Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid El Yassini over het bericht 'Tienduizenden mbo'ers nog zonder boeken: 'bang voor een leerachterstand''

Antwoord van Minister Dijkgraaf (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) (ontvangen 2 november
2022).

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht van NOS «Tienduizend mbo’ers nog zonder boeken: «bang
voor een leerachterstand»»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Wanneer is bij de boekenleverancier Struders.nl duidelijk geworden dat door technische
problemen hun systemen «niet lekker» samen bleken te werken met systemen van hun logistieke
uitvoerder, waardoor er een enorme achterstand is ontstaan bij de levering van schoolboeken?

Antwoord 2

Studers heeft laten weten dat de distributie van boeken met ingang van dit studiejaar
op een andere manier is georganiseerd. Bij het overzetten van de systemen is daarbij
een fout ontstaan met de orderadministraties. Inmiddels heeft Studers dit probleem
grotendeels opgelost en is het overgrote deel van de leveringsachterstanden ingehaald.
Ook is ervoor gezorgd dat de meeste studenten die nog geen boek hebben ontvangen,
wel beschikken over een digitale licentie. Op korte termijn zouden alle studenten
hierover moeten beschikken.2

Vraag 3

Deelt u de mening dat, terwijl het schooljaar al twee weken geleden is gestart, meer
dan een maand wachten op schoolboeken door een technische storing bij boekenleverancier
Struders.nl niet acceptabel is?

Antwoord 3

Het is heel vervelend dat een deel van de studenten langer heeft moeten wachten op
schoolboeken. Zoals in vraag 2 is aangegeven, kwam dit grotendeels door problemen
die bij Studers zijn ontstaan bij het overgaan tot een nieuwe werkwijze. Nu die problemen
grotendeels zijn verholpen, zouden de meeste nieuwe bestellingen volgens Studers voortaan
binnen zes werkdagen geleverd moeten worden.3

Vraag 4, 5, 7 en 9

Kunt u aangeven wat de gevolgen van dit leverprobleem zijn voor de leerontwikkeling
en studiesucces van deze mbo-studenten?

Ben u van mening dat door de leveringsachterstanden van schoolboeken er leerachterstanden
zullen ontstaan bij een deel van de mbo’ers?

Is er hierdoor sprake van een valse start voor deze mbo-studenten?

Deelt u de mening dat, om een leerachterstand en studievertraging te voorkomen, er
zo snel mogelijk een alternatief voor de te laat geleverde studieboeken gevonden moet
worden?

Antwoord 4, 5, 7 en 9

De leverproblemen hebben ervoor gezorgd dat een deel van de studenten op een later
moment (een deel van) hun bestellingen van boeken hebben ontvangen. De MBO Raad heeft
mij laten weten dat instellingen en docenten hun best hebben gedaan om ervoor te zorgen
dat de studenten die nog niet over al het materiaal beschikten, zo optimaal mogelijk
hun studiejaar konden starten. Dit hebben zij gedaan door lessen aan te passen en
door hun studenten te voorzien van alternatieve leermiddelen, het aandragen van alternatieve
openbare bronnen en door het kopiëren van boeken. Hierdoor zijn de gevolgen voor de
leerontwikkeling en studiesucces zoveel mogelijk beperkt. Dit betekent echter niet
dat studenten helemaal geen last ondervinden van de leveringsproblemen. Van instellingen
verwacht ik daarom dat zij waar mogelijk samen met studenten tot passende oplossingen
komen, om eventuele ontstane leerachterstanden te voorkomen en te beperken.

Vraag 6

Kunt u aangeven wat de gevolgen zijn voor de toetsweken op mbo-scholen nu tien tot
vijftien procent van de mbo-studenten niet vanaf het begin van het schooljaar beschikking
hadden tot alle studiebenodigdheden?

Antwoord 6

Toetsweken hebben een ontwikkelingsgericht doel en zijn geen (deel)examens waar studenten
op kunnen zakken. Mbo-instellingen bepalen zelf de opbouw van het curriculum en de
momenten waarop toetsweken plaatsvinden. Afhankelijk van de impact van de vertraagde
levering van studiebenodigdheden aan studenten, kunnen mbo-instellingen dus zelf bepalen
hoe zij de toetsweken deze periode op een goede en passende manier inrichten. Daarnaast
worden de generieke examenonderdelen Nederlands en Engels centraal getoetst. Het College
voor Toetsen en Examens neemt deze examens af en hiervoor zijn speciale afnamemomenten
vastgesteld. Deze afnamemomenten zijn echter zo ruim, dat mbo-instellingen voldoende
flexibiliteit hebben om de toetsing aan te passen op eventuele gevolgen van de latere
levering van studiebenodigdheden.

Vraag 8

Vindt u het ook onbegrijpelijk dat mbo-studenten nog steeds moeten wachten op licentiecodes
voor digitale schoolboeken en -middelen, terwijl deze codes op verschillende manieren
al verstuurd hadden kunnen worden naar mbo-studenten?

Antwoord 8

De digitale licenties voor digitale leermiddelen worden vaak aangeboden in combinatie
met fysieke producten. Normaal gesproken worden de digitale licenties vrijgegeven
op het moment dat de fysieke producten verstuurd worden. Omdat de levering van fysieke
producenten vertraging heeft opgelopen, werden de digitale licenties in eerste instantie
ook later geleverd. Inmiddels is het leveren van de digitale licenties losgekoppeld
van de levering van de fysieke producten. Hierdoor zouden de meeste getroffen studenten
inmiddels over hun digitale licenties moeten beschikken, of die op zeer korte termijn
moeten ontvangen.

Vraag 10 en 11

Zo ja, welke rol ziet u hierbij weggelegd voor het toekennen van tijdelijke digitale
licenties voor de studieboeken als middel om de vertraging te overbruggen?

Zijn er gesprekken gevoerd met leveranciers en scholen over het uitgeven van tijdelijke
digitale licentiecodes?

Antwoord 10 en 11

Volgens Studers zouden de meeste studenten inmiddels hun digitale licenties moeten
hebben, of op korte termijn moeten krijgen. Indien studenten hun digitale licentie
nog niet hebben ontvangen, dan kunnen uitgevers in overleg en op verzoek van mbo-instellingen
tijdelijke digitale licenties verstrekken. Dit kan tijdelijk verlichting bieden, echter
dienen de tijdelijke licenties op een later moment handmatig gekoppeld te worden aan
de aangeschafte licenties, wat tijdsintensief is. Daarom kan het voor instellingen
op dit moment in gevallen beter zijn om te wachten op de aangeschafte licenties.

Vraag 12

Is er een constructie mogelijk waarin studenten die nu en in de toekomst last hebben
van te late levering van bestelde boeken tijdelijk toegang krijgen tot digitale licentiecodes
van de boeken, hetzij via school, hetzij rechtstreeks van de leveranciers?

Antwoord 12

Voor oplossingen op de korte termijn verwijs ik naar mijn antwoorden op de vragen
4 en 10. Voor de langere termijn zijn betere afspraken nodig tussen marktpartijen
en het onderwijs om dergelijke problemen in de toekomst te voorkomen. Ik roep partijen
op en zal hen waar nodig aansporen om hun verantwoordelijkheid voor de continuïteit
van het onderwijs te nemen.

Vraag 13

Kunt u deze vragen beantwoorden voorafgaand aan het tweeminutendebat Digitalisering
in het onderwijs4?

Antwoord 13

Ja.