Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Bevers over Wervingscampagnes ten behoeve van donoren via social media

Antwoord van Minister Kuipers (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) (ontvangen 30 september
2022).

Vraag 1

Bent u ervan op de hoogte dat spermabanken, zoals de European Sperm Bank, donoren
werven via verschillende sociale mediaplatforms en daarbij adverteren met «voordelen»
van donorschap zoals regelmatige gezondheidschecks en vergoedingen tot 560 euro per maand?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Vindt u het wenselijk dat dit soort marketing bestaat en op deze manier donoren worden
geworven?

Antwoord 2

In Nederland mogen bedrijven reclame maken voor hun producten en diensten, mits zij
zich houden aan de ter zake geldende Nederlandse wet- en regelgeving. Er zijn geen
signalen dat de European Spermbank (ESB) zich niet aan die wet- en regelgeving houdt.

Vraag 3

Bent u het ermee eens dat deze online marketing strijdig is met het feit dat er in
Nederland niet gedoneerd mag worden voor gewin maar alleen op basis van een onkostenvergoeding,
zoals beschreven staat in artikel 272 van de Embryowet en in de richtlijn van het Nederlandse Vereniging voor Obstetrie
en Gynaecologie (NVOG) waarin staat dat donatie er alleen is om iemand te helpen en
niet voor eigen gewin?3

Antwoord 3

In de Embryowet (artikel 5, lid 2) is bepaald dat de terbeschikkingstelling van geslachtscellen
alleen om niet kan worden gedaan. Dat betekent dat alleen de onkosten mogen worden
vergoed. In het Landelijk standpunt spermadonatie van de Nederlandse Vereniging voor
Obstetrie en Gynaecologie (NVOG) en de Vereniging voor Klinische Embryologie (KLEM)
wordt klinieken geadviseerd voor de onkostenvergoeding een maximum van € 75 te hanteren.
Op de website van ESB is aangegeven dat een spermadonor € 40 per donatie ontvangt.
Dit bedrag is in lijn met voornoemd Landelijk standpunt spermadonatie.

Vraag 4

De European Sperm Bank is een private Deense onderneming met een vestiging in Amsterdam.
In hoeverre valt deze vestiging onder de Nederlandse wet- en regelgeving?

Antwoord 4

De vestiging van de ESB in Amsterdam richt zich op het in ontvangst nemen na verkrijgen,
bewaren en bewerken van menselijk sperma voor fertiliteitsbehandelingen en deze handelingen
vallen onder de Nederlandse wet- en regelgeving. Met ingang van 1 juni 2022 heeft
de ESB een erkenning gekregen op basis van artikel 9 van de Wet veiligheid en kwaliteit
lichaamsmateriaal (Wvkl) als orgaanbank.

Vraag 5 en 6

Mag de European Sperm Bank juridisch gezien op deze manier een wervingscampagne richten
op Nederlandse socialmedia-accounts? Op welke manier verhoudt deze juridische status
zich tot klinieken in Nederland die aangesloten zijn bij de European Sperm Bank? Kunnen
aangesloten klinieken aangesproken worden op deze manier van werving?

Welke mogelijkheden heeft u of de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) om tegen
deze (online) marketing op te treden?

Antwoord 5 en 6

Vooralsnog zijn er geen aanwijzingen dat de ESB zich niet houdt aan de Nederlandse
wet- en regelgeving, zodat voor optreden door de IGJ op dit moment geen aanleiding
bestaat.

Vraag 7

Zijn er, voor zover bij u bekend, meer bedrijven die zich niet houden aan de richtlijnen
die er voor dergelijke organisaties en bedrijven?

Antwoord 7

Voor zover u met deze vraag bedoelt of er andere klinieken zijn die zich bij het werven
van donoren niet houden aan de geldende wet- en regelgeving, geldt dat er daarvoor
op dit moment geen aanwijzingen zijn.