Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Ephraim over het nieuwsbericht dat duizenden basisschoolleerlingen in Overijssel insecten in een lespakket over duurzame en gezonde voeding, aangeboden kregen

Antwoord van Minister Wiersma (Primair en Voortgezet Onderwijs) (ontvangen 17 november
2022).

Vraag 1

Kent u het nieuwsbericht «Meelworm op het men in lespakket honderd basisscholen in
Overijssel», waarbij duizenden basisschoolleerlingen afgelopen week meelwormen en
andere insecten in een lespakket aangeboden kregen?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Kunt u uitgebreid beschrijven hoe dit experiment tot stand is gekomen, wat het doel
is en wie dit geïnitieerd heeft?

Antwoord 2

Nee. Het gaat hierbij om een lespakket dat ontwikkeld is door Wageningen University
& Research. De rijksoverheid was niet betrokken bij dit initiatief. Ik heb daarom
verder geen zicht op hoe dit experiment tot stand is gekomen.

Vraag 3

Hebben ouders, leerkrachten en leerlingen hier zeggenschap in gehad en zo ja, is de
beslissing om insecten te verstrekken aan jonge leerlingen democratisch tot stand
gekomen?

Antwoord 3

De scholen hebben de vrijheid om vanuit eigen onderwijskundige visie en verantwoordelijkheid
doordachte keuzes te maken om bepaalde lesmaterialen te beoordelen, gebruiken en (maatschappelijke)
organisaties en/of gastsprekers uit te nodigen. De school is verantwoordelijk voor
het onderwijsaanbod, wanneer leerlingen of ouders daar ideeën bij of klachten over
hebben, kan dit ter sprake komen in de medezeggenschap of in de formele klachtenprocedure
van de school.

Vraag 4

Bent u op de hoogte van het feit dat het eten van insecten geen onschuldig experiment
is, dat er wetenschappelijke onderzoeken bestaan die het gevaar van het consumeren
van insecten onderschrijven, zoals mogelijke allergieën voor histamine2 en bacteriën, en dat deze juist bij kinderen nog extremer kunnen werken vanwege hun
lagere lichaamsmassa?

Antwoord 4

De inhoud van lesmateriaal is de verantwoordelijkheid van de samensteller ervan, en
de keuze er al dan niet gebruik van te maken is aan de school. Aangezien Wageningen
University & Research betrokken was bij de ontwikkeling van de lespakketten waar u
aan refereert, ga ik ervan uit dat zij alle kennis in bezit hadden om een veilig lespakket
te ontwikkelen.

Vraag 5, 6 en 7

Erkent u dat, ook al zullen kinderen misschien formeel niet gedwongen worden om deze
insecten te eten, dat door de enorme groepsdruk die (jonge) kinderen ervaren op school
en in groepen, dit in feite toch als dwang aangemerkt kan worden?

Vindt u ook dat dergelijke buitengewone experimenten strijdig zijn met uw eigen uitgangspunten,
zoals beschreven in uw brief van 4 maart 2022 Veilig en vrij onderwijs, die begint
met: «Elke leerling moet zich vrij en veilig kunnen voelen op school»?3

Bent u op de hoogte van het feit dat insecten eten in zijn geheel niet populair is
en dat het getal van 2 miljard mensen die het wereldwijd al zouden eten, volgens de
Wageningse onderzoeker Arnold van Huis sterk naar beneden moet worden bijgesteld4? Weet u dat de meeste restaurants in Nederland die insecten serveerden, inmiddels
zijn gestopt omdat er geen interesse is? Waarom wordt dit dan toch opgedrongen aan
kinderen?

Antwoord 5, 6 en 7

Besturen, scholen en leraren zijn verantwoordelijk voor de beoordeling van, en aanspreekbaar
op, de kwaliteit van door hen gebruikte lesmaterialen ook als die worden georganiseerd
of gefaciliteerd door derden, zoals bedrijven of (maatschappelijke) sectoren. Er zijn
verschillende afwegings-mechanismen om ervoor te zorgen dat dit gebeurt op een manier
die bij de school past en uiteraard ook binnen de grenzen van de wet.

Hierbij spelen met name ook het interne toezicht en de medezeggenschap een rol. De
inspectie houdt toezicht op het onderwijs, inclusief door derden georganiseerde of
gefaciliteerde elementen van onderwijs die binnen de wettelijke onderwijstijd onder
de verantwoordelijkheid van de school plaatsvinden. Als de inspectie signalen krijgt
dat er zaken gebeuren die mogelijk strijdig zijn met de wet- en regelgeving, dan kan
de inspectie het schoolbestuur daarop aanspreken.

Ik ga ervan uit dat leerkrachten alles eraan doen om een veilige sfeer te creëren
in de klas en ik vertrouw erop dat bij het aanbieden van dit specifieke lespakket
niet anders is gehandeld.

Vraag 8

Eet u zelf insecten en zo ja, welke?

Antwoord 8

Ik eet weleens een roze koek, en meen dat voor het glazuur gebruik wordt gemaakt van
luizen. In dat kader moet ik deze vraag met «ja» beantwoorden.