze organisaties.

In de periode voor de uitwerking van deze verzuimaanpak zijn verschillende gesprekken
gevoerd onder andere met de partijen aangesloten bij de Thuiszitterstafel. Zelf ben
ik op bezoek geweest in Twente waar momenteel al gewerkt wordt met het centraal stellen
van aanwezigheid en het op deze wijze vormgeven van het verzuimbeleid. Het is mijn
doel om er voor te zorgen dat uiteindelijk iedereen achter de doelstellingen en uitwerking
van het wetsvoorstel kan staan: een ieder van ons wil dat ieder kind een passende
plek krijgt in het onderwijs. Goed verzuimbeleid is daartoe in mijn ogen een randvoorwaarde,
maar zeker geen panacee. De inbreng van vele partijen maar ook van de vele ouders
en andere betrokkenen die de moeite hebben genomen om te reageren op het wetsvoorstel
via de internetconsultatie, waardeer ik zeer. Deze zal ik benutten om het voorstel
te verbeteren.

De verzuimaanpak is onderdeel van een bredere inzet op het verbeteren van passend
onderwijs, met als doel dat elk kind zich kan ontwikkelen. De voorstellen rondom aanwezigheid
en registratie zijn onderdeel van de verzuimaanpak en richten zich met name op het
voorkomen van verzuim – voorkomen is beter dan genezen. Door middel van een goed verzuimbeleid met daarbij ook een goede registratie krijgen
scholen beter zicht op de totale aanwezigheid van leerlingen en kunnen zij patronen
herkennen in de afwezigheid van leerlingen – hiervan zijn al verschillende praktijkvoorbeelden
in bijvoorbeeld de regio’s Noord-Kennemerland en Twente en hiervoor bestaat ook wetenschappelijk
evidentie.17 Uit onderzoek blijkt dat scholen deze patronen nu onvoldoende in beeld hebben, terwijl
dit wel relevant is (KBA Nijmegen, 2021). Dit helpt de school om, voordat verzuim
problematisch wordt, het gesprek te voeren met leerling en ouders.

Helaas zitten nu ook al teveel leerlingen langdurig thuis. Het spreekt voor zich dat
betere registratie voor hen nu niet veel meer betekent. Maatwerk is daarom voor mij
een belangrijk onderdeel van de verzuimaanpak, zoals ook beschreven in de Kamerbrief.18 Onder andere met het project WEL in ontwikkeling, maar ook door te starten met het
experiment onderwijszorgarrangementen en het plan van aanpak hoogbegaafdheid wordt
hier concreet actie op ondernomen.

Daarnaast werk ik verder aan de verbeteraanpak passend onderwijs en de maatregelen
gericht op een betere samenwerking tussen onderwijs en zorg zetten we in op het creëren
van passend onderwijs voor alle leerlingen.

De voornoemde leden vragen of de focus op registratie niet te groot is. De voornoemde
leden erkennen dat registratie inzicht kan geven in hoe groot het probleem van geoorloofd
en ongeoorloofd verzuim is, maar missen in de plannen van de Minister een even grote
focus op de achterliggende redenen voor het verzuim.

Dit ben ik met u eens. Ook de kritiek van partijen zoals Ouders & Onderwijs richt
zich daarop en dat trek ik mij aan. Een goede registratie is nadrukkelijk een middel.
Het begint bij aandacht voor de leerling en het goede contact met leerling en ouders.
Op basis daarvan biedt een school passend onderwijs en maatwerk indien nodig. Een
goed en helder verzuimbeleid – inclusief een goede verzuimregistratie – kan daar helpend
bij zijn.

De leden van de GroenLinks-fractie lezen dat de Minister de wet wil wijzigen zodat
scholen zicht hebben op de totale aan- en afwezigheid van hun kinderen. De leden vragen
wat dit doet voor de administratieve lasten en werkdruk voor scholen. Hoe ziet de
Minister dit?

Nu al registreren scholen in de meeste gevallen al het verzuim. Door al het verzuim
in categorieën te registeren, zal de registratie vooral eenduidiger en eenvoudiger
worden. De uitwerking hiervan zal via een algemene maatregel van bestuur nog nader
worden bepaald. Mede op basis van het advies van het ATR zal ik het voorstel aanpassen
en daarin verduidelijken welk effect het zal hebben op de werkdruk op school. Daarbij
vind ik het belangrijk en een kerntaak van een leraar dat deze in staat is om een
leerling te zien, en het dus ook merkt als deze er niet is. Goede verzuimregistratie
maakt mogelijk dat ook de school weet wanneer verzuim oploopt en hierop indien nodig
actie kan ondernemen. Bij de verder uitwerking van het wetsvoorstel zal ik nader onderbouwen
hoe ik scholen en leraren hier in wil ondersteunen.

De voornoemde leden lezen dat het nieuwe verzuimadministratiesysteem meer kennis en
expertise gaat vragen van scholen. Gaat de Minister de scholen hierin ook ondersteunen?

Ik laat momenteel onderzoek doen welk flankerend beleid noodzakelijk is, zodat scholen
na de inwerkingtreding van de wet en de algemene maatregel van bestuur voldoende voorbereid
en ondersteund zijn in het registeren van verzuim in categorieën en uitwerking van
het verzuimbeleid. Op basis van de resultaten van het onderzoek zal ik indien nodig
maatregelen nemen om scholen hierin te ondersteunen. De bedoeling van het wetsvoorstel
is dat scholen hun verzuimbeleid op orde brengen en de verzuimregistratie verbeteren
zonder dat dit direct leidt tot een onnodige verzwaring van taken.

De leden zijn ook benieuwd hoe op dit moment het registreren van verzuim is geregeld
bij scholen. Mogen scholen zelf bepalen hoe ze dat doen en welke vormen van verzuim
ze registeren?

Nu al registreren scholen het verzuim. Ook het hoe verandert niet; verzuim wordt geregistreerd
in het leerlingvolgsysteem van de school. Met het wetsvoorstel wil ik er wel voor
zorgen dat het verzuim eenduidiger geregistreerd wordt en dat scholen in hun verzuimbeleid
altijd bepaalde elementen opnemen en dit ook inzichtelijk maken voor ouders en leerlingen.
Zodat het voor leerlingen, ouders, leerkrachten en scholen zelf duidelijk wordt hoe
het met de aan- en afwezigheid van de leerling en de leerlingpopulatie gaat en wat
de school doet om een goed en veilig schoolklimaat te borgen. Zie ook het antwoord
op de vraag van de fractie van D66.

De voornoemde leden lezen dat de Minister bij de verdere uitwerking van het wetsvoorstel
nadrukkelijk aandacht gaat besteden aan privacyaspecten. Op welke manier gaat de Minister
dat doen en kan hij zich voorstellen dat partijen zich hier zorgen over maken? Vooral
omdat het hierbij mede ook gaat over het vastleggen van medische gegevens van leerlingen.
Daarnaast vragen de leden of de Minister advies heeft ingewonnen wat dit zal betekenen
voor de privacy van leerlingen. Ook vragen zij of het doel de middelen heiligt in
dit geval en in hoeverre hij hiervoor toestemming gaat vragen aan ouders en leerlingen.

Ik heb kennis genomen van de zorgen die naar voren zijn gekomen in reactie op het
voorstel in het kader van de internetconsultatie. Daarnaast is onderdeel van het wetstraject
dat meerdere adviesorganen om advies wordt gevraagd, waaronder de Autoriteit Persoonsgegevens.
Hun adviezen en aanbevelingen worden vanzelfsprekend meegenomen en benut. Een aanvulling
op deze beantwoording wordt onderstaand gegeven bij de vraag over het delen van verzuimgegevens
met de leerplichtambtenaar.

Het wetsvoorstel regelt dat de reeds bestaande werkwijze van DUO voor het leveren
van verzuimmeldingen aan de leerplichtambtenaar, op eenzelfde wijze wordt uitgebreid
met informatie over het geoorloofd verzuim. De huidige werkwijze is dat de school
via DUO nu al een bepaalde set gegevens uitwisselt over ongeoorloofd verzuim; wat
heeft de school al gedaan, welk verzuim, welke dag, hoeveel uur, wat is de reden.
Het uitwisselen van de gegevens over geoorloofd verzuim krijgt eenzelfde werkwijze.
De gegevens zijn alleen voor de school en de leerplichtambtenaar zichtbaar. De achterliggende
reden van het geoorloofd verzuim is niet van belang en zal niet worden gedeeld met
de leerplichtambtenaar.

De voornoemde leden lezen ook dat de Minister in het wetsvoorstel wil opnemen dat
een leerplichtambtenaar data op individueel niveau van een leerling mag ontvangen
wanneer dit nodig is. Wanneer krijgt hij toegang tot deze gegevens?

Na één melding van ongeoorloofd verzuim of pas na meerdere meldingen? Tevens vragen
zij of hiervoor toestemming wordt gevraagd aan de ouders of leerlingen.

Onderdeel van het wetsvoorstel is het aanscherpen van het verzuimbeleid van scholen.
Ik wil in ieder geval dat in het verzuimbeleid van scholen en instellingen wordt opgenomen
in welke gevallen of omstandigheden de school ketenpartners zoals de leerplichtambtenaar
of – afhankelijk van de afspraken binnen de gemeente – jeugdgezondheidszorg of jeugdhulp
inschakelt en hoe zij dat doet. De school geeft hier zelf invulling aan. Op die manier
zal voor de leerling, de ouders en andere betrokkenen op voorhand duidelijk zijn wanneer
ketenpartners worden ingeschakeld.

Ook moet het verzuimbeleid eenvoudig vindbaar zijn voor leerlingen en ouders in de
schoolgids. Op grond van de Wet medezeggenschap op scholen moet het bevoegd gezag
voorafgaand aan het vaststellen van de schoolgids hierover bovendien instemming krijgen
van de ouder- en leerling-geleding. Aangezien het verzuimbeleid als verplicht onderdeel
aan bod moet komen in de schoolgids, betekent dit dat de medezeggenschapsraad ook
instemmingsrecht heeft over het verzuimbeleid.

Zou het ook iets kunnen veroorzaken in de relatie tussen school en ouders/leerling,
als bij één keer verzuim gelijk de leerplichtambtenaar erbij wordt betrokken? Graag
ontvangen de leden een reflectie hierop.

Nu moet een school een melding doen bij een leerplichtambtenaar bij zestien uur ongeoorloofd
verzuim in vier weken en bij langdurig ongeoorloofd verzuim (vier weken aaneengesloten
niet naar school). Met het wetsvoorstel wordt verduidelijkt dat een school ook een
melding kan doen als de school het verzuim zorgelijk vindt (maar onder deze grens zit) of als
er sprake is van luxeverzuim en in het verzuimbeleid is vastgelegd hoe de school omgaat
met verzuim minder dan zestien uur in vier weken. Dit kan de school doen als zij bijvoorbeeld
advies wil inwinnen bij de leerplichtambtenaar.

Het delen van verzuimgegevens met samenwerkingsverbanden zal het aantal vrijstellingen
niet direct doen dalen. Wel zal het samenwerkingsverbanden helpen om het verzuim in
hun regio te gebruiken als signaal voor het uitvoeren van hun taak om te komen een
dekkend aanbod. Zie ook het antwoord op de vraag van de fractie van de VVD. Met dit
wetsvoorstel breng ik samenwerkingsverbanden zo meer in stelling om hun taak goed
uit te kunnen voeren. Inzicht in verzuim kan daaraan bijdragen bij het signaleren
van zogenaamde witte vlekken.

Daarnaast regelt de wetswijziging dat het onderwijskundig perspectief wordt betrokken
bij het ontstaan van een vrijstelling op grond van artikel 5 onder a. Het samenwerkingsverband
gaat zorgen voor het geven van dat perspectief dat kan worden benut door de jeugdarts
die de vrijstelling afgeeft. Zo krijgt de jeugdarts een beeld van zowel het regionaal
beschikbare ondersteuningsaanbod als van de individuele leermogelijkheden van het
kind. Ook houdt de procedure van een vrijstelling nu onvoldoende rekening met nieuwe
(maatwerk)mogelijkheden binnen onderwijs en zorg. Dat is onwenselijk en daarom wordt
de procedure van een vrijstelling aangescherpt met het wetsvoorstel. Het doel hiervan
is dat de afgifte van een vrijstelling alleen gebeurt in situaties waarin er redelijkerwijs
geen vorm van onderwijs mogelijk is en waar (de ontwikkeling van) het kind of jongere
bij gebaat is. Hiermee krijgen samenwerkingsverbanden een actievere rol in het tegengaan
van onnodige vrijstellingen.

Ook vragen de leden of de Minister kan uitleggen hoe hij de samenhang hiertussen ziet.
Gaat hij de samenwerkingsverbanden dan ook meer wijzen op de zorgplicht die ze hebben
en zou het niet volstaan om ouders toestemming te vragen om deze gegevens in te zien?

Samenwerkingsverbanden hebben geen zorgplicht. Die zorgplicht ligt bij de scholen.
De taak die samenwerkingsverbanden nu hebben ten aanzien van het terugdringen van
het aantal leerlingen dat niet naar school gaat, volgt slechts impliciet uit de wet.
Dit leidt ertoe dat er onduidelijkheid is in het veld over de rol van samenwerkingsverbanden
bij het terugdringen van verzuim en dat de aanpak regionaal verschillend is. Met het
wetsvoorstel wil ik die taak expliciet maken en die vul ik in op twee niveaus: samenwerkingsverbanden
zijn verantwoordelijk voor het dekkend aanbod in de regio enerzijds (zij hebben geen
zorgplicht) en van samenwerkingsverbanden wordt verwacht dat zij verzuim helpen voorkomen
en terugdringen. De verplichting voor samenwerkingsverbanden om te voorzien in een
dekkend netwerk van voorzieningen in de regio houdt ook in dat het ondersteuningsaanbod
moet worden uitgebreid als blijkt dat er verzuim ontstaat bij een school als gevolg
van het ontbreken van een zo passend mogelijke plaats voor een individuele leerling
in de schoolcontext. Samenwerkingsverbanden beschikken door het gebrek aan gegevens
nu niet over voldoende mogelijkheden om de taak op het gebied van verzuimbestrijding
goed te kunnen uitoefenen. Door te regelen dat zij die gegevens eenduidig en veilig
mogen ontvangen, helpt dit samenwerkingsverbanden in het herkennen van «witte vlekken»
in het ondersteuningsaanbod.

De voornoemde leden vragen of deze verzuimaanpak zich niet te veel richt op registratie
en handhaving en te weinig op passend onderwijs, leerrecht en de problemen die schuilgaan
achter thuiszitters. Hoe staat dit aankomende wetsvoorstel in relatie tot de ambitie
van dit kabinet om over te gaan naar een leerrecht en de ambitie van het kabinet om
de verbeteraanpak passend onderwijs door te voeren?

Het kabinet Rutte III heeft onderzoek gedaan naar verschillende vormen van leerrecht,
conform afspraak uit Regeerakkoord 2017. Mede op basis van dit onderzoek heeft mijn
voorganger er in 2020 voor gekozen om in te zetten op de verbeteraanpak passend onderwijs
en het verbeteren van de samenwerking tussen onderwijs en zorg.19 Om op die manier te zorgen dat ieder kind toegang heeft tot onderwijs en daarbij
de ondersteuning krijgt. Eén van maatregelen die ik onlangs, in lijn met het coalitieakkoord,
heb aangekondigd is een verscherpte verzuimaanpak bestaande uit een aantal elementen,
zoals het centraal stellen van aanwezigheid door scholen (en de taak voor scholen
om hier beleid op te voeren) en meer ruimte voor maatwerk, onder andere in onderwijszorgarrangementen
en het project WEL in ontwikkeling. Hierbij wordt per casus onderzocht wat nodig is
om het kind of de jongere weer in ontwikkeling te brengen. Hiermee wordt leerrecht
in materiële zin geborgd.

Moet daar niet net zoveel snelheid, tijd en aandacht in gestoken worden als de snelheid
waarmee dit registratiesysteem nu van de grond komt, zo vragen de eerder genoemde
leden.

Zie voor een uitvoerig antwoord op deze vraag ook de beantwoording van de eerste vraag
van de D66 fractie, met betrekking tot de relatie tot passend onderwijs. Ik heb uw
Kamer voor de zomer geïnformeerd over de speerpunten uit de verbeteraanpak passend
onderwijs en mijn inzet en maatregelen hierop.20 De aangescherpte verzuimaanpak is hier onderdeel van. Goed verzuimbeleid op scholen
en een goede eenduidige registratie als onderdeel daarvan zijn een middel en geen
doel. Het doel is om uitval te voorkomen en zo te zorgen dat ieder kind zich goed
ontwikkelt door middel van een goed en passend onderwijsaanbod, met daarbij de ondersteuning
die nodig is.

Aanhaken bij lessen van de eigen school, gebeurt al in de praktijk en kan aan de orde
zijn bij een leerling die tijdelijk niet fysiek aanwezig kan zijn, bijvoorbeeld als
gevolg van een somatische ziekte. Maar ook voor leerlingen die tijdelijk minder belastbaar
zijn kan het volgen van een deel van de lessen op afstand een uitkomst zijn. Verdiepend
en verrijkend aanbod dat door de eigen school geboden wordt, kan een middel zijn voor
kinderen die thuiszitten en extra aanmoediging nodig hebben om zich te blijven ontwikkelen
of voor leerlingen die een extra uitdaging nodig hebben om te voorkomen dat zij uitvallen.
Bij de verkenning van het digitaal afstandsonderwijs zal ik de komende jaren uitwerken
voor welk type leerlingen dit geschikt is.

De leden van de GroenLinks-fractie vragen in hoeverre scholen worden ondersteund om
digitaal afstandsonderwijs voor kinderen die dat binnen de eigen school nodig hebben
vorm te geven. Krijgen ze daar tijd, middelen en personen voor?

Nu al kunnen scholen gebruik maken van lesopafstand.nl, dat door Kennisnet is gecreëerd
in de coronaperiode. Op deze website is ook aandacht voor de doelgroep thuiszitters
en zoals gezegd in de Kamerbrief over uitwerking verzuimaanpak van 15 juli jl. willen
we dit beter in beeld brengen en de komende anderhalf jaar uitbreiden. Op de website
staat op dit moment ook een aantal initiatieven en aanvullend lesmateriaal dat kan
dienen als inspiratie voor het inrichten van digitaal afstandsonderwijs op scholen.

In samenwerking met Stichting Kennisnet ga ik dit aanbod van afstandsonderwijs en
het digitale lesaanbod beter ontsluiten, beter organiseren en hier ook kwaliteitskaders
aan verbinden – onder andere gericht op het ondersteunen van scholen. Scholen worden
in de toekomst via deze website onder andere begeleid in hun keuze uit de bestaande
mogelijkheden, om zo de beste optie te vinden voor (dreigend) thuiszitters. In principe
zal kosteloos gebruik kunnen worden gemaakt van deze website.

Het aanbod zal in de komende anderhalf jaar worden uitgebreid, waarbij Kennisnet samen
met het onderwijsveld zal kijken welk aanbod van digitaal afstandsonderwijs voor welk
deel van de doelgroep passend en behulpzaam is.

Tevens vragen de leden hoe de Minister het ontwikkelen hiervan ziet in samenhang met
het al bestaande lerarentekort.

Met de digitale school beoog ik niet het lerarentekort op te lossen. Het is de ambitie
van het Kabinet om het aantal onnodige thuiszitters naar nul terug te brengen. De
digitale school is een van de maatregelen om dit te bereiken. Ook bij digitaal afstandsonderwijs
moet kwaliteit van onderwijs voorop staan en hierbij zijn bevoegde leerkrachten onmisbaar.
Zoals u weet neemt het kabinet vele maatregelen om het lerarentekort op te lossen.21 De Digitale School is daar niet één van.

Fysiek onderwijs is en blijft de standaard. Het volgen van digitaal onderwijs zal,
als dat voor de leerling mogelijk is, in combinatie met fysiek onderwijs zijn. In
sommige gevallen zal digitaal afstandsonderwijs als eerste stap naar ontwikkeling
behulpzaam kunnen zijn. Zoals ik in mijn brief aangaf, is in een situatie waarbij
er sprake is van volledig digitaal onderwijs het uitgangspunt dat dit een tijdelijke
situatie is.22 Daarom zal ik in de uitwerking van de digitale school samen met het onderwijsveld
bepalen welke randvoorwaarden er nodig zijn om te waarborgen dat kinderen terugkeren
naar fysiek onderwijs wanneer en zodra dat mogelijk is.

Tenslotte vragen de eerdergenoemde leden of de Minister de mening deelt dat uiteindelijk
elk kind recht heeft op passend fysiek onderwijs.

Ik deel de mening dat ieder kind recht heeft op passend fysiek onderwijs. Digitaal
afstandsonderwijs is alleen aan de orde voor leerlingen voor wie uit het ontwikkelingsperspectief
blijkt dat (geheel of gedeeltelijk) afstandsonderwijs noodzakelijk is om de doorlopende
ontwikkeling mogelijk te maken is. Daarbij zal terugkeer naar fysiek onderwijs het
perspectief zijn.

ChristenUnie

Een veilig pedagogisch klimaat is een voorwaarde om goed te kunnen leren. Dat begint
met een goede band tussen de school en het kind. Een kind moet zich welkom, gezien
en veilig voelen op school. Een goed verzuimbeleid is van belang voor de sociale veiligheid
op school en gaat in het bijzonder over wat een school doet; welke acties en maatregelen
in gang worden gezet als een leerling er om wat voor reden niet is. Het is belangrijk
dat scholen dit verzuimbeleid goed beschrijven en dit ook bespreken met ouders en
leerlingen. Verzuim vormt vaak een voorbode voor uitval. Met dit wetsvoorstel wordt
daarom een stap gezet in het verder terugdringen van verzuim, zodat uitval in de toekomst
beter voorkomen kan worden.

Deze leden vinden dat het uiteindelijk gaat het om het handelen van een school en
de verdere nabije omgeving van een kind. Goede en eenduidige registratie leidt niet
zonder meer tot inzicht in het contact tussen school en kind/ouder, zoals de Minister
schrijft. De leden vragen de Minister daarom hoe hij denkt dat verzuimregistratie
leidt tot betere aanwezigheid.

Welzijn en aandacht voor leerlingen is het allerbelangrijkst. Het hebben en uitdragen
van een goed verzuimbeleid – en daarbij als onderdeel eenduidige en goede registratie
– helpt hierbij. Door middel van registratie krijgen scholen beter zicht op de totale
aanwezigheid van leerlingen en kunnen zij beter patronen herkennen in de afwezigheid
van leerlingen. Hiervan zijn nu al verschillende goede praktijkvoorbeelden en is wetenschappelijke
evidentie. Uit onderzoek blijkt ook dat scholen deze patronen onvoldoende in beeld
hebben, terwijl dit wel relevant is.23 Met behulp van deze patronen kunnen scholen eerder aan de bel trekken en het gesprek
voeren met leerling en ouders om verder verzuim en thuiszitten te voorkomen.

Voorts vragen de leden van de ChristenUnie-fractie de Minister of hij bij de verdere
uitwerking van de plannen niet enkel kijkt naar de werkzaamheid, maar ook naar de
werkbaarheid voor scholen en de eventuele administratieve druk.

Nu al registreren scholen in de meeste gevallen al het verzuim. Daar verandert het
wetsvoorstel niets aan. Met het wetsvoorstel wil ik er wel voor zorgen dat het eenduidiger
geregistreerd wordt. De uitwerking hiervan zal via een algemene maatregel van bestuur
nog nader worden bepaald. Mede op basis van het advies van het ATR zal ik het voorstel
aanpassen en verduidelijken welk effect het voorstel zal hebben op de werkdruk op
school, waarbij het dus mijn streven is dat deze gelijk blijft of daalt.

Ik ben het met de leden van de fractie van ChristenUnie eens dat de professionele
ruimte van de leraar zeer belangrijk is. Ik heb vertrouwen in de professionele afweging
van de leraar en mensen die rondom het kind staan. Het wetsvoorstel, en dan met name
het aanscherpen van het verzuimbeleid op scholen, is bedoeld als verduidelijking wanneer
een school wat doet ten aanzien van het verzuim en als hulpmiddel voor de leraar om
zijn of haar afweging te onderbouwen. De leraar kan zodoende juist een goed en onderbouwd
vervolg geven aan de betreffende casus.

Eveneens vragen zij of de Minister erkent dat de verhoudingen tussen leerlingen en
het onderwijspersoneel dat om een kind heen staat niet of nauwelijks maakbaar, stuurbaar
en managebaar zijn.

Dag in dag uit moet het gebeuren in de klas en in de school, door de leraar en alle
andere professionals die de leerlingen ondersteunen. Het is aan de schoolleider om
samen met het lerarenteam, de ondersteuners en overige professionals te komen tot
een goed en veilig leerklimaat op school. Leraren kunnen beter geëquipeerd en vooral
ondersteund worden, ook omdat de klassen niet zomaar kleiner zijn te maken. Op dit
moment bezie ik hoe we de ondersteuning van de leraren goed vorm kunnen geven. In
de voortgangsrapportage passend onderwijs wordt uw Kamer begin volgend jaar ook geïnformeerd
over de stand van zaken ten aanzien van de maatregelen op het gebied van het equiperen
van leraren, zoals besproken in het debat passend onderwijs van 30 maart jl.

Het is niet de bedoeling om de privacygevoelige en medische gegevens zomaar te delen.
Ik luister met veel aandacht naar de zorgen omtrent privacy en pas waar nodig het
beleid en het wetsvoorstel daar op aan. Onderdeel van het wetstraject is dat meerdere
adviesorganen om advies wordt gevraagd, waaronder de Autoriteit Persoonsgegevens.

De leden van de ChristenUnie-fractie maken zich zorgen dat de leerling achter de cijfers
vergeten wordt en vragen om een reactie hierop.

Voor het antwoord op deze vraag verwijs ik de leden van de ChristenUnie naar het antwoord
op de eigen vragen over welzijn en aandacht voor leerlingen en de professionele ruimte
van de leraar.

Voorts vragen de leden aan de Minister wat «noodzakelijke gegevens» zijn die de leerplichtambtenaar
moet ontvangen, waar deze noodzakelijkheid op gebaseerd is en hoe dit verankerd is.

Het wetsvoorstel stelt voor de reeds bestaande werkwijze van DUO, voor het leveren
van verzuimmeldingen aan de leerplichtambtenaar, op eenzelfde wijze uit te breiden
met informatie over het geoorloofd verzuim. De huidige werkwijze is dat de school
via DUO nu al een bepaalde set gegevens uitwisselt over ongeoorloofd verzuim; wat
heeft de school al gedaan, welk verzuim, welke dag, hoeveel uur, wat is de reden.
Het uitwisselen van de gegevens over geoorloofd verzuim krijgt eenzelfde werkwijze.
De gegevens zijn alleen voor de school en de leerplichtambtenaar zichtbaar. De achterliggende
reden van het geoorloofd verzuim is niet van belang en zal niet worden gedeeld met
de leerplichtambtenaar.

Tevens vragen deze leden wanneer er sprake kan zijn van de noodzaak voor leerplichtambtenaren
om data op individueel niveau te ontvangen.

Momenteel worden de verzuimgegevens van individuele leerlingen al gedeeld met de leerplichtambtenaar
in de volgende gevallen:

– Bij zestien uur in vier weken ongeoorloofd verzuim. Dan moet een school een melding
doen bij de leerplichtambtenaar via het Register Onderwijsdeelnemers van DUO.

– Bij een melding langdurig ongeoorloofd verzuim (vier weken aaneengesloten niet naar
school). Dan moet een school een melding doen bij de leerplichtambtenaar.

Het wetsvoorstel stelt, om duidelijker te maken, dat een school al bij minder dan
zestien uur verzuim in vier weken een melding kán doen bij de leerplichtambtenaar.
Een school maakt hiervoor altijd zelf de afweging; wanneer zij het noodzakelijk acht
om snel een leerplichtambtenaar in te schakelen, kán een school ook bij kortdurend verzuim een melding doen. Onderdeel van het wetsvoorstel
is het aanscherpen van het verzuimbeleid van scholen. Ik wil in ieder geval dat in
het verzuimbeleid van scholen en instellingen wordt opgenomen in welke gevallen of
omstandigheden de school ketenpartners zoals de leerplichtambtenaar of – afhankelijk
van de afspraken binnen de gemeente – jeugdgezondheidszorg of jeugdhulp inschakelt.
Op die manier zal voor de leerling, de ouders en andere betrokkenen op voorhand duidelijk
zijn wanneer ketenpartners worden ingeschakeld. Het verzuimbeleid wordt door de school
vastgelegd in de schoolgids, die voor iedereen toegankelijk is en waar de medezeggenschapsraad
instemmingsrecht heeft over het verzuimbeleid.

Ja, ik zie dit belang ook. De belangrijkste factor voor goed onderwijs is een goede
leraar en een goed contact tussen leraar en leerling. Uit een overzichtsstudie naar
effectief afstandsonderwijs komt het belang van interactie met en tussen leerlingen
ook nadrukkelijk naar voren.24 Bij het uitwerken van de randvoorwaarden en kwaliteitseisen van de digitale school
zal dit worden meegenomen.

De leden van de ChristenUnie vragen waarom de Minister verder wil uitzoeken in hoeverre
het mogelijk is om een volledig digitale school op te zetten.

De ervaring die tijdens de coronaperiode in Nederland en internationaal is opgedaan
met digitaal afstandsonderwijs heeft uitgewezen dat voor een klein deel van de leerlingen
digitaal afstandsonderwijs tot een verbetering van de ontwikkeling leidt. Digitaal
afstandsonderwijs kan voor die leerlingen worden gezien als een van de middelen om
tot een passend onderwijsaanbod te komen. Hierdoor wordt een doorlopende ontwikkellijn
voor hen mogelijk gemaakt. In het licht van het streven van het Kabinet om tot nul
thuiszitters te komen wil ik hen ondersteunen en stimuleren via het volgen van digitaal
afstandsonderwijs. Als stip op de horizon ga ik daarbij uitwerken in hoeverre het
mogelijk is een volledig digitale school op te zetten voor kinderen die (tijdelijk)
niet (volledig) naar school kunnen. Met de digitale school als volledige voorziening
is het streven om deze leerlingen digitaal afstandsonderwijs te kunnen bieden, als
alternatief voor geen onderwijs en als vorm van wat tijdelijk kan gelden als volwaardig
onderwijs.

Tevens vragen de leden of dat het belang van dat contact niet ondermijnt.

Zoals aangegeven verken ik de komende tijd, ook op basis van de geleerde lessen en
het werk van Kennisnet, welke mogelijkheden en randvoorwaarden er zijn met betrekking
tot een digitale school. Het aspect van interactie maakt hier nadrukkelijk onderdeel
van uit.

De digitale school is bedoeld voor thuiszitters en een middel om toekomstige thuiszitters
te voorkomen. Digitaal onderwijs is daarbij uitsluitend aan de orde voor leerlingen
voor wie uit het ontwikkelingsperspectief (OPP) blijkt dat (geheel of gedeeltelijk)
afstandsonderwijs noodzakelijk is om de doorlopende ontwikkeling mogelijk te maken.
De komende tijd zal ik verkennen welke randvoorwaarden nodig zijn om te bepalen of
en wanneer deze vorm van digitaal afstandsonderwijs passend is.

De leden hebben zorgen over de impact van volledig digitaal onderwijs op de sociale
cohesie op scholen en de ontwikkeling van kinderen. De coronacrisis heeft ons geleerd
dat dit onder druk komt te staan bij digitaal onderwijs. Is de Minister het met deze
leden eens dat fysiek onderwijs altijd de standaard moet zijn? Tevens vragen zij hoe
de Minister van plan is om dit te borgen in wetgeving rond digitaal onderwijs.

Digitaal afstandsonderwijs is in de eerste plaats een alternatief voor geen onderwijs.
Ik deel de opvatting dat fysiek onderwijs de standaard is en blijft. Digitaal afstandsonderwijs
is in principe uitzonderlijk, tijdelijk en voor een specifieke doelgroep. De komende
tijd zal ik verkennen hoe wet- en regelgeving voorwaardelijk kan zijn om de ambities
van het Kabinet met de digitale school mogelijk te maken.

De leden vragen tot slot of de Minister het zelf wenselijk vindt om een eigenstandige
digitale school in of op te richten, Welke voor- en nadelen ziet de Minister hierin?

Zoals aangegeven verken ik de komende tijd, ook op basis van de geleerde lessen en
het werk van Kennisnet, welke mogelijkheden en randvoorwaarden er zijn met betrekking
tot een digitale school. Over de uitkomsten en de onderbouwing hiervan zal ik de Kamer
in het voorjaar 2023 informeren.

Download

Ondertekenaars

Eerste ondertekenaar
I.J.M. Michon-Derkzen, voorzitter van de vaste commissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
Mede ondertekenaar
M.H.R.M. Arends, adjunct-griffier

Bijlagen

Bijlage Download bestand: Beslisnota inzake antwoorden op vragen commissie over de uitwerking verzuimaanpak (Kamerstuk 26695-139) (PDF)

Datum:23 november 2022
Nummer:26695-141
Verslag van een schriftelijk overleg

Activiteiten

24 nov 2022

Regeling van werkzaamheden

24 november 2022

Regeling van werkzaamheden
Tijd activiteit: 13:35

8 dec 2022

Procedurevergadering

8 december 2022

Procedurevergadering
Tijd activiteit: 10:15

17 jan 2023

Uitwerking verzuimaanpak (GEANNULEERD)

17 januari 2023

Inbreng schriftelijk overleg
Tijd activiteit: 14:00

26 sep 2024

Regeling van werkzaamheden

26 september 2024

Regeling van werkzaamheden
Tijd activiteit: 13:55