Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Stoffer over het bericht ‘Recordaantal goederentreinen door Overijssel, omwonenden willen rem op groei’

Antwoord van Staatssecretaris Heijnen (Infrastructuur en Waterstaat) (ontvangen 7 november
2022).Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2022–2023, nr. 460

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van de toegenomen trillingsproblematiek bij Wierden door toegenomen
goederenvervoer over het spoor (Twentelijn)1?

Antwoord 1

Ja, ik heb kennisgenomen van de problematiek. Inwoners van Wierden maken zich zorgen
over de goederentreinen die door Wierden rijden. Ze ervaren overlast van trillingen
en vrezen een verdere toename van het aantal goederentreinen. Ik kan mij deze zorgen
goed indenken. In mijn beleid streef ik ernaar de overlast zoveel mogelijk te beperken.

Vraag 2

Kunt u aangegeven hoeveel goederentreinen dagelijks Wierden passeren respectievelijk
overdag, in de avond en in de nacht?

Antwoord 2

Op basis van gegevens van ProRail reden er in 2021 op jaarbasis 7.500 goederentreinen
door Wierden. Van de 7.500 treinen passeerden er 3.900 overdag, 1.400 ’s avonds (tussen
19:00 en 23:00 uur), en 2.200 ’s nachts (tussen 23:00 uur en 07:00 uur). Daarmee passeerden
er gemiddeld, zonder omleidingen als gevolg van de werkzaamheden aan het Derde Spoor
in Duitsland, ca. 30 goederentreinen per dag op werkdagen. In het geval van werkdagen
met omleidingen bedraagt het aantal passerende goederentreinen ca. 35 per dag. In
de avond passeerden er dagelijks ca. 5 goederentreinen en ’s nachts ca. 10 goederentreinen
door Wierden.

Vraag 3

Wat is de verwachte ontwikkeling van het aantal passages van goederentreinen bij Wierden
in de komende jaren?

Antwoord 3

Wierden ligt aan de Bentheimroute. Op basis van gegevens uit de IMA van 20212 wordt een toename van het aantal passages over de Bentheimroute in Nederland verwacht.
Dit kan in het laagste scenario groeien naar jaarlijks ca. 13.400, en in het hoogste
scenario ca. 17.000 goederentreinen in 2030. Dit betekent dat er meer passages worden
verwacht in Wierden. Dit komt met name door de autonome groei van het spoorgoederenvervoer,
en in beperkte mate door omleidingen als gevolg van de geplande werkzaamheden aan
het Derde Spoor in Duitsland. Hierdoor wordt treinverkeer tijdelijk onder andere via
de Bentheimroute afgewikkeld.3

Vraag 4

Op welke wijze wordt de trillingsproblematiek lokaal gemonitord?

Antwoord 4

Spoortrillingen worden in Wierden niet actief gemonitord. Wel vinden langdurige trillingsmetingen
plaats in Hengelo.4 De metingen zijn bedoeld om de langjarige ontwikkeling van trillingen (en geluid)
te volgen. Uit de metingen blijkt dat het gemiddelde trillingsniveau de afgelopen
jaren niet toeneemt. Wel neemt het maximale trillingsniveau licht toe. De metingen
geven geen uitsluitsel of deze toename ook in woningen in Wierden optreedt.

Vraag 5

Worden maatregelen genomen om de trillingsproblematiek te beperken?

Antwoord 5

Sinds enkele jaren heeft mijn ministerie de beleidsontwikkeling op het gebied van
trillingen verstevigd.5 Op zoek naar goede maatregelen voert ProRail in opdracht van mijn ministerie een
onderzoeksprogramma uit, de innovatieagenda bronaanpak spoortrillingen (IBS). Binnen
de IBS vinden praktijkproeven plaats aan het spoor en aan het materieel. Als de proeven
succesvol en kostenefficiënt zijn, richt ik mij op het toepassen van deze maatregelen.

Omdat de komende jaren treinen worden omgeleid vanwege de aanleg van het derde spoor
in Duitsland, onder andere langs Wierden, heeft ProRail een plan van aanpak opgesteld
met maatregelen om de toename van hinder te beperken.2 Het plan bevat zowel maatregelen die vóór, als maatregelen die na de langdurige omleidingen
worden getroffen met het oog op verdere groei van het vervoer. Een besluit over de
inzet van deze maatregelen is onderdeel van de bredere afweging over de inzet van
middelen die beschikbaar zijn in het Mobiliteitsfonds.

Vraag 6

Kunt u aangeven welk deel van het goederenvervoer langs Wierden het vervoer van gevaarlijke
stoffen betreft?

Antwoord 6

De omvang van het vervoer van gevaarlijke stoffen wordt geteld in aantallen wagons
en niet in aantallen (goederen)treinen, omdat goederentreinen regelmatig zijn samengesteld
uit een combinatie van wagons mét gevaarlijke stoffen en wagons zónder gevaarlijke
stoffen. Hier wordt het begrip «ketelwagen-equivalent» (KWE) gehanteerd. Dit is een
eenheid, bestaande uit een optelsom van ketelwagens en tankcontainers, met als doel
de omvang van het vervoer van gevaarlijke stoffen te kwantificeren.

In het kader van de monitoring van Basisnet worden de realisatiecijfers van het spoorvervoer
van gevaarlijke stoffen ieder kwartaal openbaar gepubliceerd op de website van InfoMil.6 Dit wordt gedaan op verzoek van de gemeenten zodat iedere gemeente op transparante
wijze wordt geïnformeerd over de actuele hoeveelheid gevaarlijke stoffen die via het
spoor door hun gemeente rijdt.

In Wierden passeerden in 2021 in totaal 3.981 KWE’s aan meldplichtige (gevaarlijke)
stoffen. Gemiddeld zijn dat 8 KWE’s overdag en 3 in de avond en nacht. Het aandeel
KWE’s als onderdeel van alle wagons op een goederentrein is gewoonlijk ca. 2%. In
Wierden zal dit lager zijn, omdat transporten over de Bentheimroute een lager aandeel
gevaarlijke stoffen hebben dan het landelijk gemiddelde.

Vraag 7

Om welke gevaarlijke stoffen gaat het, en hoeveel?

Antwoorden 7

Het gaat hoofdzakelijk om brandbare vloeistoffen en gassen. Ik kan geen verdere informatie
verstrekken over specifieke stoffen, want dat is bedrijfsgevoelige informatie van
de vervoerders. ProRail kan deze gegevens alleen delen in geval van een calamiteit
of een wettelijke verplichting.

Vraag 8

Hoe wordt gezorgd voor open communicatie over vervoer van onder meer gevaarlijke stoffen
richting gemeenten en omwonenden?

Antwoord 8

Gemeenten worden geïnformeerd via de website van InfoMil.7 Zij kunnen vervolgens op basis van de cijfers de vragen van hun inwoners beantwoorden.
De communicatie met betreffende gemeenten en beheerorganisaties is een verantwoordelijkheid
van de Veiligheidsregio. Zij informeren gemeenten en inwoners over risico’s in de
omgeving en wat te doen in geval van een incident. De Veiligheidsregio heeft hier
contact over met ProRail.