Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van Nispen over de noodzaak van onderzoek naar misstanden in vrouwengevangenissen

Antwoord van Minister Weerwind (Rechtsbescherming) (ontvangen 12 oktober 2022). Zie
ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2022–2023, nr. 208.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van de recente, verontrustende, berichten over misstanden in
de vrouwengevangenis Penitentiaire Inrichting (P.I.) Nieuwersluis?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Klopt het dat de Inspectie voor Justitie en Veiligheid inmiddels onderzoek doet naar
de misstanden in P.I. Nieuwersluis, naar aanleiding van zeer concrete meldingen van
(ex-) gedetineerden en advocaten over misstanden? Zo ja, wat is de reikwijdte van
dit onderzoek? Kunnen mensen zich actief melden bij de inspectie als zij voorbeelden
van misstanden hebben? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 2

Het klopt dat de Inspectie Justitie en Veiligheid (JenV) onderzoek doet naar mogelijk
seksueel misbruik door een gevangenismedewerker in de vrouwengevangenis in Nieuwersluis.
De Inspectie wil weten wat hierover bij de inrichting bekend was en wat de inrichting
met die (mogelijke) signalen heeft gedaan. Zij gaat bij dit onderzoek te werk volgens
haar reguliere plan van aanpak Incidentonderzoek. De Inspectie JenV gaat niet over
de strafrechtelijke kant van de zaak, dat is aan het OM en de politie.

Burgers kunnen via een contactformulier, te vinden op de website van de Inspectie
melding doen van misstanden bij de Inspectie JenV. Daarnaast kan dit ook via andere
kanalen, bijvoorbeeld schriftelijk of in persoon als de Inspectie op locatie is. Deze
laatste optie geldt met name voor gedetineerden en/of medewerkers van een inrichting.
Deze mogelijkheden gelden uiteraard voor een ieder die misstanden in de PI Nieuwersluis
willen delen.

Vraag 3

Kunt u bevestigen dat er op uw ministerie naast voorbeelden van seksueel grensoverschrijdend
gedrag ook onderbouwde voorbeelden binnen zijn gekomen over machtsmisbruik en het
onthouden van juiste medische zorg in verschillende vrouwengevangenissen? Zo ja, op
welke manier worden deze meldingen onderzocht?

Antwoord 3

Ja, mij hebben ook signalen over machtsmisbruik en het onthouden van juiste medische
zorg in vrouwengevangenissen bereikt. Ik heb de Inspectie JenV hiervan op de hoogte
gesteld en gevraagd deze meldingen te betrekken in haar onderzoek en indien nodig
uit te breiden naar de andere vrouwengevangenissen als daar aanleiding toe is. De
Inspectie bepaalt uiteraard zelf de reikwijdte van haar onderzoek en kan in de loop
daarvan besluiten het onderzoek uit te breiden.

Dit is vastgelegd in de Aanwijzingen van de Minister-President inzake de rijksinspecties.2

Vraag 4

Wanneer heeft de Inspectie voor Justitie en Veiligheid het leef- en werkklimaat in
de vrouwengevangenissen voor het laatst grondig onderzocht? Bent u het ermee eens
dat het goed zou zijn als de Inspectie een grondig onderzoek doet naar het leef- en
werkklimaat in de vrouwengevangenissen? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 4

De Inspectie heeft in het verleden op verschillende momenten onderzoek gedaan naar
de drie vrouwengevangenissen. In 2008 heeft voor het laatst een doorlichting in PI
Ter Peel plaatsgevonden, in 2013 in PI Nieuwersluis en in 2020 in PI Zwolle. Een doorlichting
is een onderzoek aan de hand van een toetsingskader3 en niet naar een specifiek thema.

Daarnaast zijn de verschillende PI's betrokken geweest bij diverse (thema)onderzoeken.
De resultaten van deze onderzoeken zijn beschikbaar via de website van de Inspectie.
Zo is PI Ter Peel in 2017 betrokken geweest bij het onderzoek dat zich richtte op
het tegengaan van contrabande, niet-integer gedrag en voortgezet crimineel handelen
tijdens detentie («Binnen de Muren niet toegestaan»). Ook is PI Ter Peel betrokken
bij het lopende onderzoek naar re-integratie. Dit onderzoek wordt naar verwachting
einde van het jaar opgeleverd.

De PI Zwolle is onder meer betrokken bij onderzoeken naar de kwaliteit van de taakuitvoering
in 2018 («Uit Balans»), het onderzoek naar de Terroristen Afdeling in 2018 en naar
het Penitentiair Psychiatrisch Centrum (PPC). Dit laatste onderzoek loopt nog.

PI Nieuwersluis is in 2018 betrokken geweest bij het onderzoek «Uit Balans» en het
lopende onderzoek naar re-integratie.

Signalen die mij bereiken over het werk- en leefklimaat in vrouwengevangenissen geef
ik door aan de Dienst Justitiële Inrichtingen en de Inspectie. Zoals hiervoor aangegeven,
bepaalt de Inspectie zelf de reikwijdte van haar onderzoeken. Zij is immers onafhankelijk.
Ik kan de Inspectie, die haar werkzaamheden in onafhankelijkheid uitvoert, niet opdragen
onderzoek te doen naar bepaalde onderwerpen.