Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden De Hoop en Piri over ongedocumenteerde studenten die eigenlijk niks kunnen met hun diploma als ze hun opleiding hebben afgerond

Antwoord van Staatssecretaris Van der Burg (Justitie en Veiligheid), mede namens de
Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (ontvangen 9 november 2022). Zie ook
Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2022–2023, nr. 406.

Vraag 1

Klopt het dat bij de verschillende oplossingen die er werden geopperd bij de toename
van de krapte op de arbeidsmarkt in de eerste helft van 2022 één groep mensen over
het hoofd werd gezien: de ongedocumenteerden?1

Antwoord 1

Zoals aangegeven in de brief van de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
van 24 juni 20222 heeft het kabinet om de uitzonderlijke krapte op de arbeidsmarkt te bestrijden, een
kabinetsbrede aanpak van krapte. Met zes acties en bijbehorende maatregelen werkt
het kabinet aan een arbeidsmarkt die beter bestand is tegen periodes van krapte. Bij
deze aanpak zijn ongedocumenteerden niet meegenomen omdat zij geen toegang hebben
tot de Nederlandse arbeidsmarkt.

Vraag 2

Hoe beoordeelt u het beschreven geval van zo’n jongere die hier is geboren en getogen
maar geen Nederlands paspoort heeft doordat zijn ouders geen papieren hebben en hij
nu niks kan met zijn diploma als hij zijn mbo-opleiding af heeft?

Antwoord 2

Het kabinet herkent de problematiek rondom kwetsbare personen, zoals ongedocumenteerde
achttienplussers, die al lang in Nederland verblijven. Het is een breder maatschappelijk
probleem dat gevolgen heeft bij de toegang tot de arbeidsmarkt en sociale voorzieningen.

De situatie zoals omschreven in het artikel betreft een moeilijke situatie voor betrokkenen.
Het toelaten van ongedocumenteerden tot de arbeidsmarkt strookt echter niet met de
uitgangspunten van de regelgeving en het kabinetsbeleid, en vind ik dan ook onwenselijk.
De toegang tot de arbeidsmarkt beperkt zich in beginsel tot mensen die rechtmatig
in Nederland verblijven. Vreemdelingen die onrechtmatig in Nederland verblijven dienen
Nederland te verlaten. Dit heeft te maken met het belang van Nederland om een restrictief
toelatingsbeleid te voeren en illegaal verblijf te ontmoedigen. Op grond van de koppelingswet
is daarnaast geregeld dat de aanspraak van vreemdelingen op (sociale) voorzieningen
is gekoppeld aan het rechtmatig verblijf in Nederland. Met het toelaten van ongedocumenteerden
tot de arbeidsmarkt is er een risico dat meewerken aan terugkeer wordt ontmoedigd.
Tot slot is deze doelgroep extra kwetsbaar vanwege de afhankelijkheid van hun werkgever
wat, bij toegang tot de arbeidsmarkt, een risico op misstanden zou opleveren.

Vraag 3

Welk effect verwacht u van de uitsluiting van regulier werk voor de kwetsbare positie
van ongedocumenteerde migranten die hen een gemakkelijke prooi maakt voor uitbuiting
door malafide werkgevers, huisjesmelkers of mensenhandelaren, waar Amnesty International
op wijst?3

Antwoord 3

Zoals aangegeven bij vraag 2 acht ik het, vanwege de in dat antwoord geschetste uitgangspunten
en risico’s, onwenselijk om ongedocumenteerden toe te laten tot arbeidsmarkt. Het
laten werken van vreemdelingen zonder dat zij dat mogen is in strijd met de Wet arbeid
vreemdelingen en is beboetbaar. Het kabinet acht het van groot belang dat werkgevers
zich houden aan de geldende arbeidswetten en ziet hier ook op toe middels handhaving.

Vraag 4

Wat vindt u van het principe van «Duldung», dat men blijkens het artikel in Duitsland hanteert?

Antwoord 4

Zoals hierboven aangegeven is het kabinet van mening dat het toelaten van ongedocumenteerden
tot de Nederlandse arbeidsmarkt onwenselijk is. De Duitse beleidspraktijk inzake «Duldung»
zal het kabinet dan ook niet overnemen.

Vraag 5

Welke consequenties verbindt u aan uw antwoorden voor het beleid ten aanzien van zulke
studenten als beschreven in het artikel?

Antwoord 5

De antwoorden hebben geen consequenties voor het geldende beleid.