Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Knops en Kuik over het bericht ‘Amalia in vizier Mocro-maffia’

Antwoord van Minister Weerwind (Rechtsbescherming) (ontvangen 18 oktober 2022). Zie
ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2022–2023, nr. 237.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Amalia in vizier Mocro-maffia»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Kunt u reageren op de serieuze ondermijning van de rechtstaat die door John van den
Heuvel wordt geschetst in het artikel in de Telegraaf?

Antwoord 2

In de Nederlandse rechtsstaat moeten mensen zich veilig en beschermd weten. Het kabinet
zet alles op alles in de strijd tegen de georganiseerde misdaad en ondermijnende criminaliteit.
Geen maatregel wordt geschuwd. Alles moet worden ondernomen om te voorkomen dat gedetineerden
hun criminele zaken kunnen voortzetten. We hebben te maken met een buitencategorie
zware criminelen uit de georganiseerde misdaad, wat vraagt om een ander wettelijk
kader voor detentie en toezicht dan waar we tot nu toe mee werken. Daarom heb ik ook
vergaande stappen aangekondigd, waar ik in de antwoorden op vraag 4 en 6 nader op
in ga.

Met de ondermijningsmiddelen die bij Miljoenennota 2022 beschikbaar zijn gesteld voert
het kabinet de strijd tegen voortgezet crimineel handelen tijdens detentie en berechting
ook financieel verder op. In 2023 is hiervoor een investering van 34 miljoen euro
beschikbaar, vanaf 2024 wordt dit een structurele investering van ruim 24 miljoen
euro.2

Vraag 3

Bent u het eens met de stelling dat er in de Extra Beveiligde Inrichting (EBI) geen
gelegenheid mag zijn dat de meest zware criminelen met elkaar in contact komen?

Antwoord 3

In de Extra Beveiligde Inrichting (EBI) is geen gelegenheid voor de meest zware criminelen
om met elkaar in contact te komen. We kunnen deze «buitencategorie» van gedetineerden
echter niet al het contact met de buitenwereld verbieden, zoals bijvoorbeeld door
middel van brief contact. Uiteraard wordt alle correspondentie vanuit de EBI aan de
buitenwereld gecontroleerd. In sommige gevallen is deze communicatie als zodanig alsnog
onwenselijk. Daarom werk ik momenteel met spoed aan een wetsvoorstel waarmee ik aan
de meest zware criminelen op individueel niveau sterkere en nog verdergaande beperkingen
kan opleggen dan nu onder Penitentiaire beginselenwet mogelijk zijn. Hierbij kan worden
gedacht aan het volledig stilleggen van telefooncontacten of het geheel verbieden
van schriftelijke correspondentie met bepaalde personen. Ik verwacht dit wetsvoorstel
in het eerste kwartaal van 2023 bij uw Kamer in te dienen.

Met de bouw van het Justitieel Complex Vlissingen (JVC), met daarin een tweede EBI,
komt er meer capaciteit om de toename van extreem gevaarlijke gedetineerden op te
vangen. Een tweede EBI biedt daarnaast de mogelijkheid om gedetineerden van elkaar
te scheiden en netwerkvorming tegen te gaan. Mijn voorganger heeft in zijn brief van
22 november 2021 aangegeven welke fysieke voorzieningen er de komende jaren worden
getroffen door het Kabinet om ervoor te zorgen dat netwerkvorming en crimineel handelen
tijdens detentie kan worden beperkt.3

Vraag 4 en 6

Hoe staat het met de maatregelen uit de motie van het lid Ellian waarin wordt verzocht
om per direct in de EBI extra maatregelen te nemen om te voorkomen dat criminelen
vanuit de EBI hun criminele organisatie voortzetten? Zijn deze al ingevoerd?

Wat heeft u nodig om dit gevaar de kop in te kunnen drukken?

Antwoord 4 en 6

In mijn brief van 26 september 2022 schets ik welke maatregelen ik wil nemen. Voor
de korte termijn ben ik bezig met het aanpassen van de plaatsingsregeling EBI. Hierdoor
wordt het mogelijk om aan de «kopstukken» die onderdeel uitmaken van de zware georganiseerde
misdaad standaard extra maatregelen op te leggen als zij in de EBI worden geplaatst.
Deze kopstukken mogen nog maar één keer per week bellen (dit was 3 keer). De personen
met wie ze willen bellen moeten zich bovendien melden en identificeren op een door
DJI aangewezen locatie. Daarnaast mogen deze gedetineerden nog maar één persoon per
week op bezoek krijgen. Dit waren drie personen per week. In de brief van 26 september
schreef ik dat deze maatregel binnen drie maanden kan worden ingevoerd. Dit tijdspad
volg ik nog steeds en ik verwacht binnen vier weken een reactie op het advies van
de Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming (RSJ). Voor de overige maatregelen
verwijs ik kortheidshalve naar bovengenoemde brief.

Vraag 5

Op welke manier gaat Italië in zijn maffia-aanpak om met de uitspraak van het Europese
Hof van Justitie dat er geen strikte afzondering mag zijn in de extra beveiligde gevangenis?

Antwoord 5

Het Italiaanse 41bis regime kent geen strikte afzondering. De hoofdregel is dat 41bis
gedetineerden een socialisatie groep van vier personen hebben. In deze groep wordt
gesport en gaan zij luchten. Bij hoge uitzondering en als daar aanleiding toe is kan
de groep beperkt worden tot twee personen. Wanneer er een concrete aanleiding is kan
een beperkende maatregel opgelegd worden. Een dergelijke maatregel kan betekenen dat
iemand in afzondering wordt geplaatst.