Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van Nispen over het bericht dat er een groot tekort aan officieren van justitie is

Antwoord van Minister Yeşilgöz-Zegerius (Justitie en Veiligheid) (ontvangen 4 november
2022). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2022–2023, nr. 282.

Vraag 1

Wat is uw reactie op het bericht dat er een groot tekort aan officieren van justitie
is?1

Antwoord 1

Het Openbaar Ministerie heeft momenteel te maken met een hoge werkdruk en ondercapaciteit.
Dit is al enige tijd onderwerp van gesprek tussen mij en het College van procureurs-generaal.
De zorgen over overbelasting en ondercapaciteit hebben mijn nadrukkelijke aandacht
en er zijn en worden maatregelen getroffen, zoals uit onderstaande antwoorden blijkt.

Vraag 2

Wat zijn volgens u de gevolgen van deze tekorten op de reeds overbelaste officieren
van justitie en hun ondersteunend personeel, de partners in de strafrechtketen en
de slachtoffers van misdrijven?

Antwoord 2

Het werk van officieren van justitie wordt steeds complexer en vraagt om meer specialisatie
en maatwerk. Ik erken dat dit op gespannen voet kan staan met de duurzame inzetbaarheid
en vitaliteit van individuele medewerkers. Dit kan bijvoorbeeld gevolgen hebben voor
het aantal zaken dat het OM in behandeling kan nemen en de doorlooptijd van zaken.
Dit raakt dan ook de slachtoffers en de ketenorganisaties.

Vraag 3

Erkent u dat dit het gevolg is van het beleid van de vorige kabinetten Rutte? Zo nee,
waarom niet?

Antwoord 3

Naar de oorzaken van toegenomen druk op de capaciteit van de organisaties binnen de
strafrechtketen is onderzoek gedaan. Mijn ambtsvoorganger heeft u met een brief van
26 juni 20202 over de uitkomst geïnformeerd. Geconstateerd werd dat verschillende maatschappelijke
ontwikkelingen, waaronder digitalisering en internationalisering van criminaliteit
en sterk toegenomen inzet voor ondermijnende criminaliteit, het werk complexer hebben
gemaakt en hebben bijdragen aan een hogere werkdruk. Daarnaast heeft een veelheid
aan wets-en beleidswijzigingen geresulteerd in een hogere werkdruk, vanwege de organisatorische
implicaties ervan voor de betrokken organisaties. In de afgelopen jaren zijn daarnaast
door de coronacrisis de voorraden gestegen, waardoor de druk extra is verhoogd.

Vraag 4

Welke extra inspanningen gaat u samen met het Openbaar Ministerie (OM) leveren om
dit op te lossen?

Antwoord 4

Het OM (en de rechtspraak) krijgt structureel extra budget om de organisatie toekomstbestendig
te maken, onder meer in termen van capaciteit, wendbaarheid, kwaliteit van de informatievoorziening,
digitalisering en innovatie voor verbetering van de ketensamenwerking. In totaal,
inclusief onder meer extra middelen voor ondermijning, krijgt het OM in de periode
van 2020 tot 2027 circa 100 miljoen aan extra middelen structureel (zie uiteenzetting
vraag 5).

Het OM is bovenop de reguliere instroom van officieren van justitie reeds vorig jaar
gestart met het in drie jaar laten instromen en opleiden van 250 officieren van justitie.
Daarbij wordt gebruik gemaakt van nieuwe methoden, zoals het organiseren van meer
contactmomenten met het OM (bijvoorbeeld via webinars) voor kandidaten en het voeren
van langere wervingscampagnes, om ook in de huidige arbeidsmarkt kandidaten te werven
en te selecteren. Verder is de wijze van opleiden gemoderniseerd en zijn de loopbaanpaden
geconcretiseerd om het werken bij het OM aantrekkelijker te maken. Deze maatregelen
zijn ingezet om het tekort aan personeel terug te dringen. Ook is er voor de zomer
al extra geld naar de arrondissementsparketten gegaan om maatregelen te kunnen treffen
ter verlichting van de werkdruk.

Verder blijkt uit recent tijdsbestedingsonderzoek van het OM dat officieren van justitie
relatief veel tijd moeten besteden aan werkzaamheden die niet direct in verband staan
met het behandelen van strafzaken, zoals o.a. beleidsoverleggen met ketenpartners.
Om de werkdruk te verlichten heeft Het College de ambitie het volume van deze indirecte
werktijd terug te dringen. Medewerkers met een ander type functie, zoals beleidsmedewerkers
en interventiespecialisten, worden vaker voor dit type werk ingezet. Verder is afgesproken
dat Officieren van Justitie die werken in management- en beleidsfuncties een vastgesteld
aantal uren per maand op strafzaken worden ingezet.

Tot slot is haperende ICT een van de oorzaken van de hoge werkdruk bij het OM. Het
OM heeft hiervoor een programma opgezet gestart om de continuïteit van de ICT te waarborgen
en het aantal verstoringen is de laatste maanden afgenomen. Middels het verbeteren
van de randvoorwaarden waaronder officieren hun werk moeten doen (zoals het verbeteren
van de ICT) – moet het OM beter in staat zijn de werkdruk tegen te gaan.

Vraag 5

Herinnert u zich de eerdere vragen over de werkdruk bij het OM?3 Welk deel van de middelen die het kabinet toevoegt aan de begroting van het OM komt
ten goede aan de verlichting van de werkdruk en het terugdringen van het tekort aan
personeel?

Antwoord 5

Zoals bij vraag 4 aangegeven, is het OM gestart met het in drie jaar laten instromen
en opleiden van 250 officieren van justitie. Daarbij wordt gebruik gemaakt van nieuwe
methoden om ook in de huidige arbeidsmarkt kandidaten te werven en te selecteren.
Verder is de wijze van opleiden gemoderniseerd en zijn de loopbaanpaden geconcretiseerd
om het werken bij het OM aantrekkelijker te maken. Deze maatregelen zijn ingezet om
het tekort aan personeel terug te dringen.

Er worden op grond van het Coalitieakkoord middelen ter hoogte van in totaal € 200 mln.
ingezet voor de «versterking justitiële keten», waaronder vooral rechtspraak en OM.
Het gaat om een oplopende reeks van € 50 mln. in 2022 oplopend naar € 200 mln. vanaf
2025.

De onderstaande gelden voor het OM zijn voor een groot deel bedoeld om onder andere
het werk eenvoudiger te maken (bijvoorbeeld informatievoorziening en digitaal betekenen)
en de capaciteit te vergroten (bijvoorbeeld algemene- en specifieke versterking) in
de periode van 2020–2027. De middelen voor het OM zijn als volgt verdeeld:

Informatievoorziening

35,0

algemene versterking

14,4

specifieke versterking (ZSM, milieu)

6,0

digitaal betekenen

6,0

gerechtskosten

6,0

huisvesting

3,0

diverse wet- en regelgeving (prokuratuur arrest, EOM)

4,6

Dit is exclusief de middelen (25 mln.) voor onder andere ondermijning die eerder aan
het OM zijn toegekend.

Vraag 6

Wanneer verwacht u dat de tekorten bij het OM zijn opgelost?

Antwoord 6

Het College neemt – binnen de bestaande mogelijkheden – de nodige beslissingen om
tot een verantwoorde en gefaseerde uitbreiding van het aantal officieren te komen.
En daarnaast de parketten de ruimte te geven om de werkdruk aan te pakken, of terug
te dringen. Ondanks deze grote inspanningen op zowel korte als langere termijn, is
sprake van een complex en weerbarstig probleem. Met het in drie jaar werven en opleiden
van 250 officieren van justitie wordt aan het oplossen daarvan een substantiële bijdrage
geleverd.