Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Van Wijngaarden en Piri over het annuleren van Europride

Antwoord van Minister Hoekstra (Buitenlandse Zaken) (ontvangen 13 september 2022).

Vraag 1

Bent u bekend met het feit dat de Servische regering het Europride evenement dat tussen
12 en 18 september zou plaatsvinden annuleert vanwege mogelijke extreemrechtse tegendemonstraties
en vanwege economische problemen in het land en spanningen met Kosovo?1

Antwoord 1

Ik ben bekend met de berichten over mogelijke annulering.

Vraag 2

Deelt u de mening dat de Servische regering conform mensenrechtenverdragen juist ruimte
moet bieden voor demonstraties en demonstranten tegen geweld dient te beschermen?

Antwoord 2

Ja. Vrijheid van vereniging en vergadering zijn universele mensenrechten en een belangrijke
voorwaarde voor een gezond functionerende democratie. De Servische overheid was ruimschoots
van tevoren op de hoogte van de organisatie van Europride in Belgrado. Het land heeft
in 2019 het besluit genomen om als eerste land in de Balkan-regio de organisatie van
de Europride te ondersteunen. De Servische overheid toonde hiermee dat de bescherming
van gelijke rechten voor LHBTIQ+ personen op de agenda staat.

Met het hosten van de evenementen rondom Europride en de verwachte toestroom van vele
duizenden (internationale) bezoekers heeft Servië ook de verantwoordelijkheid aanvaard
voor de bescherming en veiligheid van de deelnemers aan Europride, wanneer mogelijke
veiligheidsrisico’s zich voordoen. Het recht op vrijheid van vereniging en vergadering
dient ook onder uitdagende omstandigheden gehandhaafd te worden.

Vraag 3

Deelt u de mening dat juist van een kandidaat-lidstaat van de Europese Unie verwacht
mag worden dat zij een evenement als Europride toestaat en beschermt tegen intimidatie
en geweld?

Antwoord 3

Ja. Het bevorderen van gelijke rechten voor iedereen en het recht van vereniging en
vergadering zijn kernelementen die aan de orde komen in de toetredingsonderhandelingen
met Servië en andere kandidaat-lidstaten van de EU. Beide rechten zijn onderdeel van
het Fundamentals Cluster; het cluster waar alle hervormingen op het gebied van mensenrechten en de rechtsstaat
aan de orde komen. Zoals gesteld in de kabinetsappreciatie van het uitbreidingspakket
20212 is het kabinet van mening dat van Servië meer verwacht wordt op het terrein van de
rechtsstaat en fundamentele rechten.

Vraag 4

Klopt het dat andere landen zoals Zweden en Tsjechië al openlijk afwijzend hebben
gereageerd op het Servische besluit?

Antwoord 4

Internationaal is de afgelopen dagen breed gereageerd op de ontwikkelingen rondom
Europride. Diverse landen, waaronder de Verenigde Staten, Zweden, Denemarken, Italië,
Nederland maar ook de VN, de EU en de Raad van Europa hebben zich publiekelijk uitgesproken
over de berichtgeving.

Vraag 5

Bent u bereid ook namens Nederland afkeuring van het besluit aan Servië kenbaar te
maken en erop aan te dringen dat Europride alsnog door kan gaan in Servië?

Antwoord 5

Nederland heeft sinds de berichtgeving over Europride nauw overleg gevoerd met maatschappelijke
partners in Servië, met de EU en met gelijkgezinde landen over mogelijke handelingsopties
voor zowel voor als achter de schermen. Op 29 augustus heeft Nederland, als co-voorzitter
van een werkgroep binnen de Equal Rights Coalition, Europride geagendeerd en samen
met gelijkgezinde landen besloten tot informatie-uitwisseling en gezamenlijk optreden.

De Nederlandse Mensenrechtenambassadeur heeft op 2 september het onderwerp geagendeerd
bij haar Europese collega-mensenrechtenambassadeurs en de Italiaanse LHBTIQ+ gezant.
Zij heeft samen met haar collega’s de Servische autoriteiten opgeroepen om Europride
doorgang te laten vinden zoals gepland en om het recht op vrije vereniging en vergadering
te respecteren.

Vraag 6

Bent u bereid zich ervoor in te spannen dat deze actie van de Servische regering meegewogen
wordt bij de eerstkomende beoordeling van het land in het EU-toetredingstraject, indien
Europride niet alsnog onder adequate politiebescherming door kan gaan?

Antwoord 6

De Europese Commissie volgt de ontwikkelingen t.a.v. Europride op de voet en zal hierover
naar verwachting ook rapporteren in het jaarlijkse voortgangsrapport van de Commissie
dat in oktober wordt gepresenteerd (uitbreidingspakket 2022). Het kabinet zal hier
op aandringen en zal zoals gebruikelijk de belangrijkste zorgen op het gebied van
rechtsstaat en mensenrechten adresseren in de kabinetsappreciatie van dit voortgangsrapport.

Vraag 7

Kunt u gezien de korte termijn waarop Europride zou plaatsvinden deze vragen binnen
één week beantwoorden?

Antwoord 7

De vragen zijn zo spoedig mogelijk beantwoord.