Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van Haga over Het mogelijk uitbuiten van kwetsbare jongeren voor (waarschijnlijk) hogere kijkcijfers

Antwoord van Staatssecretaris Uslu (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) (ontvangen 31 oktober
2022).

Vraag 1

Bent u bekend met het tv-programma Dreamschool?1 en het programma Roddelpraat waaruit blijkt dat kwetsbare jongeren door het programma
Dreamschool worden misbruikt, (waarschijnlijk) voor het halen van hogere kijkcijfers?2

Antwoord 1

Ja, ik ben bekend met de programma’s Dream School en Roddelpraat.

Vraag 2

Wat vindt u van het feit dat kwetsbare jongeren voor programmadoeleinden worden misbruikt
voor (waarschijnlijk) hogere kijkcijfers en dat er ruzies geforceerd in scene worden
gezet? Kunt u een toelichting geven?

Antwoord 2

Voorop staat dat publieke omroepen zelf vorm en inhoud bepalen van het media-aanbod.
Er is geen voorafgaand toezicht op de inhoud en de vormgeving van programma's. Ook
bevat de Mediawet 2008 geen regels over de omgang met deelnemers aan programma’s van
publieke omroepen. Dit laat onverlet dat omroepen en programmamakers opereren in een
maatschappelijke context en zich bewust moeten zijn van de impact die hun handelen
op het publiek of deelnemers heeft. Zij hebben een verantwoordelijkheid om zorgvuldig
om te gaan met mensen die deelnemen aan programma's.

De betreffende publieke omroep NTR en producent No Pictures Please geven aan zich
zeer bewust te zijn van de kwetsbaarheid van deze jongeren en geven aan dat er geen
sprake is van het in scène zetten van ruzies. De begeleiding rond Dream School bestaat
uit een uitgebreide selectieprocedure waarbij psychologen betrokken zijn, begeleiding
door dezelfde psychologen en wordt met de deelnemer besproken of er behoefte is aan
meer ondersteuning dan wat standaard wordt aangeboden in het nazorgtraject. Wel kunnen
deelnemers soms in een afhankelijke positie terechtkomen of gebracht worden. Daar
hoort geen misbruik van gemaakt te worden.

Vraag 3

Wat vindt u van het feit dat een oud-deelnemer van het programma stelt dat er van
de beloofde nazorg richting de kwetsbare jongeren helemaal niets terecht komt? Kunt
u een toelichting geven?

Antwoord 3

Volgens de NTR is de in het YouTube-programma Roddelpraat genoemde deelnemer, een
deelnemer uit het tweede seizoen van dit programma in 2018. Door uw Kamer zijn in
2019 mondelinge vragen3 over dit programma gesteld naar aanleiding van vergelijkbare kritiek van de deelnemers.
De NTR en de producent hebben zich de kritiek van de deelnemers destijds aangetrokken
en heeft de nazorg verder geprofessionaliseerd.4 Ook de betreffende deelnemer is volgens de NTR deze nazorg aangeboden, maar heeft
hij er zelf geen gebruik van gemaakt. Volgens de NTR is er voor het nazorgtraject
voor deelnemers sindsdien tot tenminste een half jaar na de opnamen een gespecialiseerd
bureau beschikbaar dat een actieve rol heeft bij de ondersteuning van de leerlingen
in de stappen die zij willen zetten na Dream School, zoals het zoeken en vinden van
opleiding of werk. Deze begeleiding wordt zowel telefonisch uitgevoerd als door middel
van huisbezoeken en het vergezellen van deelnemers tijdens bijvoorbeeld sollicitatiegesprekken
en intakes op opleidingen. Als er meer gespecialiseerde zorg nodig is in het nazorgtraject
wordt de deelnemer in samenwerking met de psycholoog, ondersteund bij het vinden van
deze hulp in de eigen omgeving.

Vraag 4

Wat vindt u van het feit dat minderjarige deelnemers wurgcontracten moeten tekenen,
waarin bijvoorbeeld staat dat zij, op straffe van 5.000 euro, niet met de pers mogen
praten? Kunt u een toelichting geven?

Antwoord 4

Tot 2019 tekenden deelnemers van Dream School inderdaad een overeenkomst met daarin
een boeteclausule van € 5.000,- voor het praten met de pers. Specifiek voor het programma
Dream School zijn er echter geen boetes opgelegd. Deze clausules waren volgens de
NTR en de producent vooral bedoeld om deelnemers ervan bewust te maken dat deelname
geen vrijblijvende afspraak is. Mede naar aanleiding van de mondelinge vragen van
uw Kamer in 2019 worden er volgens de NTR geen boeteclausules meer opgenomen in de
overeenkomsten met deelnemers van Dream School vanwege de kwetsbaarheid van de doelgroep.

Vraag 5

Welke stappen gaat u ondernemen tegen het programma Dreamschool? Kunt u een toelichting
geven?

Antwoord 5

Naar aanleiding van de reactie van de NTR, zie ik geen aanleiding om nadere stappen
te ondernemen.