Schriftelijke vragen : De opkoop van stikstofruimte uit boerderijen ten behoeve van het verbreden van de A27 bij Amelisweerd

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het debat van de provinciale staten van de provincie Gelderland
van 16 november 2022, welke ging over de zeer verstorende rol van de rijksoverheid
binnen de gebiedsprocessen door de opkoop van boerderijen ten behoeve van eigen projecten,
zoals de verbreding van de A27 bij Amelisweerd? Wat is uw reactie op de uitspraak
van de provinciale staten (de aangenomen motie is inmiddels ook naar u gestuurd),
welke de provincie als bevoegd gezag verzoekt geen medewerking te verlenen aan het
intrekken van de Gelderse Natuurbeschermingswetvergunningen zolang de Gelderse beleidsregels
en/of bestuurlijke afspraken worden geschonden?

Vraag 2

Klopt hetgeen wat de gedeputeerde staten van de provincie Utrecht in beantwoording
van vragen van de Utrechtse Statenfractie van de SGP aangeven, namelijk dat «het Rijk
mogelijk wel stikstofruimte voor de legalisatie van Schiphol wil verwerven»? Zo ja,
waarom zou het Rijk voor een private partij als Schiphol stikstofruimte opkopen? Zo
nee, waar baseren de gedeputeerde staten van Utrecht dit op? Kunt u uitsluiten dat
het Rijk of een partij op verzoek van het Rijk stikstofruimte aan het verwerven is
voor de legalisatie van Schiphol?1

Vraag 3

Deelt u de brede zorg, bij provinciebesturen en de vragenstellers, dat de overheid
geen grip heeft op de stikstofmarkt- en handel, waardoor het recht van de sterkste
geldt en de agrarische sector zal krimpen ten behoeve van andere sectoren als mobiliteit,
luchtvaart of industrie, terwijl onderwijl Programma Aanpak Stikstof (PAS)-melders
nog langer op legalisatie moeten wachten, gebiedsprocessen («ruilverkavelingen») spaak
lopen en natuurherstel geen prioriteit krijgt? Hoe wilt u, gezien bovenstaande zorgen,
regie op de stikstofmarkt- en handel terugkrijgen?

Vraag 4

Hoe kan het dat Rijkswaterstaat snel en eenvoudig stikstofruimte kan verwerven, terwijl
dat voor de legalisatie van PAS-melders zo moeizaam gaat?

Vraag 5

Klopt het dat Rijkswaterstaat als marktpartij opereert op de stikstofmarkt, waardoor
Rijkswaterstaat niet hoeft te voldoen aan voorwaarden die andere overheden wel hebben,
zoals het intrekken van dierrechten en het verwerven van de boerderij zelf? Bent u
het eens dat hiermee een scheef speelveld is ontstaan tussen overheden? Hoe gaat u
deze scheefheid oplossen?

Vraag 6

Wat is uw reactie op het feit dat Rijkswaterstaat illegale vergunningen opkoopt, zoals
is gebeurd bij een kalverhouderij in Epe, welke al vier jaar de vergunningvoorschriften
overtrad? Bent u het eens dat in zo’n geval gehandhaafd moet worden, in plaats van
een beloning door middel van een financiële regeling?

Vraag 7

Klopt het dat volgens de Utrechtse beleidsregels extern salderen niet mogelijk is,
maar dat de rijksoverheid wél boerderijen mag opkopen voor eigen projecten in de provincie
Utrecht? Hoe kan dit? Hoe ziet u dit in het kader van goed bestuur?

Vraag 8

Wat is uw reactie op de zorg, zoals deze is gedeeld in het rondetafelgesprek Voortgang
gebiedsprocessen 16 november jongstleden in de Tweede Kamer, dat provincies in de
praktijk te weinig mogelijkheden hebben om ten behoeve van PAS-melders of natuur,
stikstofruimte te kopen, omdat andere partijen, waaronder overheden, met een veel
grotere zak geld aankloppen bij boeren?

Vraag 9

Hoe bent u voornemens uitvoering aan de motie van het lid Grinwis c.s. te geven over
onderzoeken of en hoe het inwisselen van stikstofoxiden (NOx) voor ammoniak (NH3) dan wel het uitwisselen van stikstofruimte tussen sectoren bij extern salderen voorkomen
kan worden én wel zo dat de wild west-stikstofmarkt aan banden wordt gelegd? Bent
u bijvoorbeeld bereid om de beleidsregels op korte termijn aan te scherpen, zodanig
dat de provinciale overheden uitwisseling van stikstofruimte tussen sectoren alleen
binnen een gebiedsproces kunnen laten plaatsvinden dan wel via provinciale stikstofbanken
en voorkomen wordt dat de macht van de vrije markt gebiedsprocessen casu quo provincies
op achterstand zet?2

Vraag 10

Wat is de stand van zaken van de provinciale of gebiedsstikstofbanken? Ziet u de grote
rol die zij kunnen vervullen in het snel legaliseren van PAS-melders, het realiseren
van natuurherstel, het houden van grip op de stikstofmarkt, het beschermen van de
provinciale gebiedsprocessen en het bewaken dat iedere sector evenredig een bijdrage
levert aan het oplossen van het stikstofprobleem en een eerlijke maatschappelijke
belangenafweging van initiatieven die stikstofruimte nodig hebben?

Vraag 11

Wat is de stand van zaken van de landelijke stikstofbank, welke u, getuige de beantwoording
van de voorgaande schriftelijke vragen, «zeer toejuicht»? Op welke termijn verwacht
u de openstelling (en het goed functioneren) van deze stikstofbank?3