Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Agnes Mulder over het bericht dat de wapenstilstand tussen Armenië en Azerbeidzjan is mislukt

Antwoord van Minister Hoekstra (Buitenlandse Zaken) (ontvangen 6 oktober 2022).

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht dat er opnieuw gevechten zijn uitgebroken tussen Azerbeidzjan
en Armenië?1

Antwoord 1

Ja

Vraag 2

Deelt u de zorgen over de geweldsescalatie tussen Azerbeidzjan en Armenië?

Antwoord 2

De geweldsuitbarstingen tussen beide landen zijn zeer zorgelijk. Ik verwelkom het
staakt-het-vuren en het stoppen van het geweld. Er zijn aan beide kanten veel slachtoffers
gevallen. Het is zaak dat beide landen terug naar de onderhandelingstafel gaan om
tot een duurzaam vredesakkoord te komen, maar ook om praktische afspraken te maken
over o.a. de uitruil van gevangen genomen soldaten.

Vraag
3

Klopt het dat er nu ook buiten Nagorno-Karabach gewelddadigheden plaatsvinden, zoals
beschietingen in de Armeense steden Jermuk en Goris? Zo ja, deelt u de mening dat
dit een zeer ernstige escalatie van het conflict betekent?

Antwoord 3

Eerder beperkte het conflict zich voornamelijk tot de regio Nagorno-Karabach, waar
in 2020 een oorlog werd uitgevochten tussen Azerbeidzjan en Armenië. Het klopt dat
er nu ook buiten Nagorno-Karabach gewelddadigheden plaatsvinden. Dit is inderdaad
een verdere en onwenselijke escalatie van het conflict.

Vraag 4

Deelt u de zorg dat Azerbeidzjan de huidige geopolitieke onrust en de status als belangrijke
nieuwe gasleverancier voor de Europese Unie (EU) in zijn voordeel wil gebruiken in
het conflict met Armenië?

Antwoord 4

Op dit moment heb ik daar geen aanwijzingen voor. Azerbeidzjan heeft zich in gesprekken
met de EU gecommitteerd aan het vredesproces.

Volgens het energieministerie van Azerbeidzjan is in de eerste 8 maanden van dit jaar
7,3 miljard kubieke meter aardgas geleverd aan de EU. Dit is naar schatting slechts
een klein deel, circa 3%, van de totale EU-gasconsumptie over deze periode. Met het
door de EU-afgesloten Memorandum of Understanding (MoU) met Azerbeidzjan is de EU
geen bindende juridische en financiële verplichtingen aangegaan.

Vraag 5

Wat is de voortgang van de vredesbesprekingen tussen Azerbeidzjan en Armenië die in
april van dit jaar werden aangekondigd? En zijn naar uw weten beide partijen nog gecommitteerd
aan dit vredesproces?

Antwoord 5

De EU, o.l.v. voorzitter van de Europese Raad Charles Michel, leidt het bemiddelingsproces
tussen Armenië en Azerbeidzjan. Op 31 augustus jl. vond de vierde ronde gesprekken
plaats in Brussel, waar zowel de Azerbeidzjaanse President Aliyev als de Armeense
premier Pasjinian aanwezig waren. Beide landen hebben zich daar gecommitteerd aan
het vredesproces, en het is te betreuren dat er recentelijk alsnog gewelddadigheden
hebben plaatsgevonden. Beide landen hebben publiekelijk aangegeven dat zij vrede ambiëren
en dat zij zo spoedig mogelijk de vredesgesprekken willen herstarten.

Vraag 6

Op welke wijze zetten Nederland en de Europese Unie zich in voor het onmiddellijk
beëindigen van de militaire vijandelijkheden en voor een herstart van de vredesonderhandelingen
tussen beide landen?

Antwoord 6

Meteen na het begin van de militaire escalatie in het grensgebied tussen Armenië en
Azerbeidzjan heeft de EU zich ingezet om verdere escalatie te voorkomen en de vredesbesprekingen
tussen beide landen te hervatten. Hiertoe reisde de speciale vertegenwoordiger van
de EU voor de zuidelijke Kaukasus en de crisis in Georgië, T. Klaar, op 13 september
jl. naar Bakoe en Jerevan. Ook had de voorzitter van de Europese Raad, C. Michel,
hierover telefonisch contact met de Minister-President van Armenië en de president
van Azerbeidzjan. Voorts belde de Hoge Vertegenwoordiger J. Borrell met de Ministers
van Buitenlandse Zaken van beide landen. Nederland steunt de EU in het bemiddelingsproces.
De enige oplossing voor het conflict is dat beide partijen zich committeren aan het
staken van de gewelddadigheden en dat er een duurzaam vredesakkoord wordt getekend.

Vraag 7

Heeft de voorzitter van de Europese Commissie tijdens haar bezoek aan Azerbeidzjaan
op 18 juli jl. aandacht gevraagd voor het militaire conflict tussen Azerbeidzjan en
Armenië? Zo ja, hoe heeft Azerbeidzjan gereageerd op de zorgen die binnen de EU leven
over het conflict?

Antwoord 7

De voorzitter van de Europese Commissie heeft tijdens haar bezoek in juli in algemene
termen de zorgen overgebracht over de veiligheid in de regio. Ook worden deze zorgen
op andere wijzen overgebracht, o.a. door de speciale vertegenwoordiger, de voorzitter
van de Europese Raad en de Hoge Vertegenwoordiger. Nederland heeft op hoog ambtelijk
niveau dezelfde zorgen overbracht. De Azerbeidzjaanse zijde is bekend met de Europese
zorgen en heeft aangegeven gecommitteerd te zijn aan het vredesproces met Armenië.

Vraag 8

Zijn er in het recent getekende Memorandum of Understanding (MoU) tussen de EU en
Azerbeidzjan, waarin de basis wordt gelegd voor verdergaande samenwerking, ook voorwaarden
opgenomen over gewelddadigheden tegen Armenië? Zo ja, welke zijn dit?

Antwoord 8

De voorzitter van de Europese Commissie, Von der Leyen, was op 18 juli jl. in Azerbeidzjan.
Tijdens dit bezoek werd een Memorandum of Understanding (MoU) ondertekend op het gebied
van energiesamenwerking. Dit MoU behelst een intentie om de gastoevoer van Azerbeidzjan
naar de Europese Unie te verdubbelen en samen te werken op het gebied van hernieuwbare
energie en klimaat inclusief het verminderen van methaanemissies. In algemene zin
wordt in het MoU aandacht besteed aan het belang van respect voor territoriale integriteit,
onschendbaarheid van internationale grenzen, soevereiniteit en goede nabuurschapsbetrekkingen.
Met het MoU zijn geen bindende juridische en financiële verplichtingen aangegaan.

Vraag 9

Kunt u zich binnen de Europese Unie, en in het bijzonder binnen de EU Associatieraad
met Azerbeidzjan, inzetten voor een heldere boodschap richting Azerbeidzjan dat het
de grenzen van Armenië dient te respecteren?

Antwoord 9

De zorgen over het conflict tussen Azerbeidzjan en Armenië worden mede op instigatie
van Nederland consequent in de dialogen van de EU met beide landen besproken, zo ook
tijdens de EU Associatieraad met Azerbeidzjan op 19 juli jl. in Brussel.